در جریان برگزاری آزمون دکتری صحبت های داوطلبان نشان می داد که این آزمون برای برخی نه تنها دروازه ای به تحصیلات عالی در داخل بلکه سکوی پرشی برای رسیدن به فرصت های بین المللی تلقی می شود.
به گزارش خبرنگار اکسیداک پنج شنبه گذشته در حالی که داوطلبان آزمون دکتری برای ورود به مقطع تحصیلات تکمیلی رقابت می کردند یک موضوع مشترک به وضوح در گفتگوهایشان به چشم می خورد: نگاه به خارج از مرز ها و آرزوی مهاجرت تحصیلی. داوطلبان که عمدتاً از رشته های علوم انسانی و هنر بودند نه تنها به سوالات تخصصی آزمون فکر می کردند بلکه ذهنشان درگیر چالش ها و فرصت های ادامه تحصیل و زندگی در کشور های دیگر بود. این دغدغه تا حدی پررنگ بود که گویی آزمون دکتری نه فقط دروازه ای به مقطع تحصیلات عالی در داخل کشور بلکه سکوی پرشی برای رسیدن به آرزو های بین المللی تلقی می شد.
سایه سنگین مهاجرت بر فضای آزمون
به نظر می رسید دغدغه اصلی بسیاری از داوطلبان نه فقط قبولی در آزمون بلکه یافتن مسیری برای خروج از کشور و ادامه تحصیل یا فعالیت حرفه ای در خارج از ایران بود. در گوشه و کنار محل برگزاری آزمون صحبت از دانشگاه های خارجی بورسیه های تحصیلی و شرایط زندگی در کشور های مختلف به گوش می رسید. این موضوع به حدی غالب بود که حتی از بحث و تبادل نظر درباره سوالات آزمون و مباحث تخصصی رشته ها پیشی گرفته بود.
تحلیل واقع بینانه از مقاصد مهاجرتی
اما نکته قابل توجه رویکرد واقع بینانه و حتی انتقادی داوطلبان به کشور های مهاجرپذیر بود. برخلاف تصور رایج از “بهشت موعود” غرب داوطلبان با اطلاعات نسبتاً دقیقی از وضعیت بازار کار رشته های خود در کشور های مختلف صحبت می کردند. به عنوان مثال آلمان به عنوان یک مقصد سنتی برای تحصیلات عالی “نامناسب” توصیف می شد و بازار کار آن برای فارغ التحصیلان رشته های علوم انسانی و هنر چندان مطلوب ارزیابی نمی شد. کانادا نیز با وجود شهرت به مهاجرپذیری “اوضاعش خراب” توصیف می شد که به چالش های اقتصادی و رقابت بالا در بازار کار این کشور اشاره داشت.
ایالات متحده آمریکا با وجود دانشگاه های معتبر و فرصت های پژوهشی فراوان به دلیل سیاست های مهاجرتی دوران ترامپ و “فضای نامشخص” پذیرش دانشجو با تردید و ابهام نگریسته می شد. داوطلبان نگران بودند که حتی با کسب نمرات بالا در آزمون و داشتن رزومه قوی به دلیل مسائل سیاسی و محدودیت های ویزا امکان پذیرش در دانشگاه های آمریکایی را از دست بدهند.
یکی از داوطلبان رشته مدیریت دولتی که نخواست نامش فاش شود به خبرنگار ما گفت: نتوانستم شغل متناسب با تحصیلاتم پیدا کنم و احساس می کنم که اگر بتوانم به کشوری بروم که اوضاع کاریش بهتر باشد موفق تر خواهم بود.
سالنامه مهاجرتی اوای سی دی (OECD) در سال ۲۰۲۳ ایران را در لیست پانزدهمین کشور برتری دانست که شهروندانش برای مهاجرت و درخواست پناهجوئی اقدام کرده اند.
از طرفی آمار منتشرشده توسط سازمان امور اداری و استخدامی نگران کننده و تامل برانگیز است: «بر اساس این گزارش در حوزه علوم انسانی ۶۵۴ عنوان رشته وجود دارد که تنها با ۲۰۷ شغل مرتبط هستند. سهم رشته های علوم انسانی در آزمون های استخدامی حدود ۲۵ درصد از کل رشته هاست در حالی که سهم این رشته ها در کل تقاضا های شغلی به ۳۵.۶ درصد می رسد.»
این آمار نشان می دهد که برای ۶۵ درصد از رشته های علوم انسانی تقاضای شغلی وجود ندارد. این موضوع بیانگر آن است که نظام آموزش عالی کشور در بخش علوم انسانی برای بیش از نیمی از دانشجویان این حوزه برنامه ای کاربردی و هدفمند ندارد. به عبارت دیگر اگر برنامه ای هم وجود داشته باشد صرفاً به آموزش رشته هایی محدود می شود که پس از فارغ التحصیلی فرصت شغلی مناسبی برای دانشجویان ایجاد نمی کند. این شکاف میان آموزش و اشتغال نه تنها به هدررفت منابع انسانی و مالی منجر می شود بلکه آینده شغلی و حرفه ای بسیاری از دانش آموختگان را با ابهام و ناامیدی مواجه می سازد.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "تحصیلات تکمیلی زیر سایه سنگین رویای مهاجرت: داوطلبان بین امید و واقعیت های تلخ" هستید؟ با کلیک بر روی بین الملل، آیا به دنبال موضوعات مشابهی هستید؟ برای کشف محتواهای بیشتر، از منوی جستجو استفاده کنید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "تحصیلات تکمیلی زیر سایه سنگین رویای مهاجرت: داوطلبان بین امید و واقعیت های تلخ"، کلیک کنید.
