آیا زندانیان حقوق میگیرند

بله، در ایران زندانیانی که در کارگاه های آموزشی و تولیدی زندان ها مشغول به کار می شوند، حقوق دریافت می کنند. این موضوع در راستای اهداف اصلاحی و بازپروری و با تاکید بر توانمندسازی فردی و حمایت از خانواده هایشان صورت می گیرد تا بتوانند زندگی جدیدی را شروع کنند و به جامعه برگردند.

شاید وقتی اسم زندان به گوشتان می خورد، اولین چیزی که توی ذهنتان می آید، سلول های تنگ و دیوارهای بلند باشد؛ جایی که آدم ها فقط دوران محکومیتشان را می گذرانند و به اتفاقات گذشته فکر می کنند یا شاید با هم بندی هایشان مشغول سر و کله زدن هستند. اما باید بگویم این تصویر کلیشه ای و ناقص، خیلی وقت ها با واقعیت امروزی زندان های ما فرق دارد. این روزها، مسئولین زندان ها یک رویکرد جدید و خیلی جدی را در پیش گرفته اند که به جای فقط نگهداری، روی اصلاح و تربیت و بازپروری زندانیان تمرکز دارد. این یعنی چه؟ یعنی با اشتغال و مهارت آموزی، می خواهند به زندانی ها کمک کنند تا بعد از آزادی، دوباره به مسیر درست زندگی برگردند. در این مقاله می خواهیم با هم قدم به قدم پیش برویم و ببینیم حقوق زندانیان در ایران چگونه تعیین می شود، چقدر است و چه فرصت هایی برای کسب درآمد و مهارت آموزی دارند.

مبانی قانونی و چهارچوب حقوقی پرداخت دستمزد

شاید براتون سوال پیش بیاد که اصلاً برای حقوق و دستمزد زندانی ها، قانون خاصی داریم یا نه؟ راستش را بخواهید، بله! این قضیه بر پایه یک چهارچوب قانونی مشخص پیش می رود. مدیران و مسئولین می گویند شورای حقوق و دستمزد سازمان زندان ها، تابع قانون کار است. این یعنی مثل بقیه کارگرها و کارمندها در جامعه، سعی می شود دستمزد زندانیان شاغل هم بر اساس اصولی مثل نرخ تورم و هزینه های زندگی تعیین شود.

به طور مشخص، ماده ٤١ قانون کار، یک راهنمای کلی برای تعیین دستمزد کارگران است که بر پایه نرخ تورم و سبد هزینه زندگی خانوار کارگری تنظیم می شود. این ماده قانونی، سنگ بنای تعیین دستمزد برای خیلی از شاغلین در کشور است و خب، زندانیان شاغل هم از این قاعده مستثنی نیستند. البته، مسلماً تفاوت هایی در نحوه اجرای آن به خاطر شرایط خاص زندان وجود دارد، اما مبنای کلی همونه.

یک نهاد مهم که توی این مسیر نقش داره، شورای اشتغال سازمان زندان ها است. وظیفه این شورا اینه که روی تعیین و نظارت بر دستمزد زندانیان شاغل دقت و برنامه ریزی کنه. هدفش هم اینه که دستمزدی که به زندانی ها پرداخت میشه، هم منطقی باشه و هم بتواند بخشی از نیازهای مالی خودشون و خانواده شون رو پوشش بده. این شورا به طور مداوم شرایط رو بررسی می کنه تا از حقوق زندانیان محافظت بشه.

تاکید بر اشتغال و حرفه آموزی، فقط یک حرف یا برنامه مقطعی نیست. این موضوع در سند تحول قضائی هم به صورت جدی مطرح شده و به عنوان یک اصل مهم برای اصلاح و تربیت زندانیان مورد تاکید قرار گرفته. این سند نشون می ده که نگاه کلی به زندان و زندانی، از صرفاً مجازات به سمت بازپروری و توانمندسازی تغییر کرده است. این رویکرد جدید، امیدها را برای آینده زندانیان و خانواده هایشان بیشتر می کند و زمینه ساز بازگشت عزتمندانه آن ها به جامعه است.

چگونگی دریافت حقوق: از اشتغال تا پرداخت

حالا که فهمیدیم پرداخت حقوق به زندانی ها مبنای قانونی داره، شاید سوال بعدی این باشه که اصلاً چه جوری این اتفاق میفته؟ آیا همه زندانی ها حقوق می گیرند؟ خب، جوابش اینه که نه، همه زندانی ها حقوق نمی گیرند. این حقوق به اون دسته از زندانی هایی تعلق می گیره که به صورت داوطلبانه در کارگاه های تولیدی و آموزشی زندان ها مشغول به کار می شن یا برای کار به خارج از زندان اعزام می شن. یعنی هیچ اجباری در کار نیست و انتخاب با خود زندانی هست.

اینجا نقش بنیاد تعاون زندانیان خیلی پررنگ میشه. این بنیاد، نهادی هست که مسئولیت اصلی ایجاد فرصت های شغلی و کارآفرینی برای زندانی ها رو به عهده داره. از راه اندازی کارگاه های مختلف گرفته تا هماهنگی با کارآفرینان بیرون از زندان، همه و همه زیر نظر این بنیاد انجام می شه. هدف اصلی بنیاد، توانمندسازی اقتصادی زندانیان و کمک به خانواده هاشونه تا بتونن روی پای خودشون بایستند.

فرآیند تعیین دستمزد و ساعات کاری زندانی ها با کارگرای آزاد یه کم فرق می کنه. مثلاً ممکنه ساعت کاریشون کمتر باشه و شرایط خاص زندان هم توی این قضیه تاثیرگذار باشه. اما مهم اینه که دستمزدشون بر اساس یک سری معیارها تعیین می شه و بهشون پرداخت می شه. این دستمزد، هم می تونه به خودشون کمک کنه تا توی زندان یه سری از هزینه هاشون رو تامین کنند (مثل خرید از فروشگاه های داخل زندان) و هم، که خیلی هم مهمه، به خانواده هاشون کمک مالی برسه. بسیاری از زندانیان شاغل، در صورت درخواست، بخش عمده ای از حقوقشان را برای حمایت از خانواده های خود ارسال می کنند.

یه نکته مهم دیگه اینه که شرکت توی این طرح های اشتغال، اجباری نیست. یعنی هیچ زندانی ای مجبور نیست که کار کنه. این کاملاً یک انتخاب داوطلبانه است و اگه زندانی خودش بخواد مهارت یاد بگیره و کار کنه، این فرصت براش فراهم میشه. این آزادی عمل، خودش نشون دهنده رویکرد انسانی سازمان زندان هاست که به جای اجبار، به دنبال ایجاد انگیزه و فرصت برای بهبود وضعیت زندانی هاست.

میزان حقوق زندانیان: آمار و ارقام به روز و روند تغییرات

حتماً براتون سوال شده که خب، بالاخره این زندانی هایی که کار می کنند، چقدر حقوق می گیرند؟ این سوالیه که خیلی ها می پرسند و جوابش هم هر سال ممکنه تغییر کنه. بر اساس آخرین آمارهایی که مدیران بنیاد تعاون زندانیان اعلام کردند، میزان حقوق پرداختی به زندانیان شاغل، توی سال های اخیر حسابی بالا رفته و حتی از ۳ میلیون تومان هم فراتر رفته. این نشون می ده که تلاش زیادی برای بهبود وضعیت معیشتی زندانی ها و خانواده هاشون داره انجام میشه.

برای اینکه بهتر متوجه رشد حقوق بشید، بد نیست به این آمارها دقت کنیم: طبق گفته مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان، تا آذر سال گذشته (سال ۱۴۰۲)، مبلغ پرداختی به زندانیان شاغل توی کارگاه های داخل زندان، حدود ۲۶۰ میلیارد ریال بوده. این مبلغ تا آذر امسال (سال ۱۴۰۳)، به بیش از ۴۲۰ میلیارد ریال رسیده که یه افزایش ۶۲ درصدی رو نشون می ده. این یعنی زندانی ها واقعاً دارن مزد بیشتری برای زحمتشون می گیرن و شرایط بهتری برای کسب درآمد پیدا کرده اند.

فقط این نیست؛ زندانی هایی هم که برای کار به بیرون از زندان اعزام می شن، حقوق خوبی دریافت می کنند. توی همین بازه زمانی، مبلغ پرداختی به این دسته از زندانی ها، از حدود ۵۹۰ میلیارد ریال به ۹۹۰ میلیارد ریال رسیده که نشون دهنده یه رشد ۷۰ درصدی هست. این اعداد واقعاً قابل توجه اند و نشون میدن که سرمایه گذاری زیادی روی این طرح ها انجام شده و کارآفرینان هم پای کار آمده اند.

مدیران بنیاد تعاون زندانیان گفتند که مجموع کل حقوق و دستمزدی که به زندانی ها پرداخت شده، از ۸۵۰ میلیارد ریال تا آذر سال ۱۴۰۲، به ۱,۴۱۰ میلیارد ریال تا آذر سال ۱۴۰۳ رسیده که افزایش ۶۵ درصدی رو نشون میده. هدفشون هم اینه که دستمزد زندانیان رو به حداقل حقوق قانون کار نزدیک کنن، البته با توجه به محدودیت هایی مثل ساعت کاری که امکان کار تمام وقت رو ازشون می گیره. این ارقام مدام در حال تغییر و به روزرسانی هستند و باید به پویایی آن ها دقت کرد.

برای اینکه یه مقایسه ای داشته باشیم و بهتر بفهمیم این ارقام یعنی چی، بد نیست بدونیم که توی سال جاری، دستمزد روزانه کارگران آزاد حدوداً یک میلیون و سیصد و نود و سه هزار و دویست و پنجاه ریال (تقریباً ۱۳۹ هزار تومان) اعلام شده. این مقایسه نشون می ده که با وجود محدودیت ها، تلاش میشه تا فاصله دستمزد زندانیان با کارگران آزاد کمتر بشه و بتونن زندگی مناسبی رو برای خودشون و خانواده شون تامین کنن.

فرصت های شغلی و برنامه های مهارت آموزی در زندان ها

خب، حالا که از حقوق و دستمزد حرف زدیم، بیاید ببینیم زندانی ها توی زندان دقیقاً چه کارهایی می تونن انجام بدن و چه مهارت هایی یاد بگیرند. باور کنید یا نه، طیف کارهایی که توی زندان ها انجام می شه، خیلی گسترده تر از اونیه که فکرش رو می کنیم. تقریباً هر صنعتی که بشه بیرون از زندان انجام داد، به شرطی که خطری برای زندانی یا زندان نداشته باشه، توی زندان هم قابل اجراست.

انواع صنایع و حرف موجود در زندان ها

زندانی ها توی زمینه های مختلفی فعالیت می کنند و فرصت های متنوعی برای کسب مهارت دارند:

• صنایع پوشاک: خیاطی، بافندگی و تولید انواع لباس
• صنایع فلزی: آهنگری، جوشکاری، تولید قطعات فلزی
• صنایع دستی: گلیم بافی، فرش بافی، منبت کاری، معرق کاری
• صنایع چوبی: نجاری، مبل سازی، تولید مصنوعات چوبی
• مشاغل خدماتی: آشپزی، آرایشگری، باغبانی

مثلاً کارگاه های مبل سازی، حوله بافی و خیاطی نمونه های بارزی از این فعالیت ها هستند که توی استان های مختلف راه اندازی شدن. برای نمونه، توی استان مازندران، یک کارگاه تولید مبل و حوله هست که ۱۵۰ نفر از زندانی ها اونجا مشغول به کارند. این تنوع شغلی باعث میشه که زندانی ها بر اساس علاقه و استعدادشون بتونن کاری رو انتخاب کنن و مهارت کسب کنن.

آمار زندانیان شاغل

آمارها هم خودشون گویای ماجرا هستند. بر اساس آخرین گزارش ها، حدود ۲۲ هزار زندانی داخل زندان ها مشغول به کارند و جالبه بدونید که بیش از ۱۹ هزار نفر هم برای کار به کارگاه های بیرون از زندان اعزام می شن. این یعنی در مجموع، یه تعداد قابل توجهی از زندانی ها دارن فعالانه توی جامعه کار می کنند و تولید ارزش می کنند، که این برای خودشون و برای اقتصاد کشور خیلی خوبه.

طرح های محوری اشتغال و مهارت آموزی

یکی از طرح های خیلی مهم توی این حوزه، طرح بامداد سازمان زندان ها است. بامداد مخفف برنامه ریزی، اشتغال، مددجویان و دادگستری هست. هدف اصلی این طرح، تحول توی زندان ها با محوریت اشتغال مولد و پایدار و حرفه آموزی هم برای خود زندانی ها و هم برای خانواده هاشونه. این طرح از استان گیلان شروع شده و قراره توی همه استان ها توسعه پیدا کنه.

بنیاد تعاون زندانیان هم نقش کلیدی توی این زمینه داره و مدام در تلاش برای ایجاد و توسعه کارگاه های جدید و جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی هست تا بتونه فرصت های شغلی بیشتری رو فراهم کنه و مشاغل پایدار و پردرآمدتری برای زندانی ها ایجاد کنه. این یعنی یک حرکت رو به جلو و پیوسته برای بهبود وضعیت شغلی زندانیان.

اهمیت مهارت آموزی

فراتر از اشتغال، مهارت آموزی هم یک پایه اساسی برای بازپروری زندانی هاست. سالانه تعداد زیادی از زندانی ها، مثلاً طبق آمار قبلی حدود ۸۰ هزار نفر، توی دوره های مهارت آموزی شرکت می کنند. این دوره ها طوری طراحی شده اند که مهارت هایی رو به زندانی ها آموزش بدن که بعد از آزادی، واقعاً به درد بازار کار بخوره و بتونن باهاش یه کسب وکار راه بندازن یا توی یه شغل خوب مشغول بشن. این آموزش ها می تونه از تکرار جرم جلوگیری کنه و به اونها یک امید و انگیزه تازه برای زندگی سالم بده و کمک کنه تا دوباره به جامعه برگردند.

مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان تاکید می کند: برای ایجاد اشتغال تا انتهای سال ۱۴۰۳، باید به پیش بینی حدود ۴۵ هزار نفر زندانی در حال کار و فعالیت در بنیاد امیدوار باشیم که با تلاش و کوشش پرسنل بنیاد و یاری خداوند متعال این عدد را محقق خواهیم کرد. این چشم انداز، نشان دهنده عزم جدی برای توسعه این برنامه هاست.

اشتغال و توانمندسازی زنان زندانی

همیشه توی بحث زندان ها، تمرکز بیشتر روی زندانیان مرد بوده، اما این به این معنی نیست که زنان زندانی فراموش شده اند. نه! اتفاقاً توی سال های اخیر، توجه ویژه ای به اشتغال و توانمندسازی زنان زندانی شده. برای این قشر از جامعه، فرصت های شغلی متناسب با علایق و مهارت هاشون در نظر گرفته شده تا بتونن توی این دوران هم مفید باشن و برای آینده شون برنامه ریزی کنن.

مثلاً خانم های زندانی بیشتر توی صنایعی مثل خیاطی، تولید گلسر و انواع صنایع دستی فعالیت می کنند. این کارها هم نیاز به مهارت بالایی داره و هم می تونه درآمد خوبی برای خودشون و خانواده هاشون ایجاد کنه. مسئولین بنیاد تعاون زندانیان تاکید دارند که تلاش میشه تا این مشاغل گسترش پیدا کنه و محیط کار مناسب و امنی توی ندامتگاه های زنان فراهم بشه تا اونها هم احساس آرامش و امنیت داشته باشند.

اینکه زنان زندانی بتونن توی زندان درآمد کسب کنند و مهارت یاد بگیرند، خیلی مهمتر از چیزیه که به نظر می رسه. این کار کمک می کنه تا اعتماد به نفسشون برگرده، احساس مفید بودن داشته باشند و برای بازگشت موفق تر به جامعه آماده بشن. یک زن زندانی که با دست پر از مهارت و کمی پس انداز از زندان آزاد میشه، قطعاً شانس بیشتری برای شروع یک زندگی جدید و سالم داره تا کسی که بدون هیچ پشتوانه ای پا به بیرون از زندان می گذاره. این یعنی حمایت از زنان زندانی، یک سرمایه گذاری برای آینده جامعه هم محسوب میشه و به کاهش آسیب های اجتماعی کمک شایانی می کنه.

مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان می گوید: زنان زندانی بیشتر در صنایعی مانند خیاطی، گلسر و صنایع دستی فعالیت می کنند. تلاش می شود اشتغال مناسب با علایق و مهارت های زنان توسعه یابد. این نشان از اهمیت این بخش در برنامه های سازمان زندان ها دارد.

نقش حقوق زندانیان در حمایت اجتماعی و کاهش بازگشت به جرم

فکر می کنید حقوقی که زندانی ها دریافت می کنند، فقط یه پول کوچیکه که به درد خودشون می خوره؟ اصلاً اینطور نیست! این حقوق، یه نقش خیلی بزرگ توی حمایت اجتماعی و حتی کاهش بازگشت به جرم (که بهش Recidivism میگن) داره. بیاید ببینیم چطوری این اتفاق میفته و چه تاثیری روی زندگی افراد و جامعه داره.

اولین و شاید مهمترین نکته اینه که اگه زندانی درخواست بده، پرداخت حقوقش به خانواده اش در اولویته. یعنی اون پولی که زندانی زحمت کشیده و درآورده، مستقیم می تونه به دست خانواده اش برسه. این خودش یه حمایت مالی خیلی بزرگ برای خانواده هایی هست که سرپرستشون توی زندانه و اوضاع مالی سختی دارن. وقتی خانواده مطمئن باشن که سرپرستشون توی زندان هم بیکار نیست و می تونه کمک خرج باشه، هم از نظر روانی آرامش بیشتری دارن و هم بار مالی سنگینی از دوششون برداشته میشه. این موضوع می تواند از فروپاشی خانواده ها جلوگیری کند.

این حمایت مالی و روانی، فقط به درد خانواده ها نمی خوره. خود زندانی هم وقتی می بینه که می تونه برای خانواده اش مفید باشه، انگیزه و امیدش برای آینده بیشتر میشه. این امید و انگیزه، می تونه نقش مهمی توی کاهش بازگشت به جرم داشته باشه. وقتی زندانی با مهارت و کمی پول از زندان آزاد میشه، کمتر احتمال داره که دوباره به سمت جرم و جنایت برگرده چون حالا یه راه دیگه برای تامین زندگی داره و می تونه زندگی شرافتمندانه ای رو شروع کنه و دیگه به کارهای خلاف فکر نکنه.

در واقع، توانمندسازی اقتصادی زندانی ها از طریق اشتغال و پرداخت حقوق، امنیت اجتماعی رو تقویت می کنه. یک جامعه امن، جامعه ای است که همه افرادش، حتی اونایی که یک دوره رو توی زندان گذروندن، فرصت داشته باشن تا زندگی سالمی رو تجربه کنن و به عضوی مفید از جامعه تبدیل بشن. پس پرداخت حقوق به زندانیان، فقط یه مسئله داخلی زندان نیست، بلکه یک مسئله مهم اجتماعیه که به نفع همه ماست و می تواند به بهبود کلی جامعه کمک کند.

تسهیلات پس از آزادی و حمایت از کارآفرینی

حالا فرض کنید یه زندانی، توی مدت حبسش کلی مهارت یاد گرفته، توی کارگاه های زندان حسابی تجربه کسب کرده و حالا نوبت آزاديشه. آیا همه چیز همینجا تموم میشه و باید با دست خالی برگرده به جامعه؟ خوشبختانه نه! اینجا هم برنامه های حمایتی در نظر گرفته شده که خیلی کمک کننده است.

یکی از مهمترین بخش های این زنجیره بازپروری، تسهیلاتیه که بعد از آزادی به زندانی های سابق داده میشه. این افراد، خصوصاً اونایی که توی زندان مهارت خاصی رو یاد گرفتن و تجربه ای دارن، می تونن از تسهیلات بانکی و حمایتی استفاده کنن. هدف چیه؟ هدف اینه که بتونن برای خودشون یه کسب وکار کوچیک راه بندازن یا توی یه شغل پایدار مشغول بشن. این یعنی اون مهارت آموزی ای که توی زندان انجام شده، به بازار کار آزاد پیوند می خوره و هدر نمیره. این تسهیلات می تواند شامل وام های کم بهره یا کمک های بلاعوض برای شروع کسب وکار باشد.

این حمایت ها به همینجا ختم نمیشه. بنیاد تعاون زندانیان و نهادهای حمایتی دیگه، سعی می کنن تا حد امکان از این افراد پشتیبانی کنن تا بتونن اشتغال پایداری داشته باشن و دوباره با موفقیت توی جامعه ادغام بشن. اینطوری هم به خودشون کمک میشه و هم به جامعه، چون از بازگشت دوباره اونها به چرخه جرم جلوگیری میشه. این تسهیلات در واقع یه فرصت دوباره برای زندگیه، یه فرصت برای اثبات اینکه میشه تغییر کرد و مسیر جدیدی رو شروع کرد و به یک شهروند مفید تبدیل شد.

چالش ها، افق های آینده و چشم انداز توسعه

خب، تا اینجا خیلی از جنبه های مثبت و اقدامات خوب رو گفتیم، اما مثل هر کار بزرگی، این مسیر هم چالش های خودش رو داره و همه چیز گل و بلبل نیست. قبول کنیم که اداره این همه کارگاه، آموزش این تعداد زندانی و تامین حقوقشون، کار ساده ای نیست و نیاز به همت و برنامه ریزی دقیق داره.

مهم ترین چالش ها

برخی از چالش های اصلی در مسیر اشتغال و بازپروری زندانیان عبارتند از:

1. محدودیت های ساعت کاری: یکی از بزرگترین چالش ها اینه که نمی شه مثل کارگرای بیرون از زندان، هشت ساعت کامل از زندانی ها توی کارگاه ها کار کشید. شرایط خاص زندان و مسائل امنیتی، این محدودیت رو ایجاد می کنه و این روی بهره وری و میزان درآمد تاثیر می ذاره.
2. نیاز به سرمایه گذاری بیشتر: برای اینکه کارگاه های بیشتری راه اندازی بشه و زندانی های بیشتری بتونن مشغول به کار بشن، قطعاً به سرمایه گذاری های مالی بزرگ تری نیاز هست. این سرمایه گذاری باید از طرف دولت، خیرین و کارآفرینان بخش خصوصی تامین بشه تا زیرساخت های لازم فراهم بشه.
3. چالش های بازاریابی محصولات تولیدی: خب، وقتی محصولی توی زندان تولید میشه، باید براش بازار فروش هم پیدا کرد. بازاریابی و فروش این محصولات ممکنه با چالش هایی روبرو باشه و نیاز به برنامه ریزی دقیق و حمایت های جدی داره تا محصولات به دست مصرف کننده برسه.
4. توسعه آموزش و تنوع مهارت ها: با وجود پیشرفت ها، هنوز هم نیاز به به روزرسانی و تنوع بخشیدن به دوره های مهارت آموزی وجود داره تا زندانی ها با مهارت های جدید و متناسب با نیازهای روز بازار کار، از زندان آزاد بشن و بتوانند شغلی پیدا کنند.

برنامه ها و افق های آینده

با وجود این چالش ها، سازمان زندان ها و بنیاد تعاون زندانیان، برنامه های جاه طلبانه و امیدبخشی برای آینده دارن. هدف گذاری شده که تا پایان سال ۱۴۰۳، تعداد زندانیان شاغل به حدود ۴۵ هزار نفر برسه. این عدد، نشون دهنده یه رشد قابل توجهه و اگه محقق بشه، اتفاق خیلی بزرگیه و تاثیرات مثبت فراوانی خواهد داشت.

همچنین، تلاش های زیادی برای جذب سرمایه گذاران داخلی و حتی خارجی در حال انجامه تا بتونن کارگاه های بزرگ تری رو راه اندازی کنن و مشاغل پایدار و پردرآمدتری برای زندانی ها ایجاد کنن. این یعنی یک نگاه بلندمدت و توسعه محور به قضیه اشتغال زندانیان، که به پایداری این برنامه ها کمک می کنه.

یک نکته مهم دیگه، تاکید بر شفافیت هست. مدیرعامل بنیاد تعاون زندانیان اعلام کرده که آماده اند تا رسانه ها از زندان ها و کارگاه ها بازدید کنن و فعالیت ها رو به جامعه معرفی کنن. این شفافیت می تونه به جلب اعتماد عمومی و حمایت بیشتر از این برنامه ها کمک کنه و نقاط ضعف احتمالی رو هم برای بهبود شناسایی کنه.

به طور خلاصه، مسیر پیش رو سخته، اما اراده برای بهبود وضعیت زندانیان و تبدیل زندان ها به مراکز توانمندسازی، خیلی قویه. این حرکت، نه فقط به نفع خود زندانی ها، بلکه به نفع کل جامعه و کاهش آسیب های اجتماعی هست و به ساختن آینده ای بهتر برای همه کمک می کند.

نتیجه گیری: از حبس تا امید – بازسازی زندگی

رسیدیم به پایان بحثمون، دیدیم که داستان زندان ها و زندانیان، دیگه فقط یه قصه غم انگیز از حبس و مجازات نیست. با رویکرد جدیدی که در پیش گرفته شده، برنامه های اشتغال و پرداخت حقوق به زندانی ها، تبدیل شده به ستون های اصلی اصلاح و تربیت. زندان ها دارن از یه محل صرفاً نگهداری، به مراکز توانمندسازی تبدیل می شن که توش آدم ها می تونن مهارت یاد بگیرن، درآمد کسب کنن و برای خودشون و خانواده شون امید بسازن.

این تغییر رویکرد، تاثیرات مثبت و عمیقی داره؛ هم روی خود زندانی، که کرامت انسانیش بهش برگردونده میشه و احساس مفید بودن می کنه، هم روی خانواده اش که از نظر مالی و روانی حمایت میشه، و هم روی سلامت کلی جامعه. وقتی زندانی با دست پر از مهارت و انگیزه از زندان آزاد میشه، شانسش برای بازگشت به زندگی عادی و سالم، خیلی بیشتر میشه و کمتر احتمال داره دوباره به خطا بره. این یعنی ما همه با هم داریم توی بازسازی زندگی آدم ها و ساختن یه جامعه امن تر نقش داریم و این یک اتفاق مبارک و رو به جلو برای کشور ماست.