چه میزان از حقوق قابل توقیف است؟

به زبان ساده، میزان حقوق قابل توقیف بسته به وضعیت تأهل شما متفاوت است؛ اگر متأهل (دارای همسر یا فرزند) باشید، فقط تا یک چهارم و اگر مجرد (فاقد همسر و فرزند) باشید، تا یک سوم حقوق و مزایای شما قابل توقیف خواهد بود. اما این تمام ماجرا نیست و برای حقوق بازنشستگی، حقوق وظیفه و همچنین برخی مزایای خاص، قوانین دیگری وجود دارد که در ادامه کامل توضیح می دهیم.

خیلی وقت ها وقتی صحبت از بدهی و پرداخت اجباری میشه، نگرانی های زیادی برای افراد پیش میاد، مخصوصاً وقتی پای حقوق و درآمد ماهیانه در میون باشه. اینکه چقدر از حقوقمون رو میشه بابت بدهی توقیف کرد، سوالیه که هم برای کسی که بدهکاره و ممکنه حکم توقیف حقوقش صادر بشه مهمه، هم برای کسی که طلبکاره و میخواد از این طریق به حقش برسه. قانون گذار ما با توجه به شرایط زندگی افراد و برای اینکه حداقل معیشت بدهکاران حفظ بشه، یه سری محدودیت ها برای توقیف حقوق و مزایا در نظر گرفته. اینجوری میشه که هم حق طلبکار به طور کامل از بین نمیره، هم زندگی بدهکار مختل نمیشه. در این مقاله می خوایم همه این جزئیات رو با هم بررسی کنیم و ببینیم ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی – که ستون فقرات این بحثه – دقیقاً چی میگه و چه نکات مهمی داره.

مفهوم توقیف حقوق و چرا قانون محدودیت گذاشته؟

بیایید از اول شروع کنیم. اصلاً «توقیف حقوق» یعنی چی؟ وقتی میگیم حقوق یه نفر توقیف شده، یعنی چی؟ این یه اصطلاح حقوقیه که شاید تو زندگی روزمره زیاد به گوشمون نخوره، اما مفهومش خیلی کاربردیه. توقیف حقوق به این معنیه که بر اساس یک حکم قضایی، بخشی از درآمد ماهیانه شما (که از محل کار یا سازمانتون دریافت می کنید) مستقیم به حساب دادگاه واریز بشه تا بابت بدهی ای که دارید، به طلبکارتون پرداخت بشه. فرض کنید یه نفر از شما طلب داره، پرونده تون تو دادگاه رسیدگی شده و شما محکوم به پرداخت اون بدهی شدید. اگه به هر دلیلی نتونید یا نخواهید بدهی رو پرداخت کنید، طلبکار میتونه درخواست توقیف حقوق شما رو بده.

حالا سوال پیش میاد که چرا قانون اومده برای توقیف حقوق، محدودیت گذاشته؟ چرا نگفته میشه همه حقوق رو توقیف کرد؟ دلیلش خیلی منطقیه: حفظ حداقل زندگی و کرامت انسانی. اگه قرار بود تمام حقوق یک نفر توقیف بشه، دیگه اون آدم چطور باید هزینه های زندگی خودش، خانواده ش، اجاره خونه، خورد و خوراک و هزار تا چیز دیگه رو تأمین می کرد؟ قانون گذار با این محدودیت ها، یه تعادل بین حق طلبکار (که باید به طلبش برسه) و حق بدهکار (که باید بتونه زندگی حداقلی رو داشته باشه) برقرار کرده. این نشون میده که چقدر در نظام حقوقی ما به حمایت از افراد و جلوگیری از فروپاشی اقتصادی خانواده ها اهمیت داده میشه.

توقیف چیه؟ تعریف ساده و حقوقی

«توقیف» تو زبان حقوقی یعنی «بازداشت کردن» یا «در اختیار گرفتن موقت» یک مال یا دارایی. وقتی میگیم مالی توقیف شده، یعنی فعلاً نمیشه آزادانه ازش استفاده کرد و در اختیار مرجع قانونی قرار گرفته. این مال میتونه هر چیزی باشه؛ از یه حساب بانکی یا یه خونه گرفته تا همون حقوق و مزایای شما. هدف از توقیف اینه که اون مال یا پول از دسترس بدهکار خارج بشه و به عنوان تضمینی برای پرداخت بدهی، نگهداری بشه تا طلبکار بتونه به حقش برسه. توقیف تا زمانی ادامه پیدا می کنه که بدهی تسویه بشه یا راه قانونی دیگه ای برای حل و فصل پیدا بشه.

حقوق چیه؟ انواع دریافتی ها شامل حقوق پایه، مزایا و…

وقتی در مورد «حقوق» حرف میزنیم، منظورمون فقط اون مبلغ ثابتی نیست که اول هر ماه به حسابمون میاد. «حقوق» اینجا یه چتر بزرگه که خیلی چیزها رو شامل میشه. مثلاً حقوق پایه، فوق العاده شغل، حق جذب، حق مسکن، حق اولاد، مزایای غیرمستمر مثل پاداش، عیدی، اضافه کاری، حق مأموریت و… همه این ها جزو دریافتی های شما به عنوان کارمند یا کارگر هستند. اما یه نکته خیلی مهم اینه که همه این موارد به یک شکل توقیف نمیشن. بعضی از این دریافتی ها مشمول محدودیت توقیف هستن (یعنی یک چهارم یا یک سوم) و بعضی ها نه و میشه همه شون رو توقیف کرد. این رو جلوتر با مثال های واضح براتون توضیح میدیم تا دیگه ابهامی نمونه.

مراحل کلی توقیف حقوق: از صدور حکم تا کسر از حقوق

شاید براتون سوال باشه که خب اصلاً این توقیف حقوق چطوری انجام میشه؟ آیا یه شبه تصمیم میگیرن حقوق یه نفر رو توقیف کنن؟ مسلماً نه. این کار یه سری مراحل قانونی داره که باید قدم به قدم طی بشن:

1. صدور حکم دادگاه: اول از همه، باید یه پرونده تو دادگاه تشکیل بشه و دادگاه هم یه حکم قطعی بده که شما محکوم به پرداخت یک مبلغ مشخصی هستید. بدون حکم دادگاه، هیچ کس نمیتونه حقوق شما رو توقیف کنه.
2. صدور اجرائیه: بعد از اینکه حکم قطعی شد، مرجع قضایی یه «اجرائیه» صادر می کنه. اجرائیه مثل یه دستور رسمی از طرف دادگاهه که به شما میگه باید این بدهی رو پرداخت کنید.
3. ابلاغ اجرائیه: اجرائیه به شما ابلاغ میشه و معمولاً ۱۰ روز مهلت دارید که بدهی رو پرداخت کنید یا ترتیبی برای پرداخت اون بدید.
4. درخواست توقیف حقوق: اگه تو اون مهلت ۱۰ روزه، بدهی پرداخت نشه یا ترتیب پرداخت مشخصی داده نشه، طلبکار میتونه از واحد اجرای احکام دادگاه درخواست کنه که حقوق شما توقیف بشه.
5. ابلاغ دستور توقیف به محل کار: اجرای احکام دادگاه یه نامه یا دستور رسمی برای کارفرما یا سازمان شما میفرسته و بهش میگه که از این به بعد باید هر ماه مبلغ مشخصی رو از حقوق شما کسر کنه و به حساب دادگاه واریز کنه تا به طلبکار پرداخت بشه. رئیس یا مدیر اون سازمان هم موظفه که این کار رو انجام بده.

ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی: قاعده اصلی میزان توقیف حقوق

حالا می رسیم به مهمترین بخش ماجرا، یعنی ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی. این ماده مثل یه راهنمای جامع برای توقیف حقوقه و تکلیف خیلی از مسائل رو روشن می کنه. اگه این ماده رو خوب بلد باشید، دیگه هیچ کس نمیتونه با اطلاعات غلط، شما رو گمراه کنه. بیایید متن کاملش رو با هم بخونیم و بعد ریز به ریز تفسیرش کنیم:

متن کامل ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی و تبصره های (۱) و (۲) آن:

«از حقوق و مزایای کارکنان سازمان ها و موسسات دولتی یا وابسته به دولت و شرکت های دولتی و شهرداری ها و بانک ها و شرکت ها و بنگاه های خصوصی و نظائر آن درصورتی که دارای زن یا فرزند باشند، ربع و الا ثلث توقیف می شود.»

تبصره ۱: «توقیف و کسر یک چهارم حقوق بازنشستگی یا وظیفه افراد موضوع این ماده جایز است مشروط بر این که دین مربوط به شخص بازنشسته یا وظیفه بگیر باشد.»

تبصره ۲ (اصلاحی ۱۳۹۴/۱۱/۱۲): «حقوق و مزایای نظامیانی که در جنگ هستند و مستمری مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی توقیف نمی گردد.»

شرح و تفسیر تفصیلی ماده ۹۶: هر آنچه باید بدانید!

خب، حالا این ماده که به نظر کمی خشک و حقوقی میاد رو با هم باز کنیم تا کامل متوجه بشیم چی میگه:

مشمولین ماده ۹۶: چه کسانی شامل این قانون میشن؟

این ماده تقریباً همه کسایی که جایی کار می کنن و حقوق می گیرن رو شامل میشه. اصلاً فرقی نمیکنه که کجا کار می کنید: سازمان های دولتی، موسسات وابسته به دولت، شرکت های دولتی، شهرداری ها، بانک ها، یا حتی شرکت ها و بنگاه های خصوصی. هر جا که به عنوان کارمند یا کارگر حقوق ثابت می گیرید، این قانون برای شما اعمال میشه. حتی اگه به صورت قراردادی، شرکتی، پیمانی یا هر نوع استخدام دیگه ای باشید، باز هم شامل این ماده خواهید بود. هدف قانون این بوده که هیچ گروهی از کارمندان و کارگران از این قاعده مستثنی نشه.

میزان توقیف بر اساس وضعیت تأهل: متأهلی یا مجرد؟

اینجا یکی از مهمترین فاکتورها برای تعیین میزان توقیف حقوق شما، وضعیت تأهل شماست:

• کارکنان دارای زن یا فرزند (متأهلین): اگه همسر یا فرزند (حتی یک فرزند) داشته باشید، قانون از شما حمایت بیشتری می کنه و فقط تا سقف یک چهارم (۲۵ درصد) از حقوق و مزایای مستمر شما قابل توقیفه. این یعنی برای اینکه زندگی خانواده تحت تأثیر شدید قرار نگیره، قانون این محدودیت رو ایجاد کرده.
• کارکنان فاقد زن و فرزند (مجردین): اگه مجرد باشید و فرزند هم نداشته باشید، وضعیت کمی فرق می کنه و میتونن تا سقف یک سوم (حدود ۳۳.۳ درصد) حقوق و مزایای مستمر شما رو توقیف کنن.

برای اینکه بهتر متوجه بشید، یک مثال عددی میزنیم:

وضعیت کارمند	حقوق ماهیانه	میزان قابل توقیف (حداکثر)
متأهل (با زن یا فرزند)	۱۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان	۴,۵۰۰,۰۰۰ تومان (یک چهارم)
مجرد (فاقد زن و فرزند)	۱۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان	۶,۰۰۰,۰۰۰ تومان (یک سوم)

توقیف حقوق زنان کارمند: فرقی بین خانم ها و آقایان نیست!

یه تصور غلطی که گاهی پیش میاد اینه که این قانون فقط برای آقایون کارمنده. اما اینطور نیست! ماده ۹۶ قانون اجرای احکام مدنی هیچ تفاوتی بین زن و مرد قائل نشده. یعنی اگه یه خانم کارمند هم بدهکار باشه و حکم توقیف حقوقش صادر بشه، دقیقاً همین قواعد براش اعمال میشه. اگه زن کارمند، همسر یا فرزند داشته باشه، یک چهارم حقوقش و اگه مجرد باشه و فرزند هم نداشته باشه، یک سوم حقوقش قابل توقیف خواهد بود. پس خانم های کارمند هم باید از این حق و حقوقشون باخبر باشن و بدونن که قانون ازشون حمایت می کنه.

توقیف حقوق بازنشستگی و وظیفه (تبصره ۱ ماده ۹۶)

حالا نوبت می رسه به بازنشستگان عزیز و کسایی که حقوق وظیفه دریافت می کنن. تبصره ۱ ماده ۹۶ وضعیت این عزیزان رو مشخص کرده:

میزان توقیف: همیشه یک چهارم!

برخلاف کارمندان شاغل که وضعیت تأهلشون تعیین کننده یک چهارم یا یک سوم بود، برای حقوق بازنشستگی یا حقوق وظیفه، فارغ از اینکه شخص متأهل باشه یا مجرد، فقط تا سقف یک چهارم (۲۵ درصد) قابل توقیفه. این یک نوع حمایت بیشتر از قشر بازنشسته و وظیفه بگیره، چون این حقوق اغلب تنها منبع درآمد اون ها برای گذران زندگیه.

شرط توقیف: بدهی باید مال خود بازنشسته باشه

یه نکته خیلی مهم تو تبصره ۱ ماده ۹۶ اینه که برای توقیف حقوق بازنشستگی یا وظیفه، بدهی حتماً باید مربوط به خود شخص بازنشسته یا وظیفه بگیر باشه. مثلاً اگه شما از کسی ضمانت کرده باشید و اون شخص بدهکار باشه، نمیتونن حقوق بازنشستگی شما رو بابت اون بدهی توقیف کنن. این یعنی قانون خیلی دقیق به این موضوع نگاه می کنه تا حقوق بازنشستگی، که اساساً برای تأمین معیشت فرد در دوران کهولت و از کار افتادگیه، بی جهت توقیف نشه و دچار مشکل نشید.

انواع حقوق وظیفه: دو مدل اصلی

«حقوق وظیفه» خودش دو مدل اصلی داره که خوبه باهاش آشنا بشیم:

• حقوق وظیفه از کارافتادگی: این حقوق به کسی پرداخت میشه که به دلیل بیماری یا نقص جسمی، دیگه توانایی کار کردن رو نداره و شرایط بازنشستگی عادی رو هم نداره. هدفش هم اینه که اون فرد بتونه هزینه های زندگی خودش رو تأمین کنه.
• حقوق وظیفه وراث: این حقوق در صورتی که کارمند یا بازنشسته ای فوت کنه، به وراث قانونی ایشون (مثل همسر، فرزندان، پدر و مادر) پرداخت میشه تا بتونن زندگیشون رو بگذرونن و پشتوانه ای داشته باشن.

هر دو نوع این حقوق، تحت پوشش تبصره ۱ ماده ۹۶ قرار می گیرن و توقیفشون تا سقف یک چهارم مجازه، اون هم به شرط اینکه بدهی مربوط به خود دریافت کننده حقوق باشه. پس اگه خدای نکرده وراث، بابت بدهی های خودشون محکوم بشن، نمیتونن حقوق وظیفه رو توقیف کنن، مگر اینکه اون بدهی مربوط به خود حقوق بگیر باشه.

مواردی که حقوق اصلاً توقیف نمیشه (تبصره ۲ ماده ۹۶ و موارد تکمیلی)

همونطور که گفتیم، قانون گذار حسابی حواسش به حفظ حداقل زندگی افراد هست. برای همین، یه سری موارد رو کلاً از شمول توقیف حقوق خارج کرده. یعنی تحت هیچ شرایطی نمیتونن این حقوق و مزایا رو توقیف کنن. این موارد تو تبصره ۲ ماده ۹۶ و برخی قوانین دیگه اومده:

«حقوق و مزایای نظامیانی که در جنگ هستند و مستمری مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی توقیف نمی گردد.»

بیایید این بخش رو هم با جزئیات بررسی کنیم تا ابهامی نمونه:

• حقوق و مزایای نظامیان در حال جنگ:

  واضحه که وقتی یه نظامی داره جونش رو تو میدان جنگ فدا می کنه، دیگه نباید دغدغه توقیف حقوقش رو داشته باشه و فکرش پیش خانواده ش باشه. این قانون برای اینه که خیال این عزیزان از بابت تأمین معیشت خانواده شون راحت باشه و تمام تمرکزشون روی دفاع از وطن باشه. منظور از «در حال جنگ» هم فقط جنگ های رسمی بین دولت ها نیست، ممکنه شامل عملیات های نظامی مهم و پرخطر هم بشه که ماهیت جنگی دارن و افراد درگیر اون هستند.

• مستمری مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره):

  کمیته امداد به قشر نیازمند و آسیب پذیر جامعه کمک می کنه. این مبالغ برای تأمین حداقل نیازهای زندگی این عزیزان پرداخت میشه. توقیف این مستمری ها با هدف اصلی کمیته امداد که دستگیری از نیازمندانه، کاملاً در تضاده. به همین دلیل، قانون به طور صریح توقیف اون ها رو ممنوع کرده تا هیچ کس نتونه با توقیف این پول ها، زندگی این افراد رو سخت تر کنه.

• مستمری مددجویان سازمان بهزیستی:

  همین منطق برای مستمری مددجویان سازمان بهزیستی هم صادقه. این سازمان به افراد دارای معلولیت، زنان سرپرست خانوار و سایر اقشار نیازمند کمک می کنه و توقیف این مستمری ها، زندگی این عزیزان رو به خطر میندازه. پس توقیف این مبالغ هم کاملاً ممنوعه و هیچ مرجع قضایی نمیتونه دستور به توقیفش بده.

نکته مهم: یادتون باشه که تبصره ۲ ماده ۹۶ در سال ۱۳۹۴ اصلاح شد. قبل از اون فقط حقوق نظامیان در حال جنگ ممنوعیت داشت، اما با این اصلاحیه، مستمری مددجویان کمیته امداد و بهزیستی هم به موارد ممنوعیت توقیف اضافه شد. این نشون میده که قانون چقدر به حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه اهمیت میده و سعی در بهبود وضعیتشون داره.

سایر موارد ممنوعیت توقیف (موارد تکمیلی)

غیر از مواردی که تو تبصره ۲ ماده ۹۶ اومده، ممکنه تو قوانین دیگه ای هم برای بعضی مزایا، ممنوعیت توقیف در نظر گرفته شده باشه. مثلاً تو قانون کار، کمک هزینه مسکن و خواربار کارگران در بعضی موارد، تا حدی که برای حداقل زندگی لازم باشه، از توقیف معاف هستند. البته این موارد جزئی تر هستند و معمولاً در پرونده های خاص و با بررسی دقیق شرایط فرد، مورد اعمال قرار می گیرن. پس همیشه بهتره در موارد اینچنینی، از یک متخصص حقوقی کمک بگیرید.

نکات حقوقی مهم و کاربردی در خصوص توقیف حقوق: چیزایی که باید بدونید!

تا اینجا با کلیات و مفاهیم اصلی آشنا شدیم. حالا می رسیم به یک سری نکات ریز و درشت که تو عمل خیلی به کار میان و می تونن جلوی خیلی از مشکلات رو بگیرن. این ها همون چیزایی هستن که شاید تو متن قانون نیومده باشه، ولی در تفسیر و اجرای قانون اهمیت زیادی دارن.

محدوده حقوق و مزایای قابل توقیف: همه دریافتی ها یکی نیستند!

همونطور که قبلاً هم اشاره کردیم، حقوق و مزایا انواع مختلفی دارن و این خیلی مهمه که بدونیم کدومش مشمول اون محدودیت یک چهارم یا یک سوم میشه و کدومش نه. اینجا باید بین «حقوق و مزایای مستمر» و «حقوق و مزایای غیرمستمر» یه فرق اساسی قائل بشیم:

• حقوق و مزایای مستمر: این ها دریافتی هایی هستن که هر ماه به طور ثابت یا تقریباً ثابت به شما پرداخت میشن. مثل حقوق پایه، فوق العاده شغل، حق جذب، حق اولاد، حق مسکن، و هر فوق العاده ای که به صورت ماهانه و مستمر دریافت می کنید. این بخش از حقوق شماست که مشمول محدودیت یک چهارم یا یک سوم میشه. یعنی همون قوانینی که تو ماده ۹۶ گفتیم، دقیقاً برای همین بخش اعمال میشن و توقیفش با محدودیت همراهه.
• حقوق و مزایای غیرمستمر: این ها دریافتی هایی هستن که ثابت نیستن و ممکنه هر از گاهی یا در مناسبت های خاصی به شما پرداخت بشن. مثل پاداش، عیدی، حق مأموریت، اضافه کاری، حق بهره وری، یا هر مبلغی که به صورت یکباره و غیرمستمر به شما تعلق میگیره. حواستون باشه که این نوع مزایا، به طور کامل و بدون هیچ محدودیتی قابل توقیف هستن! یعنی اگه شما یه پاداش چند میلیونی بگیرید، طلبکار میتونه تمام اون رو توقیف کنه.

  مثال واضح: فرض کنید حقوق پایه شما ۱۵ میلیون تومن باشه و در کنارش ۵ میلیون تومن اضافه کاری و ۳ میلیون تومن هم پاداش آخر سال بگیرید. اگه شما مجرد باشید، فقط یک سوم حقوق پایه و مزایای مستمرتون (یعنی حدود ۵ میلیون تومن از ۱۵ میلیون) توقیف میشه. اما اون ۵ میلیون اضافه کاری و ۳ میلیون پاداش، تمام و کمال قابل توقیفه! این یه نکته خیلی خیلی مهمیه که خیلی ها ازش بی خبرن و ممکنه سرش اشتباه کنن.

تأثیر اعسار و تقسیط بر توقیف حقوق: آیا توقیف متوقف میشه؟

شاید بپرسید اگه من دعوای «اعسار» (یعنی ناتوانی در پرداخت یکجای بدهی) مطرح کنم و دادگاه هم با توجه به شرایطم، حکم به تقسیط بدهی بده، آیا توقیف حقوقم متوقف میشه؟ جواب اینه که خیر، توقیف حقوق (اون یک چهارم یا یک سوم) مستقل از تقسیط محکوم به ادامه پیدا می کنه. یعنی حتی اگه شما دارید بدهی تون رو قسطی پرداخت می کنید، اون بخشی از حقوق شما که قبلاً توقیف شده، همچنان هر ماه کسر میشه و این قسط ها، باری از دوش اون توقیف حقوق برنمیداره. این مساله بر اساس آیین نامه نحوه اجرای محکومیت های مالی کاملاً واضحه و هدفش اینه که طلبکار سریع تر به حقش برسه.

ترتیب توقیف حقوق در قبال اجرائیه های متعدد: کی اولویت داره؟

فرض کنید خدای نکرده چند نفر از شما طلب دارن و برای هر کدوم هم اجرائیه صادر شده. حالا حقوق شما اول برای کدوم بدهی توقیف میشه؟ کدوم طلبکار اولویت داره؟ این موضوع تو ماده ۱۴۸ قانون اجرای احکام مدنی مشخص شده و برای خودش یه ترتیب خاص داره:

اگه چندین اجرائیه برای توقیف حقوق شما صادر بشه، اولویت بندی بر اساس موارد زیره:

1. حق تقدم رهن/وثیقه: اگه مالی از شما نزد طلبکاری به عنوان رهن یا وثیقه باشه، اون طلبکار نسبت به اون مال حق تقدم داره.
2. حقوق خدمه خانه، کارگر و مستخدم: این افراد نسبت به حقوق و دستمزد شش ماه آخر خودشون حق تقدم دارن.
3. نفقه زن و اولاد صغیر و مهریه: نفقه زن و هزینه نگهداری اولاد صغیر برای شش ماه و مهریه تا سقف مشخص (که الان دویست هزار ریال یا معادلش هست) اولویت دارن.
4. سایر بستانکاران: بعد از این موارد، سایر طلبکاران در اولویت قرار می گیرن.

حالا اگه چند تا اجرائیه داشته باشیم که تاریخ های متفاوتی دارن، اون اجرائیه ای که تاریخ صدورش زودتره، اولویت داره و حقوق شما اول برای اون توقیف میشه. تا وقتی بدهی اون طلبکار اول تسویه نشده، بقیه نمیتونن از حقوق شما چیزی بردارن. اما اگه تاریخ صدور چند تا اجرائیه یکسان باشه، اون یک چهارم یا یک سوم قابل توقیف از حقوق، بین طلبکارها به نسبت بدهی شون تقسیم میشه. یعنی اگه دو نفر هر کدوم ۱۰ میلیون تومن از شما طلب دارن و فقط ۴ میلیون از حقوق شما قابل توقیفه، این ۴ میلیون بین اون دو نفر تقسیم میشه (هر کدوم ۲ میلیون).

توقیف حقوق کارمندان مستعفی یا اخراجی: بعد از قطع رابطه استخدامی

اگه شما از کارتون استعفا بدید یا خدای نکرده اخراج بشید و دیگه کارمند اون سازمان نباشید، آیا هنوز هم ماده ۹۶ در مورد شما اعمال میشه؟ جواب اینه که نه! ماده ۹۶ مربوط به زمانیه که شما شاغلید و به طور مستمر حقوق می گیرید. اما این به این معنی نیست که بدهی هاتون بی پاسخ می مونه. بعد از قطع رابطه استخدامی، مطالبات شما از سازمان (مثلاً کسور بازنشستگی که تا اون موقع پرداخت کردید، مبلغ تسویه حساب، پاداش پایان خدمت و…) می تونه توقیف بشه. یعنی به جای حقوق مستمر، اون مبالغی که از سازمان طلبکارید، قابل توقیف میشه تا بدهی هاتون پرداخت بشه.

توافق قبلی کارمند برای کسر بیشتر از حقوق: آیا ممکنه؟

آیا می تونید با سازمان یا محل کارتون توافق کنید که بیشتر از اون یک چهارم یا یک سوم از حقوق شما کسر بشه؟ بله، این امکان وجود داره و از نظر قانونی مشکلی نداره! ماده ۹۶ درباره توقیف حقوق «به حکم قانون» صحبت می کنه که فارغ از رضایت شماست و یه محدودیت اجباریه. اما اگه شما خودتون قبلاً با سازمانتون توافق کرده باشید که مبلغ بیشتری از حقوق شما برای پرداخت بدهی خاصی کسر بشه، این توافق خارج از شمول ماده ۹۶ هست و قانونیه. مثلاً اگه برای بازپرداخت یک وام بانکی یا یه پیش پرداخت، خودتون توافق کنید که ماهانه مبلغی بیشتر از یک چهارم یا یک سوم از حقوق شما کسر بشه، این کار کاملاً قانونیه و محل کارتون موظف به انجامشه.

فرآیند اجرایی توقیف حقوق: مرحله به مرحله

همونطور که بالا اشاره کردیم، توقیف حقوق یه فرآیند کاملاً قانونیه و باید طبق مراحل انجام بشه. بعد از اینکه دادگاه حکم توقیف رو صادر کرد، مدیر اجرا یا همون مأمور اجرا، یه دستور رسمی به سازمان یا شرکت شما ابلاغ می کنه. رئیس یا مدیر اون سازمان وظیفه داره که هر ماه مبلغ مشخص شده رو از حقوق شما کسر کنه و به حساب اجرای احکام دادگاه بفرسته. بعد از اون، دادگاه مبلغ رو به طلبکار پرداخت می کنه. یادتون باشه که توقیف حقوق مانع از توقیف سایر اموال شما نیست. یعنی اگه اون مبلغ توقیف شده از حقوق برای پرداخت بدهی کافی نباشه یا طلبکار مال دیگه ای از شما (مثل حساب بانکی یا ماشین) معرفی کنه، ممکنه اون مال هم توقیف بشه تا طلب به طور کامل وصول بشه.

جمع بندی و نتیجه گیری: هوشیار باشید!

خب، تا اینجا با هم دیدیم که موضوع «چه میزان از حقوق قابل توقیف است» چقدر جزئیات و نکات حقوقی داره. از این بحث ها معلوم شد که قانون گذار ما با دقت و ظرافت خاصی، هم به حق طلبکار توجه کرده تا بتونه به حقش برسه و هم سعی در حمایت از حداقل معیشت بدهکار داره تا زندگی کسی به خاطر بدهی از هم نپاشه. اینکه شما متأهل باشید یا مجرد، بازنشسته باشید یا شاغل، یا نوع مزایایی که دریافت می کنید چی باشه (مستمر یا غیرمستمر)، همه این ها تو میزان قابل توقیف حقوق شما تأثیرگذاره.

مهمترین چیزی که از این مقاله باید تو ذهنتون بمونه اینه که توقیف حقوق یه فرآیند کاملاً قانونیه و سقف و حدود مشخصی داره. هیچ کس نمیتونه تمام حقوق مستمر شما رو توقیف کنه، مگر در مورد مزایای غیرمستمر مثل اضافه کاری و پاداش که بحثش جداست و اون ها رو میشه تمام و کمال توقیف کرد. آگاهی از این قوانین، هم برای بدهکارها که نگران آینده شون هستن مهمه و هم برای طلبکارها که می خوان به حقشون برسن و باید بدونن چقدر میتونن از طریق توقیف حقوق، به طلبشون برسن. در نهایت، اگه با چنین شرایطی روبرو شدید یا ابهامی داشتید، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یه وکیل خوب میتونه راهنماییتون کنه تا بهترین تصمیم رو بگیرید، از حقوق خودتون دفاع کنید و از ورود به مسیرهای پرپیچ و خم حقوقی جلوگیری کنید. هیچ وقت برای آگاهی از حقوقتون دیر نیست!