اکسیداک/همدان پرداختن به اوضاع و احوال همدان در قرون مختلف، همواره مورد توجه تاریخ پژوهان بوده و از پس هر جستجویی در اسناد و مدارک موجود، وجه متمایزی از هویت تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی این شهر و مردمان امروز و دیروز آن هویدا شده است.
همدان همواره یکی از کانون های مهم تحولات کشور بوده و وقایع و حوادث بسیاری در آن ظهور و بروز کرده است. استانی پراستعداد، ادیب پرور، مهد مفاخر و بزرگان و پرورش دهنده عالمان، عارفان و عاشقان وطن.
اکسیداک با توجه به علاقه وافر مردم همدان به شناخت پیشینیان و آگاهی از وقایع و حوادث گذشته در نظر دارد با همکاری محققان، پژوهشگران به ویژه سندپژوهانی که در حوزه همدان تالیفاتی داشته و یا در حال تحقیق و پژوهش هستند، مطالبی در قالب «همدان شناسی» منتشر کند تا بخشی از فرهنگ و تمدن دیار کهن همدان را تبیین و تشریح کند.
در مطالب قبلی به برخی نواحی و مناطق از جمله مقبره باباطاهر، گنبد علویان، آرامگاه ابن سینا، قله الوند، زیارتنامه اروند بن سام، غارهای دستکند خورزنه، مجسمه سنگ شیر، تپه مصلی، توصیف عمومی شهر و وضعیت نگهداری از آثار باستانی و اشیاء تاریخی در همدان در دوره قاجار و شرح وضعیت آرامگاه اِستر و مُردخای و چگونگی دزدیده شدن آثار با ارزش آن، به دسیسه و توسط یهودیان پرداختیم و در چند نوبت به بهانه پیش رو بودن انتخابات مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری به سال 1285 شمسی و تشکیل مجلس فواید عامه در همدان، دو ماه قبل از صدور فرمان مشروطه و تشکیل مجلس شورای ملی برگشتیم و در ادامه به نخستین مصوبه و احداث ساختمان مجلس فواید عمومی همدان و انتشار روزنامه عدل مظفری در همدان همزمان با تشکیل مجلس شورای ملی و ظهور و بروز مشروطه خواهی در همدان و آغاز به کار مجلس شورای ملی پرداختیم.
جشن تاسیس مجلس شورای ملی در همدان و چراغانی تپه مصلی
حسن افشاری، کارشناس ارشد تاریخ و همدان پژوه می گوید: پس از دریافت تلگرافات متعدد از دربار مبنی بر موافقت مظفرالدین شاه با تاسیس مجلس شورای ملی، به دعوت ظهیرالدوله در بیست و یکم جمادی الثانی 1324، تمام اهالی شهر در مسجد جامع همدان جمع شده و در این مجلس علاوه بر قرایت تلگراف مظفرالدین شاه و صدراعظم به ولایات و دستور پادشاه به صدراعظم برای همکاری و تامین مقدمات مجلس شورای ملی که با تشویق و صلوات مردم همراه می شود، ظهیرالدوله نیز متن کوتاهی که از قبل نوشته است توسط خطیب الممالک، به سمع و نظر مردم می رساند: «از پیر و جوان یکان یکان خواهانم که در خاطر ملی داشته باشند، بلکه در پشت قرآن و کتاب های خود بنویسند که بلده طیبه همدان، اول نقطه ای است از نقاط ایران که این نیت مقدس اعلیحضرت اقدس شاهنشاهی عادل، رعیت دوست، خلدالله ملکه، در آن انجام گرفته و تقریباً دو ماه قبل از صدور این دستخط آفتاب نُقَط، این فقیر صفاعلی، همین مجلس را که سبب آسایش حال و استقبال است، بدون کم و زیاد مرتب و مقرر داشته است».
ظهیرالدوله تصمیم می گیرد به مناسبت تاسیس مجلس شورای ملی، جشن بزرگی برگزار کند بنابراین اعلان عمومی می شود که با توجه به ترتیبات مندرج در اعلانیه، همه اهالی در این جشن مشارکت کنند «23 جمادی الثانی 1324 – عصر برای چراغان، فکر خیلی خوب و تازه ای به نظرمان رسید و این طور اعلانی چاپ کرده، به جاهایی که باید چسباند، چسباندند؛ به شکرانه تاسیس مجلس شورای ملی، محض تذکار و دعاگویی ذات ملکوتی صفات اعلیحضرت اقدس همایون شاهنشاه عادل، پدر مشفق ایرانیان خلدالله ملکه، شب جمعه 29 شهر حال را در باغ صفاییه از غروب آفتاب تا چهار ساعت از شب گذشته، اجازه گردش و تفریح داده می شود و از هر کس که قدم رنجه می دارد از عالی و دانی تمنا و خواهش می شود که هر نفری یک چراغ کوچک از قبیل لاله و غیره در دست داشته باشیم. پس از ساعت سه که شیپور کشیده می شود، همه، گردشیان با چراغ ها به تپه مصلی می رویم که اهل شهر هم تماشای چراغان کرده باشند تا ساعت شش که شیپور دوم کشیده می شود به منزل ها می رویم و از آحاد خانه داران شهر نیز خواهش می شود که هر کس، آن شب، یک چراغ در بام خانه روشن داشته باشد که از بالای مصلی هم چراغان شهر تماشا شود. اطلاعاً عرض می شود که هر کس چراغ در دست نداشته باشد از ورود به باغ ممنوع خواهد گردید».
در شب جشن، بیش از 15 هزار نفر از مردم همدان، شب هنگام، چراغ به دست، به سمت تپه مصلی حرکت می کنند و از سوی دیگر نیز همه اهالی یک یا چند چراغ در بالکن خانه های خود روشن کرده اند. به این ترتیب، حرکت چراغ ها به سمت تپه مصلی و چراغانی بودن شهر و حتی آتش بازی های اطراف شهر و روستاها، شبی چراغانی و شادی را برای مردم رقم می زند «29 جمادی الثانی 1324 – اول غروب ظهیرالممالک چراغ مرا که فانوس دسته داری بود روشن کرده، آورد، برابر من گذاشت. بعد هر کس نشسته بود، فانوس یا لاله هاشان را خواستند، روشن کردند. یواش یواش لاله و فانوس به دست ها وارد و در باغ پراکنده می شدند. چندین دستگاه قهوه خانه و میوه فروشی و کبابی و چلوکبابی و آجیل فروشی هم در باغ حاضر شده بودند. تا یک ساعت از شب گذشته البته متجاوز از 15 هزار نفر با چراغ وارد باغ شده بودند. غوغای غریبی بود. تمام شهر به هیجان آمده بودند. یک چراغانی شد که یقیناً در هیچ جای کره، نظیرش نشده بود. سه ساعت از شب گذشته، شیپور کشیدند و جمعیت باغ برای بیرون رفتن حرکت کردند. خودم دم در باغ ایستادم. در کمال آرامی و بی صدایی تمام این مردم بدون آنکه یک کاسه لاله بیفتد، رفتند بیرون باغ و از یک معبر و خیابان مخصوص به طرف تپه مصلی حرکت کردند. تپه مصلی شاید بعضی نقاطش صد یا صد و پنجاه ذرع از سطح شهر ارتفاع داشته باشد. نیم فرسنگ دورش باشد که بیضی شکل در شمال شهر همدان واقع است و شهر از طرف جنوب تمام طول تپه و از طرف مغرب نصف، بلکه دو ثلث ارضی تپه را احاطه کرده است و این شهر و تپه منظر تمام آبادی های اطراف شهر همدان است. به خصوص نقاطی که در دامنه الوند و دست بالای شهر واقع است. بیرون باغ هم شاید دو برابر جمعیت توی باغ، مردم لاله به دست در صحرا متفرق بودند. همه رو به تپه به حرکت آمدند. زمین بین باغ و تپه هم کمی پست و بلند است که گاهی تمام سطح صحرا هم دیده می شد. تمام آنچه از تپه منظر شهر بود پوشیده شده بود از چراغ متحرک. یقیناً 20 هزار آدم و چراغ روی تپه و پای تپه بودند.
از بالای تپه هم تمام شهر و خانه ها نمایان بود که هر خانه بدون استثناء بر بامش از یک چراغ تا سه چهار چراغ روشن بود و کمی معلوم بود که زن های آن خانه در بام مشغول تماشای تپه هستند. بعضی ها هم چراغ قرمز یا رنگ دیگر گذاشته بودند. در اطراف و بالای برج بزرگ خرابه ای که در بلندترین نقطه تپه است هم آتش بازی خوبی داشتیم. چهار ساعت از شب گذشته، شیپور کشیده شد و کم کم در نهایت آرامی و معقولیت، مردم رو به شهر و منزل هاشان متفرق شدند. تپه به کلی تاریک شد. پنج شش نفر خودمان ماندیم. ماها هم چراغ هامان را خاموش کردیم. در آن تاریکی خیلی خوش، همه نماز کردیم و بر راحتی مردم شکر کردیم. ظهیرالممالک یک کیسه توتون چپق که قدری هم توتون درش بود پیدا کرد، برداشت که صبح در کاغذی بپیچد و رویش بنویسد که پیدا کرده است و هر کس نشانی رنگ کیسه را بگوید مال اوست و ببرد در امامزاده، پهلوی جعبه عرایض بگذارند تا صاحبش پیدا شود. چراغ هامان را روشن کرده، آمدیم منزل شام خوردیم، خوابیدیم. شب عجیبی بود مثل خواب و نه این بود که فقط برای مجلس شورای ملی بود. خیر! شاید از پنجاه نفر یکی هم نمی دانست. شکرا للمولی همه خوش بودند و مایل به یک همچو تفرجی بودند. بعضی دهات که در دره های نزدیک شهر واقفند هم چراغ با آتش افروخته بودند که پیدا بود. منزل خطیب الملک که در دره مرادبیگ در گل باغچه شریف الملک در تقریباً یک ثلث فرسنگی شهر واقع است هم چراغ زیادی روی بام روشن کرده بودند. بی اندازه شب ممتازی بود، جای تمام یاران خالی که تماشا کنند».
منبع مطالب: کتاب اوضاع سیاسی اجتماعی همدان در خاطرات ثلاث
پایان خبر اکسیداک
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "جشن تاسیس مجلس شورای ملی در همدان و چراغانی تپه مصلی" هستید؟ با کلیک بر روی استان ها، ممکن است در این موضوع، مطالب مرتبط دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "جشن تاسیس مجلس شورای ملی در همدان و چراغانی تپه مصلی"، کلیک کنید.
