انواع مباشرت در جرم

مباشرت در جرم یعنی خودت مستقیماً و بدون واسطه کاری رو انجام بدی که جرم محسوب می شه. این مفهوم پایه اساسی برای تعیین مسئولیت کیفری در قانون مجازات اسلامی ماست و انواع مختلفی مثل مباشرت فردی، جمعی، مادی و حتی معنوی داره که هر کدوم شرایط خاص خودشون رو دارن.

تا حالا شده تو فیلم ها یا سریال های جنایی ببینی که وقتی یه جرمی اتفاق می افته، کارآگاه ها و پلیس ها چقدر دقیق دنبال این هستن که کی چه نقشی داشته؟. این فقط یه داستان نیست، تو دنیای واقعی و تو سیستم حقوقی ما هم دقیقاً همین طوره. وقتی جرمی رخ میده، اولین قدم برای اینکه بفهمیم چه کسی مسئولیت داره و چه مجازاتی براش تعیین کنیم، اینه که دقیقاً بدونیم نقش هر فرد تو اون اتفاق چقدر و چطوری بوده.

یکی از مهم ترین و اصلی ترین نقش ها، مباشرت در جرمه. یعنی حالتی که یه نفر خودش مستقیماً دست به کار میشه و جرم رو انجام میده. این مفهوم، پیچیدگی های خاص خودشو داره و گاهی اوقات فرق گذاشتن بینش با مفاهیم دیگه ای مثل معاونت، مشارکت یا تسبیب، کار هر کسی نیست و نیاز به دقت حقوقی داره. تو این مقاله، قراره با هم یه سفر بریم تو دل این مفهوم حقوقی مهم، انواع مختلفشو بشناسیم و فرقاشو با بقیه بفهمیم تا دیگه هیچ ابهامی نمونه.

مباشرت در جرم یعنی چی؟ (تعریف و ارکانش)

خب، اول از همه بیایید ببینیم اصلاً این مباشرت که اینقدر ازش حرف می زنیم، یعنی چی؟ از نظر لغوی، مباشرت به معنی به طور مستقیم دست به کاری شدن یا انجام دادن کاری بدون واسطه هست. تو حقوق جزا هم همین معنی رو داره، ولی با یه سری جزئیات مهم.

تو قانون مجازات اسلامی، یعنی همون کتاب قانون اصلی که تکلیف جرم و مجازات رو روشن می کنه، ماده ۴۹۴ خیلی واضح تکلیف رو مشخص کرده. این ماده می گه: مباشرت آن است که جنایت مستقیماً توسط خود مرتکب واقع شود. دیدید؟ این جمله کوتاه، کلی حرف تو خودش داره.

وقتی می گیم مستقیماً، منظورمون دقیقاً چیه؟ این یعنی عملی که منجر به جرم شده، بدون هیچ واسطه یا انحرافی از خودِ اون فردی که مرتکبه، صادر شده. مثلاً وقتی یه نفر با چاقو به دیگری حمله می کنه و اونو زخمی می کنه، این مباشرت مستقیمه. یا اگه سمی رو آماده کنه و به دست یه نفر دیگه بده که اونو به خورد کس دیگه ای بده، اینجا مستقیم بودن شاید کمی ظریف تر باشه، ولی باز هم خود اون فرد اصلی (کسی که سم رو آماده کرده) مسئولیت اصلی رو داره، به شرطی که فرد دوم بی خبر یا فاقد اراده باشه. حتی اگه از یه وسیله ای مثل اسلحه استفاده کنی، باز هم خودت مباشر حساب میشی چون اون اسلحه یه ابزاره تو دست خودت. نکته مهم اینه که رابطه علت و معلولی بین عمل شما و نتیجه مجرمانه، باید مستقیم و بدون ابهام باشه.

چه چیزهایی لازمه تا بگیم مباشرت اتفاق افتاده؟ (ارکان مباشرت)

مثل هر پدیده حقوقی دیگه ای، برای اینکه بتونیم بگیم یه نفر مباشر یه جرمی بوده، باید یه سری شرایط و ارکان با هم جمع بشن. این ارکان سه تا هستن:

• رکن مادی (همون عمل فیزیکی): این یعنی باید یه کاری به صورت فیزیکی و قابل مشاهده انجام شده باشه. مثلاً تیراندازی، دزدیدن یه وسیله، یا زدن یه نفر. این عمل باید اونقدر مشخص و ملموس باشه که بشه به صورت مستقیم به فردی نسبت داد.
• رکن معنوی (قصد و اراده): فقط انجام دادن یه کار کافی نیست. اون فرد باید از روی قصد و اراده و با آگاهی از اینکه داره چه کاری انجام میده و چه نتیجه ای ممکنه داشته باشه، دست به اون کار زده باشه. یعنی سوءنیت داشته باشه. اگه کسی سهواً یا بدون قصد جرمی مرتکب بشه، دیگه بحث مباشرت به شکل عمدی نیست و شرایط فرق می کنه.
• رکن قانونی (جرم بودن اون کار): کاری که انجام شده، حتماً باید تو قانون به عنوان جرم شناخته شده باشه. اگه عملی تو قانون جرم نباشه، حتی اگه از نظر اخلاقی هم بد باشه، نمی تونیم بگیم مباشرت در جرم اتفاق افتاده. به این میگن اصل قانونی بودن جرم و مجازات.

پس، اگه این سه تا رکن با هم جمع بشن، یعنی یه نفر با قصد و اراده، یه کار فیزیکی انجام بده که اون کار تو قانون جرم باشه، اونوقت می تونیم بگیم اون فرد مباشر جرم هست و مسئولیت کیفری تمام و کمال به گردن اونه.

یکی از مهم ترین وظایف قاضی، اینه که با دقت تمام ببینه آیا هر سه رکن مباشرت در مورد متهم وجود داشته یا نه. چون کوچک ترین اشتباه تو تشخیص این ارکان، می تونه سرنوشت یه پرونده رو عوض کنه.

مباشرت در جرم چند نوع داره؟ (دسته بندی اصلی)

مباشرت همیشه یه جور اتفاق نمی افته. گاهی یه نفر تنهایی یه جرمی رو انجام میده، گاهی هم چند نفر با هم دست به کار میشن. برای همین، تو حقوق جزا، مباشرت رو به دو دسته اصلی تقسیم می کنن:

مباشرت فردی در جرم: وقتی یه نفر خودش تنهایی کار رو انجام میده

این ساده ترین و رایج ترین حالت مباشرت هست. تو این سناریو، یه نفر خودش به تنهایی تمام اعمال مادی و معنوی جرم رو انجام میده. یعنی نه کسی بهش کمک می کنه، نه کسی اونو وادار می کنه. همه چیز از فکر تا اجرا، کار خودشه. شرایط تحقق این نوع مباشرت خیلی واضحه: همه ی ارکان جرم (مادی، معنوی، قانونی) توسط یک فرد محقق میشه.

مثلاً تصور کنید یه نفر تصمیم می گیره وارد یه خونه بشه و وسایل باارزششو بدزده. میره، قفل رو می شکنه، وارد میشه و وسایل رو برمیداره. اینجا، کل فرآیند سرقت، از برنامه ریزی تا اجرای عملیات، کار خودشه. این میشه یه مورد روشن از مباشرت فردی. یا مثلاً اگه یه نفر به دلیل کینه شخصی، ماشینو روشن کنه و مستقیم بره به یه نفر دیگه بزنه، اینم یه مثال دیگه از مباشرت فردی در جرمی مثل قتل یا ایراد صدمات بدنی عمدی هست.

مباشرت جمعی در جرم (شرکت در مباشرت): وقتی چند نفر با هم همدست میشن

حالا سناریو کمی پیچیده تر میشه. گاهی اوقات، یه جرم رو یه نفر تنهایی انجام نمیده، بلکه چند نفر با هم و با یه قصد مشترک، به طور مستقیم دست به یه عمل واحدی میزنن که نتیجه مجرمانه ازش بیرون میاد. اینجا دیگه با مباشرت جمعی طرفیم، که بهش شرکت در مباشرت هم میگن.

ببینید، فرقش با مشارکت در جرم چیه؟ تو مشارکت، ممکنه یه نفر یه گوشه واستاده باشه و نگهبانی بده، یا فقط ابزار جرم رو فراهم کنه. یعنی همه مستقیماً دست به عملیات اصلی نمیزنن. اما تو مباشرت جمعی، همه شرکا *مباشر* اون عمل مجرمانه هستن. یعنی همه به صورت مستقیم، بخشی از اون فعل اصلی رو انجام میدن که اگه هر کدومشون نباشن، شاید اون جرم به اون شکل اتفاق نیفته یا کامل نشه.

شرایط تحقق مباشرت جمعی چیه؟

• وحدت قصد (تصمیم مشترک): یعنی همه باید از قبل با هم تصمیم گرفته باشن که اون جرم رو انجام بدن. یهو وسط کار تصمیم نگیرن که همکاری کنن، بلکه از همون اول نیتشون مشترک بوده باشه.
• انجام عمل مجرمانه توسط همه به صورت مستقیم: این خیلی مهمه. هر کدوم از شرکا باید مستقیماً تو انجام دادن اون کاری که جرمه، نقش داشته باشن. مثلاً اگه چند نفر با هم یه گاوصندوق رو ببرن و هر کدوم یه گوشه اش رو بگیرن، یا چند نفر با هم به یه نفر حمله کنن و هر کدوم ضربه ای وارد کنن.
• استناد نتیجه مجرمانه به فعل هر یک از مباشرين: یعنی کاری که هر کدوم از این افراد انجام داده، به نحوی به نتیجه نهایی جرم ربط مستقیم داشته باشه. نتونیم بگیم اگه فلانی نبود، اصلاً این اتفاق نمی افتاد، یا سهمش تو نتیجه انقدر ناچیز بوده که قابل اغماضه.

یه مثال واضح: فرض کنید سه نفر با هم قرار میذارن که یه نقاشی خیلی باارزش رو از یه موزه بدزدن. دو نفر با هم میرن سراغ نقاشی، یکی نقاشی رو از دیوار میکشه و اون یکی بهش کمک میکنه تا چارچوب رو جدا کنن و تا نفر سوم هم وسایل بسته بندی رو فراهم میکنه و کمک میکنه تا نقاشی رو حمل کنن. اینجا هر سه نفر مستقیماً تو عمل دزدیدن نقاشی نقش دارن و کارشون مکمل همدیگه اس. این میشه مباشرت جمعی.

مباشرت از دیدگاه نحوه انجام جرم (مادی و معنوی)

گاهی اوقات هم لازمه که به کیفیت و نوع انجام عمل مجرمانه نگاه کنیم. آیا مباشر خودش مستقیماً با دست و پا و وسایل فیزیکی کار رو انجام داده؟ یا از طریق کسی دیگه و با نفوذ کلام یا اجبار، جرم رو پیش برده؟ اینجاست که پای مباشرت مادی و مباشرت معنوی به میون میاد.

مباشرت مادی (یا مستقیم): وقتی خودت مستقیماً دست به کار میشی

همون طور که از اسمش پیداست، مباشرت مادی یعنی اینکه شما به صورت مستقیم و فیزیکی، اون عملی رو انجام بدی که جرمه. یعنی خودت بری و فلان کار رو بکنی. این همون چیزیه که اکثر ما از مباشرت تو ذهنمون داریم.

مصادیق رایج این نوع مباشرت چیه؟ خیلی زیاده: تیراندازی کردن به سمت کسی، خورانیدن سم به دیگری (چون سم رو خودت میدی بهش)، خفه کردن، وارد آوردن ضربه با چاقو یا هر وسیله دیگه، آتش زدن عمدی، حتی حبس کردن یه نفر تو یه مکان. تو همه این ها، خود مباشر به صورت فیزیکی و با اعضای بدنش یا با استفاده از وسیله ای که تو دستشه، جرم رو مرتکب میشه.

مباشرت معنوی (همون قضیه سبب اقوی از مباشر): وقتی یکی رو وادار به جرم می کنیم

این بخش یکم پیچیده تر و ظریف تره و نیاز به دقت بیشتری داره. مباشرت معنوی زمانی اتفاق می افته که یه نفر، خودش مستقیماً عمل فیزیکی جرم رو انجام نمیده، اما کاری می کنه که یه نفر دیگه (که بهش میگیم مباشر مادی) اون جرم رو انجام بده. نکته کلیدی اینجاست که اراده اون مباشر مادی، یا اصلاً وجود نداره (مثل یه دیوانه یا کودک)، یا اونقدر ضعیفه که تحت تأثیر شدید و غیرقابل دفع عامل اول (سبب) قرار می گیره.

تو این حالت، عامل اول که باعث و بانی اصلیه، اونقدر قویه که نتیجه مجرمانه مستقیماً به اون منتسب میشه، نه به فردی که فقط عمل فیزیکی رو انجام داده. این مفهوم تو حقوق به سبب اقوی از مباشر معروفه. یعنی عامل اصلی (سبب) اونقدر قوی تر و تأثیرگذارتر از کسی که مستقیماً جرم رو انجام داده (مباشر) بوده که مسئولیت رو باید به گردن سبب انداخت.

تو قانون مجازات اسلامی، این مفهوم تو مواد مختلفی بهش اشاره شده، مثلاً مواد ۳۱۷ و ۳۱۸ که مربوط به جرایم علیه تمامیت جسمانی هستن. این مواد می گن که اگه کسی دیگری رو وادار به قتل یا صدمه کنه و اون شخص وادارشده فاقد اراده یا اختیار باشه، وادارکننده ضامن هست.

چه شرایطی باید باشه تا بگیم سبب اقوی از مباشره؟

• اکراه شدید و غیر قابل دفع: یعنی فرد مباشر مادی اونقدر تحت فشار و تهدید بوده که هیچ راهی برای فرار یا عدم انجام اون کار نداشته. انگار مجبورش کردن.
• جهل مباشر مادی: مباشر مادی اصلاً ندونه داره چیکار می کنه. مثلاً فکر کنه داره آب می خوره، در حالی که مایع سمیه.
• فریب دادن فردی که صلاحیت تصمیم گیری نداره: مثلاً یه بچه کوچیک رو گول بزنیم یا یه آدم دیوانه رو تحریک کنیم که جرمی مرتکب بشه. چون این افراد قدرت تشخیص و اراده کافی برای مسئولیت کیفری رو ندارن، مسئولیت میفته گردن کسی که اونا رو فریب داده.

یه مثال ملموس: تصور کنید یه بزرگسال، یه بچه ۷ ساله رو مجبور می کنه که وارد خونه همسایه بشه و یه وسیله رو بدزده و اگه این کارو نکنه تهدیدش می کنه. اینجا کودک عمل فیزیکی سرقت رو انجام داده (مباشر مادی)، اما چون اراده و اختیار واقعی نداشته و تحت اکراه شدید بوده، اون بزرگسال (سبب) مباشر معنوی محسوب میشه و مجازات جرم سرقت به گردن اونه.

مباشرت با مفاهیم دیگه چه فرقی داره؟

حالا که با تعریف و انواع مباشرت آشنا شدیم، وقتشه که فرقش رو با چند تا مفهوم حقوقی دیگه که خیلی شبیه اند ولی دقیقاً یکی نیستن، بفهمیم. این تمایز خیلی مهمه چون تو دادگاه ها برای تعیین مسئولیت و مجازات، باید دقیقاً معلوم بشه که فرد چه نقشی داشته.

تفاوت مباشرت و تسبیب: مستقیم یا غیرمستقیم؟

تسبیب یعنی ایجاد کردن مقدماتی که باعث وقوع یه جرمی میشه، ولی این مقدمات غیرمستقیم هستن. یعنی شما یه کاری می کنی که اون کار باعث میشه یه نفر دیگه یا یه اتفاق طبیعی، جرمی رو رقم بزنه. اما تو مباشرت، عمل شما مستقیمه.

• ملاک تمایز: همون طور که گفتیم، مستقیم بودن عمل تو مباشرت و غیرمستقیم بودن تو تسبیب، معیار اصلی تفاوته.
• مسئله اجتماع سبب و مباشر: یه قاعده مهم تو حقوق جزا داریم که میگه: اگر سبب و مباشر جمع شوند، مباشر ضامن است مگر اینکه سبب اقوی باشد. این یعنی اگه هم یه عامل مستقیم (مباشر) و هم یه عامل غیرمستقیم (سبب) تو وقوع یه جرم نقش داشته باشن، اصالتاً مسئولیت با مباشر هست. مگر اینکه اون سبب اونقدر قوی و تأثیرگذار باشه که عملاً مباشر اراده ای از خودش نداشته باشه و همه چیز رو سبب تعیین کرده باشه (که این همون مباشرت معنوی هست که قبلاً گفتیم).

مثال های مقایسه ای:

• شلیک مستقیم گلوله به کسی: مباشرت
• کندن یه چاه تو مسیر رفت وآمد مردم بدون علامت گذاری که کسی بیفته توش: تسبیب (چون افتادن شخص تو چاه، نتیجه غیرمستقیم عمل شماست).

تفاوت مباشرت و معاونت در جرم: کی اصلیه، کی کمکی؟

معاونت در جرم، یعنی اینکه شما به مباشر کمک و یاری برسونی تا اون بتونه جرم رو انجام بده، ولی خودت مستقیم تو عمل اصلی دخالت نداشته باشی.

• نقش: مباشر نقش اجراکننده اصلی رو داره، یعنی کاری که جرم محسوب میشه رو خودش انجام میده. اما معاون، فقط یه کمک کننده اس، یه جور تسهیل کننده. مثلاً اسلحه رو میده دست مباشر، ولی خودش شلیک نمی کنه.
• تفاوت در مجازات ها: معمولاً مجازات معاون کمتر از مجازات مباشر اصلیه. چون نقش معاونت، فرعی تر از نقش مباشرته.

مثال های مقایسه ای:

• فردی که اسلحه رو فراهم می کنه برای سرقت: معاونت
• فردی که با همون اسلحه شلیک می کنه و مرتکب قتل میشه: مباشرت

معاونت می تونه خیلی گسترده باشه، از تحریک و ترغیب تا آموزش روش ارتکاب جرم یا حتی پنهان کردن آثار جرم. اما مهم اینه که معاون خودش دست به اون فعل اصلی که جرمه نمی زنه.

تفاوت مباشرت و مشارکت در جرم: همکاری تا چه حد؟

مشارکت در جرم، یعنی چند نفر با هم، همکاری می کنن تا یه جرم رو مرتکب بشن. تو مشارکت، نتیجه مجرمانه مستند به عمل همه شرکاست، چه عمل هر کدوم به تنهایی برای وقوع جرم کافی باشه، چه نباشه. این مفهوم کمی شبیه مباشرت جمعیه، ولی یه فرق های ظریفی داره.

• ملاک تمایز: مشارکت یه مفهوم عام تر از مباشرت جمعیه. تو مشارکت، ممکنه کمک ها غیرمستقیم تر هم باشن. اما تو مباشرت جمعی، همون طور که قبلاً گفتیم، همه افراد باید مستقیماً تو عمل مادی و اصلی جرم دخالت داشته باشن. یعنی عمل هر کدوم از شرکا، به نوعی مستقیماً به نتیجه مجرمانه منتهی میشه.
• پیچیدگی تمایز: این تمایز گاهی تو پرونده ها خیلی سخته. برای اینکه بهتر بفهمیم، باید به نوع عمل هر فرد و تأثیر مستقیم اون بر نتیجه نگاه کنیم.

مثال های مقایسه ای:

• فرض کنید دو نفر تصمیم می گیرن یه بانک رو سرقت کنن. یکی وارد بانک میشه و با تهدید، پول ها رو از صندوقدار می گیره (مباشر). اون یکی بیرون جلوی در بانک نگهبانی میده و حواسش به اطرافه (مشارکت). اینجا نگهبان مستقیم تو برداشتن پول نقش نداره ولی با کمکش، جرم اتفاق میفته.
• حالا سناریوی مباشرت جمعی رو در نظر بگیرید: دو نفر با هم میرن داخل بانک. یکی صندوقدار رو تهدید می کنه و اون یکی خودش مستقیماً میره سراغ گاوصندوق و پول ها رو برمی داره. هر دو نفر مستقیماً تو عمل مجرمانه (سرقت پول) نقش دارن. اینجا هر دو مباشر هستن و اصطلاحاً شرکت در مباشرت رخ داده.

در واقع، تمام موارد مباشرت جمعی، نوعی مشارکت در جرم محسوب می شوند، اما همه مشارکت ها، مباشرت جمعی نیستند. یعنی مباشرت جمعی، زیرمجموعه ای از مشارکته.

حالا مباشر چه مجازاتی داره؟

تا اینجا حسابی با مباشرت و انواعش آشنا شدیم. خب، طبیعیه که حالا این سوال پیش بیاد: اگه کسی مباشر یه جرمی باشه، چه مجازاتی در انتظارشه؟

اصل کلی خیلی واضحه: مجازات مباشر، به عنوان کسی که مرتکب اصلی جرمه، دقیقاً همونیه که برای اون جرم تو قانون مشخص شده. یعنی اگه جرم قتل عمد باشه، مجازات قتل عمد شامل حالش میشه؛ اگه سرقت باشه، مجازات سرقت. این موضوع تو مواد مختلفی از قانون مجازات اسلامی اومده. مثلاً مواد ۱۲۵ و ۱۲۶ که به نحوه تعیین مسئولیت و مجازات فاعل اصلی و شرکا اشاره دارن.

اما یه سری موارد خاص هم وجود داره که لازمه بهشون توجه کنیم:

1. مجازات در مباشرت جمعی (شرکت در مباشرت): اگه چند نفر با هم و به صورت مباشرت جمعی جرمی رو مرتکب بشن، هر کدومشون به عنوان مباشر اصلی اون جرم شناخته میشن. یعنی هر یک از اون مباشرین، به همون مجازاتی محکوم میشن که برای مرتکب اصلی اون جرم پیش بینی شده. این یعنی مسئولیت مشترک و کامل برای همه افرادی که مستقیماً در انجام جرم دخالت داشتن.
2. مجازات در مباشرت معنوی (سبب اقوی از مباشر): تو این حالت که قبلاً گفتیم، اگه کسی دیگری رو وادار به انجام جرمی کنه و اراده اون فرد وادارشده مسلوب باشه یا اکراه شدید وجود داشته باشه، مسئولیت کیفری تمام و کمال به گردن همون سبب (فرد وادارکننده) میفته. یعنی سبب اقوی از مباشر، حکم مباشر اصلی رو داره و به مجازات اصلی جرم محکوم میشه. اینجا اون فردی که عمل فیزیکی رو انجام داده، ممکنه اصلاً مجازات نشه یا مجازاتش خیلی سبک باشه چون اراده ای از خودش نداشته.

تصور کنید چند نفر با هم یه دزدی مسلحانه رو انجام میدن. اگه همه اون ها مستقیماً تو عملیات دزدی (مثلاً تهدید کردن، برداشتن پول) نقش داشته باشن، همشون به عنوان مباشر مجازات میشن و حکم سرقت مسلحانه براشون صادر میشه. این نشون میده که قانون چقدر به نقش اصلی و مستقیم افراد تو وقوع جرم اهمیت میده.

خلاصه کلام و توصیه ای دوستانه

تو این مقاله با هم گشتی تو دنیای انواع مباشرت در جرم زدیم و سعی کردیم پیچیدگی هاشو به زبان ساده و محاوره ای توضیح بدیم. دیدیم که مباشرت یعنی خودت مستقیماً دست به جرم بزنی، فرقی هم نمی کنه که تنها باشی (مباشرت فردی) یا با چند نفر دیگه (مباشرت جمعی). حتی ممکنه عمل فیزیکی رو انجام بدی (مباشرت مادی) یا با نفوذ کلام و اراده قوی تر، کسی رو وادار به جرم کنی که بهش میگیم مباشرت معنوی یا همون سبب اقوی از مباشر.

یاد گرفتیم که فرق گذاشتن بین مباشرت با تسبیب (که غیرمستقیمه)، معاونت (که کمکیه) و مشارکت (که یه مفهوم وسیع تره)، چقدر تو تعیین مسئولیت و مجازات تو دادگاه ها مهمه. هر کدوم از این ها، تبعات حقوقی خاص خودشون رو دارن و بی توجهی بهشون می تونه مسیر پرونده رو کاملاً عوض کنه.

در آخر، یادتون باشه که مباحث حقوقی، خصوصاً تو زمینه کیفری، پر از جزئیات و ظرافت هایی هستن که ممکنه از دید افراد عادی دور بمونه. اگه خدای نکرده خودتون یا اطرافیانتون با همچین مسائلی درگیر شدید، یا فقط برای اینکه اطلاعاتتون دقیق باشه، همیشه بهترین راه اینه که با یه وکیل متخصص یا مشاور حقوقی زبده مشورت کنید. اونا با دانش و تجربه شون می تونن بهترین راهنمایی رو بهتون بدن و پیچیدگی های قانونی رو براتون روشن کنن. هیچ وقت دست کم گرفتن مشورت حقوقی رو فراموش نکنید.