دستور صدور اجراییه چک

وقتی چک شما برگشت می خورد، دنیا روی سر آدم خراب می شود. حالا چکار باید کرد؟ جای نگرانی نیست! دستور صدور اجراییه چک یک راه حل سریع و قانونی است که به شما کمک می کند پولتان را از حلقوم صادرکننده چک پس بگیرید. در این مطلب، همه چیز را از صفر تا صد درباره این دستور، شرایطش، مراحلش و هر نکته ریزی که لازم است بدانید، با هم مرور می کنیم.

چک توی مبادلات مالی ما ایرانی ها جایگاه ویژه ای داره. خیلی از معاملات، خرید و فروش ها و حتی حقوق و دستمزدها با چک انجام می شه. خب، وقتی یک چک به دستتون می رسه، یعنی یک نفر به شما قول داده که در تاریخ مشخصی، پول توی حسابش هست و شما می تونید اون رو نقد کنید. اما گاهی اوقات، این قول و قرارها زیر پا گذاشته می شه و حساب صادرکننده چک خالیه! اینجاست که چاره ای جز برگشت زدن چک و پیگیری قانونی نداریم.

قبلا برای گرفتن پول چک برگشتی، باید یه مسیر طولانی دادگاهی رو طی می کردیم که هم زمان بر بود و هم هزینه زیاد داشت. اما خوشبختانه، با قانون جدید چک (مصوب سال ۱۳۹۷)، یه راهکار خیلی بهتر و سریع تر اومده که اسمش دستور صدور اجراییه چک هست. این دستور، به شما کمک می کنه بدون نیاز به تشکیل جلسه دادگاه و دعوای حقوقی طولانی، به پولتون برسید. در ادامه می خوایم ببینیم این راه جدید چیه، چه شرایطی داره و چطور می تونیم ازش استفاده کنیم تا دیگه از این دردسرهای چک برگشتی راحت شیم.

آشنایی با اجراییه چک: چیستی و چراغ سبز قانون

بگذارید اول از همه ببینیم اصلا این اجراییه چک چی هست و چرا اینقدر مهم شده. فرض کنید چکی دارید که تاریخش رسیده و رفتید بانک، ولی موجودی کافی نبوده و بانک هم چک رو برگشت زده. خب، حالا شما یک برگ کاغذ قرمز رنگ به اسم گواهی عدم پرداخت دارید. قبل از قانون جدید، با همین گواهی باید یک دادخواست مطالبه وجه می دادید و ماه ها منتظر می موندید تا دادگاه حکم بده. اما الان، داستان فرق کرده.

اجراییه چک یعنی چه؟ به زبان ساده

اجراییه چک یعنی یک دستور قضایی که به شما اجازه می ده مستقیماً و بدون طی مراحل طولانی دادگاه، برای گرفتن پول چکتون اقدام کنید. در واقع، این دستور به صادرکننده چک می گه که ظرف یک مهلت کوتاه (معمولاً ۱۰ روز) باید پول رو پرداخت کنه و اگه نکرد، شما می تونید سراغ اموالش برید و اون ها رو توقیف کنید. چک چون خودش یک سند لازم الاجرا محسوب می شه، دیگه نیازی به اثبات بدهکار بودن صادرکننده در دادگاه نیست.

ماده ۲۳ قانون جدید چک: یک انقلاب کوچک!

اون چیزی که این همه تغییر رو ایجاد کرده، ماده ۲۳ قانون اصلاح قانون صدور چک هست که سال ۱۳۹۷ تصویب شد. این ماده اومده تا مسیر وصول چک های برگشتی رو خیلی راحت تر و سریع تر کنه. هدفش این بوده که دیگه دست صادرکنندگان چک بلامحل رو از این بازی های زمان بر حقوقی کوتاه کنه. با این قانون، دارنده چک می تونه فقط با ارائه گواهی عدم پرداخت، از دادگاه درخواست صدور اجراییه کنه. دادگاه هم بدون اینکه بخواد کلی جلسه و رفت و آمد بذاره و به جزئیات اختلاف شما با صادرکننده چک رسیدگی کنه، خیلی سریع دستور اجراییه رو صادر می کنه. این یعنی چی؟ یعنی دیگه مجبور نیستید ماه ها توی راهروهای دادگاه دنبال پولتون باشید.

تفاوت درخواست اجراییه با دادخواست معمولی: کدوم سریع تره؟

تفاوت اصلی اینجا در سرعت و سادگیه. وقتی شما دادخواست مطالبه وجه می دید، باید یک دعوای حقوقی کامل رو پیش ببرید. یعنی لایحه بنویسید، جلسه دادگاه برید، شاید شهود ببرید و کلی مدارک دیگه رو ارائه کنید. تازه اگه طرف مقابل اعتراض کنه، مراحل تجدیدنظر و دیوان عالی کشور هم ممکنه پیش بیاد که خودش سال ها طول می کشه. اما با درخواست اجراییه، این مراحل حذف می شه. شما فقط مدارکتون رو ارائه می دید، دادگاه هم سریعاً دستور اجراییه رو صادر می کنه و تمام! همین سرعت و سادگیه که این روش رو خیلی جذاب تر و کارآمدتر کرده.

نقش دادگاه در این داستان: تأیید یا رسیدگی؟

نکته مهم اینه که در این روش، دادگاه قرار نیست به اینکه شما چرا چک گرفتید، معامله چی بوده یا صادرکننده چرا پول نداده، رسیدگی کنه. کار دادگاه فقط اینه که ببینه آیا چکتون همه شرایط لازم برای صدور اجراییه رو داره یا نه. اگه همه چیز اوکی باشه و چکتون قانونی و بدون نقص باشه، دستور اجراییه رو صادر می کنه و پرونده می ره مرحله اجرا. پس دادگاه اینجا نقش یک تأییدکننده رو داره، نه یک رسیدگی کننده ماهوی به اصل اختلاف.

چک شما برای اجراییه آماده است؟ شرایط خاص و مهم

حالا که فهمیدیم اجراییه چک چیه و چقدر می تونه کارمون رو راحت تر کنه، باید ببینیم چکمون اصلا این قابلیت رو داره که براش اجراییه بگیریم؟ راستش رو بخواهید، همه چک ها نمی تونن از این مسیر سریع و میان بر استفاده کنن. چک شما باید یک سری شرایط خاص و مهم رو داشته باشه که ماده ۲۳ قانون چک تعیین کرده. بیایید این شرایط رو با هم بررسی کنیم.

الف) ویژگی های چکی که دستور اجراییه می گیرد

اینجا لیستی از ویژگی هایی که چکتون باید داشته باشه رو براتون آوردیم:

1. صیادی بودن چک: مهم ترین و اصلی ترین شرط اینه که چکتون باید صیادی باشه. یعنی اون چک هایی که توی ظاهرشون رنگ و بوی جدیدتری دارن و کد ۱۶ رقمی و بارکد دارن. چک های قدیمی که ظاهرشون فرق داره و توی سامانه صیاد ثبت نشدن، معمولاً نمی تونن از این روش مستقیم استفاده کنن. البته، رقبا به نکته ای اشاره کردن که اگه چک قدیمی باشه ولی گواهی عدم پرداخت کد رهگیری داشته باشه و از تاریخ صدور یا برگشتش ۵ سال نگذشته باشه، شاید بشه برای اونم اقدام کرد، ولی اصل کار روی چک های صیادیه.

2. گواهی عدم پرداخت با کد رهگیری: وقتی چکتون برگشت می خوره، باید حتماً از بانک گواهی عدم پرداخت بگیرید. اما نه هر گواهی! گواهیتون باید حتماً کد رهگیری داشته باشه. این کد رهگیری نشون می ده که اطلاعات برگشت چک توی سامانه بانک مرکزی ثبت شده و همه چیز قانونی و قابل پیگیریه.

3. چک بدون قید و شرط: روی چک شما نباید هیچ شرط و شروطی نوشته شده باشه. مثلاً نباید قید شده باشه این چک بابت ضمانت فلان معامله است یا این چک امانی است یا در صورت انجام شدن فلان کار، قابل وصول است. چک باید بی قید و شرط و برای پرداخت مبلغ معین باشه. اگه چنین قیدهایی روش باشه، ممکنه دادگاه اجراییه رو صادر نکنه و بگه برید دعوای حقوقی مطرح کنید.

4. نه سفید امضا، نه بدون تاریخ: چک شما نباید سفید امضا باشه. یعنی همه اطلاعات اصلی چک مثل مبلغ و تاریخ باید کامل و دست نویس یا پرینت شده باشه. همچنین، نباید ثابت بشه که چکتون بدون تاریخ صادر شده یا تاریخش الکی و خلاف واقع درج شده. این ها مواردیه که ممکنه دردسرساز بشن و جلوی صدور اجراییه رو بگیرن.

ب) مواردی که چک شما اجراییه نمی گیرد (خط قرمزها!)

خب، حالا که شرایط رو گفتیم، بد نیست به این موارد هم اشاره کنیم که در صورت وجودشون، چکتون از این مسیر راحت اجراییه نمی گیره و باید سراغ راه های قدیمی تر برید:

• اگه چکتون قدیمی (غیرصیادی) باشه و اون شرایط خاص (کد رهگیری و مهلت ۵ ساله) رو نداشته باشه، یا اگه تو زمان خودش ثبت نشده باشه، نمی تونید از این روش استفاده کنید.

• اگه صادرکننده چک خودش قبل از برگشت خوردن، به بانک دستور عدم پرداخت داده باشه و بعدش هم توی فرصت قانونی (یک هفته) رفته باشه دادگاه و ثابت کرده باشه که چک دزدیده شده، گم شده، جعل شده و از اینجور حرف ها، شما نمی تونید اجراییه بگیرید. البته باید حواستون باشه که این دستور عدم پرداخت خودش شرایط داره و اگه صادرکننده نتونه حرفش رو ثابت کنه، باز هم چکش برگشت می خوره.

• اگه ثابت بشه چکتون بابت تضمین یک قرارداد بوده و نه برای پرداخت بدهی، یا اینکه امانی دست شما بوده، باز هم از این طریق نمی تونید اجراییه بگیرید.

• اگه چکتون دارای تاریخ خلاف واقع باشه یا ثابت بشه که از اول بدون تاریخ صادر شده، این هم می تونه مانع صدور اجراییه بشه.

پس حسابی حواستون به این شرایط باشه. قبل از هر اقدامی، چکتون رو با این لیست مقایسه کنید تا مطمئن بشید توی مسیر درستی قدم برمی دارید. اگه چکتون یکی از این اشکالات رو داشته باشه، اون وقت باید از طریق طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه اقدام کنید که اون هم خودش داستان جداگانه ای داره.

چطور دستور اجراییه چک را بگیریم؟ دو راه پیش رو

حالا که مطمئن شدید چکتون شرایط لازم برای صدور اجراییه رو داره، وقتشه که ببینیم چطور باید این دستور رو بگیریم. دو راه اصلی برای این کار وجود داره: یکی از طریق دادگاه عمومی حقوقی و دیگری از طریق اداره ثبت اسناد و املاک. هر کدوم از این راه ها مزایا و معایب خاص خودشون رو دارن که با هم بررسی می کنیم.

الف) راه دادگاه عمومی حقوقی: سریع و جامع

روش دادگاه عمومی حقوقی، به خصوص بعد از قانون جدید چک، معمولاً اولین و بهترین گزینه برای بیشتر افراد هست. چرا؟ چون هم سریع تره و هم دستتون برای توقیف اموال بیشتر بازه.

مزایای این روش: چرا دادگاه انتخاب اوله؟

این روش مزایای زیادی داره که باعث می شه بیشتر وکلا و کارشناسان حقوقی اون رو پیشنهاد کنن:

• سرعت بالا: همونطور که گفتیم، دادگاه بدون اینکه وارد جزئیات بشه، دستور رو صادر می کنه.
• توقیف گسترده اموال: از طریق دادگاه می تونید تقریباً همه جور اموالی رو توقیف کنید؛ از حساب بانکی و ماشین و خونه گرفته تا هر چیز دیگه که به اسم صادرکننده باشه.
• امکان ممنوع الخروجی: اگه صادرکننده چک قصد فرار از کشور رو داشته باشه، می تونید درخواست ممنوع الخروجیش رو بدید.
• امکان حکم جلب: در بعضی شرایط و اگه صادرکننده هیچ مالی برای توقیف نداشته باشه، می تونید حکم جلبش رو هم بگیرید.

مراحل گام به گام در دادگاه: از بانک تا ابلاغ

برای اینکه از طریق دادگاه اقدام کنید، باید این مراحل رو طی کنید:

1. گواهی عدم پرداخت و کد رهگیری: اول از همه باید برید بانکی که چکتون رو کشیدید و درخواست برگشت چک رو بدید. حتماً مطمئن بشید که گواهی عدم پرداختتون کد رهگیری داشته باشه.

2. تهیه مدارک لازم: مدارک اصلی برای این کار، شامل اصل چک برگشت خورده، همون گواهی عدم پرداخت از بانک و کپی کارت ملی شماست.

3. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: حالا باید با مدارکتون برید یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و درخواست صدور اجراییه چک رو ثبت کنید.

4. بررسی درخواست توسط دادگاه: درخواست شما به دادگاه صالح فرستاده می شه. صلاحیت دادگاه معمولاً بر اساس محل صدور چک، محل اقامت صادرکننده چک یا محل بانک تعیین می شه. دادگاه اینجا فقط شرایط شکلی چک رو بررسی می کنه.

5. صدور دستور اجراییه: اگه همه چیز درست باشه، قاضی بدون نیاز به اینکه شما رو برای جلسه احضار کنه، دستور اجراییه رو صادر می کنه.

6. ابلاغ رسمی اجراییه: این دستور به صورت رسمی به صادرکننده چک ابلاغ می شه. از این مرحله به بعد، داستان جدی می شه!

ب) راه اداره ثبت اسناد و املاک: جایگزین اما با ملاحظات

روش اداره ثبت هم برای بعضی چک ها و در شرایط خاصی کاربرد داره، اما معمولاً به اندازه روش دادگاه، کارآمد و جامع نیست.

چه چک هایی را اداره ثبت اجرا می کند؟

اداره ثبت بیشتر برای چک هایی اقدام می کنه که بانک، امضای صادرکننده رو با نمونه امضای موجود در بانک تطابق و تأیید کرده باشه. این خودش یک محدودیته. همچنین، تو اداره ثبت فقط می تونید اموال دارای سند رسمی رو توقیف کنید. یعنی اگه صادرکننده خونه یا ماشینی به اسمش نداشته باشه، ولی کلی پول توی حسابش باشه یا وسایل گرون قیمت توی خونه اش، اداره ثبت نمی تونه کاری بکنه.

مراحل کلی: چطور در ثبت اقدام کنیم؟

برای اقدام از طریق ثبت باید:

• به اداره ثبت مراجعه کنید.
• فرم های مربوطه رو پر کنید.
• مدارک لازم (اصل چک، گواهی عدم پرداخت با تأیید امضا از بانک) رو ارائه بدید.
• درخواست اجرای چک رو ثبت کنید.

جدول مقایسه: دادگاه یا ثبت؟ کدام بهتر است؟

برای اینکه بهتر تصمیم بگیرید، بیایید یک مقایسه کوچک بین این دو روش داشته باشیم:

ویژگی	دادگاه عمومی حقوقی	اداره ثبت اسناد
سرعت	معمولاً سریع تر	متوسط
دامنه توقیف اموال	همه ی اموال (منقول و غیرمنقول)	فقط اموال دارای سند رسمی
ممنوع الخروجی و جلب	امکان پذیر است	امکان پذیر نیست
نیاز به مطابقت امضا	خیر (دادگاه خودش بررسی می کنه)	بله، باید بانک امضا رو تأیید کنه
هزینه اولیه	هزینه دادرسی اولیه ندارد	هزینه های قانونی ثبت را دارد

خلاصه که روش دادگاه، جامع تر و قدرتمندتره و معمولاً توصیه می شه. مگر اینکه چکتون کاملاً از اون دسته چک های خاص اداره ثبت باشه.

حالا که اجراییه صادر شد، چه کنیم؟ اقدامات بعد از صدور

خب، تبریک می گیم! اگه تونستید دستور اجراییه رو بگیرید، بخش سختش رو رد کردید. اما کار هنوز تموم نشده. حالا که اجراییه صادر و به صادرکننده چک ابلاغ شده، باید یک سری اقدامات دیگه رو انجام بدید تا بالاخره پولتون به حسابتون برگرده. بیایید ببینیم بعد از این مرحله، چه قدم هایی باید بردارید.

فرصت ۱۰ روزه: آخرین شانس صادرکننده

وقتی دستور اجراییه به صادرکننده چک ابلاغ می شه، یه مهلت ۱۰ روزه براش در نظر گرفته می شه. این یعنی صادرکننده ۱۰ روز فرصت داره که بیاد و مبلغ چک رو به حسابی که توی حکم اجراییه مشخص شده، واریز کنه. این مهلت، آخرین شانس قانونی برای پرداخت بدهی به صورت مسالمت آمیزه. اگه توی این ۱۰ روز پولی پرداخت شد که چه بهتر و پرونده همونجا تموم می شه. اما اگه خبری از پرداخت نشد، شما می تونید وارد مرحله بعدی بشید.

مراجعه به اجرای احکام: قدم بعدی برای پول تان

فرض کنیم مهلت ۱۰ روزه تموم شد و صادرکننده چک هم هیچ اقدامی برای پرداخت نکرد. شما باید صبر کنید تا ۱۲ روز از زمان ابلاغ اجراییه بگذره (این ۲ روز اضافه برای اطمینان از صحت ابلاغ هست). بعد از گذشت این ۱۲ روز، باید به واحد اجرای احکام دادگستری مراجعه کنید و اونجا یک پرونده اجرایی تشکیل بدید. این پرونده، در واقع مرحله عملی برای گرفتن حقتونه و از اینجا به بعد، اجرای احکام به شما کمک می کنه تا پولتون رو وصول کنید.

اقدامات طلایی برای وصول پولتان: از توقیف تا جلب

بعد از تشکیل پرونده اجرایی، شما (که الان بهتون می گن محکوم له) می تونید درخواست های مختلفی رو برای وصول مطالباتتون مطرح کنید:

توقیف اموال بدهکار: هرچی داره!

اینجا می تونید درخواست شناسایی و توقیف اموال صادرکننده چک رو بدید. اجرای احکام با استعلام از مراجع مختلف، دنبال اموال محکوم علیه می گرده. این اقدامات شامل موارد زیره:

• توقیف سه گانه: این اصطلاح شامل استعلام از سه جای اصلی هست:

  • املاک: از اداره ثبت اسناد و املاک استعلام می گیرن تا ببینن صادرکننده ملکی به نامش داره یا نه.
  • خودرو: از راهنمایی و رانندگی (راهور) استعلام می گیرن تا اگه ماشینی به اسمش هست، شناسایی و توقیف بشه.
  • حساب های بانکی: از بانک مرکزی استعلام می گیرن تا همه حساب های بانکی صادرکننده مسدود و موجودی اون ها توقیف بشه.

• توقیف سایر اموال: اگه شما از اموال منقول (مثل طلا، لوازم گران قیمت خونه، سهام شرکت ها) یا غیرمنقول (مثل زمین، باغ) دیگه ای از صادرکننده خبر دارید، می تونید به اجرای احکام اعلام کنید تا اون ها هم توقیف بشن.

بعد از صدور اجراییه و ارجاع به اجرای احکام، اگر ۱۰ روز مهلت پرداخت گذشت و بدهی پرداخت نشد، اولین درخواست شما باید درخواست شناسایی و توقیف اموال صادرکننده چک باشد تا بتوانید از طریق استعلامات سه گانه یا شناسایی اموال دیگر، پولتان را وصول کنید.

ممنوع الخروجی: تا پول نده، نمی تونه بره!

اگه نگران این هستید که صادرکننده چک بخواد از کشور خارج بشه و پول شما رو نده، می تونید از دادگاه درخواست ممنوع الخروجی اون رو بدید. با این کار، تا وقتی که بدهی اش رو پرداخت نکرده یا تکلیفش مشخص نشده، اجازه خروج از کشور رو پیدا نمی کنه. این اهرم فشار خوبی برای گرفتن پولتونه.

حکم جلب: وقتی اموالی در کار نیست

گاهی اوقات پیش میاد که صادرکننده چک، هیچ مال و اموالی به نام خودش نداره که بشه توقیفش کرد. توی این شرایط، به خصوص برای چک های صیادی و با رعایت شرایط قانونی و نبود مستثنیات دین (اموالی که قابل توقیف نیستن مثل لوازم ضروری زندگی)، شما می تونید درخواست حکم جلب صادرکننده چک رو از دادگاه بگیرید. این حکم، صادرکننده رو مجبور می کنه که در دسترس قانون قرار بگیره و تکلیف بدهیش رو مشخص کنه.

پس همونطور که می بینید، بعد از گرفتن اجراییه، دست شما کاملاً بازه تا با ابزارهای قانونی مختلف، حقتون رو بگیرید و اجازه ندید کسی پولتون رو پایمال کنه.

چندتا نکته حقوقی مهم که باید بدانید (پاسخ به سوالات متداول در متن)

مسائل حقوقی چک پر از ریزه کاری ها و سوالات مختلفه. حتی بعد از اینکه با مسیر اصلی اجراییه چک آشنا شدید، باز هم ممکنه سوالاتی براتون پیش بیاد که خیلی ها هم می پرسن. توی این بخش می خوام به چندتا از مهم ترین و پرتکرارترین این سوالات جواب بدم تا ابهاماتتون برطرف بشه و با چشم بازتری مسیر رو ادامه بدید.

خسارت تأخیر تأدیه: آیا با اجراییه می رسد؟

یکی از سوالات رایج اینه که آیا میشه با همین دستور اجراییه، خسارت تأخیر تأدیه (یعنی جریمه دیرکرد پرداخت پول) رو هم گرفت؟ متاسفانه باید بگم که خیر. دستور صدور اجراییه چک فقط برای اصل مبلغ چک و حق الوکاله وکیل (اگه وکیل داشته باشید) صادر می شه. برای گرفتن خسارت تأخیر تأدیه، باید جداگانه یک دادخواست مطالبه خسارت تأخیر تأدیه به دادگاه بدید. یادتون باشه که مبدأ محاسبه این خسارت، از تاریخ سررسید چک (یعنی تاریخی که باید پاس می شده) هست و نه از تاریخ برگشت خوردن چک یا صدور اجراییه.

اعسار صادرکننده: اگه بگه پول ندارم چی؟

این هم سوال خیلی مهمیه. آیا صادرکننده چک می تونه بعد از صدور اجراییه، ادعا کنه که پول ندارم و درخواست اعسار (یعنی عدم توانایی مالی) بده؟ بله، امکانش هست. صادرکننده چک می تونه بعد از ابلاغ اجراییه و حتی بعد از شروع مراحل اجرا، دادخواست اعسار بده. اگه دادگاه اعسار رو بپذیره، بدهکار قسط بندی می شه و باید به صورت اقساطی پول شما رو پرداخت کنه. البته اثبات اعسار هم خودش شرایطی داره و هر کسی نمی تونه به راحتی از زیر بار دین فرار کنه.

مسئولیت ضامن و ظهرنویس: آیا اونها هم مسئولن؟

گاهی اوقات پشت چک، امضای چند نفر دیگه هم هست که بهشون می گیم ظهرنویس (یعنی کسایی که چک رو انتقال دادن) یا ضامن. حالا سوال اینه که آیا می تونیم علیه این افراد هم اجراییه بگیریم؟ خیر، با دستور صدور اجراییه مستقیم نمی تونید علیه ضامن یا ظهرنویس اقدام کنید. این دستور فقط علیه صادرکننده اصلی چک و صاحب حساب صادر می شه. اگه می خواید از ضامن یا ظهرنویس پولتون رو بگیرید، باید طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه کنید و مسیر دادگاه رو برای اون ها برید.

مستثنیات دین: اموالی که توقیف نمی شن!

یه نکته مهم دیگه اینه که همه اموال بدهکار رو نمی شه توقیف کرد. یک سری اموال هستن که قانون اون ها رو مستثنیات دین دونسته و حتی اگه طرف بدهکار باشه، نمی شه اون ها رو بابت بدهی توقیف کرد. این اموال شامل چی می شن؟ مثلاً منزل مسکونی که برای زندگی خود بدهکار و خانواده اش ضروریه و عرفاً هم متناسب باشه، یا لوازم ضروری زندگی مثل یخچال و تلویزیون و لباس شویی، یا وسیله نقلیه ای که برای امرار معاشش استفاده می کنه (مثل تاکسی). این ها رو قانون برای حفظ حداقل زندگی بدهکار، از توقیف معاف کرده.

انتقال چک برگشتی: آیا دارنده جدید هم می تواند اجراییه بگیرد؟

اگه شما چکتون برگشت خورد و بعد از اون، اون رو به یک نفر دیگه منتقل کردید (مثلاً فروختیدش یا بابت بدهی به کس دیگه ای دادید)، آیا اون دارنده جدید هم می تونه درخواست اجراییه بده؟ این موضوع کمی محل بحث حقوقی بوده. طبق رای وحدت رویه دیوان عالی کشور و نظریات جدید، معمولاً کسی که چک رو بعد از برگشت خوردن دریافت می کنه، دیگه دارنده قانونی محسوب نمی شه که بتونه از طریق ماده ۲۳ (یعنی همین دستور اجراییه) اقدام کنه. برای اون شخص، چک فقط یک سند عادی محسوب می شه و باید از طریق طرح دعوای حقوقی اقدام کنه. البته برای چک های صیادی، اگر انتقال بعد از برگشت، در سامانه صیاد هم ثبت شده باشد، ممکن است وضعیت فرق کند.

چک های قدیمی (غیرصیادی): آیا قانون جدید شاملشون می شه؟

اگه چکتون از اون چک های قدیمی و غیرصیادی باشه، آیا می تونید از مزایای قانون جدید و دستور اجراییه استفاده کنید؟ بله، با یک سری شرایط. اگه چک قدیمی شما هم دارای گواهی عدم پرداخت با کد رهگیری باشه و از تاریخ صدور چک یا تاریخ گواهی عدم پرداخت، بیش از پنج سال نگذشته باشه، می تونید درخواست صدور اجراییه رو بدید. پس تاریخ و کد رهگیری اینجا کلیدی هستند.

دستور عدم پرداخت: اگه صادرکننده چک رو از کار بندازه

گاهی اوقات صادرکننده چک می تونه به بانک دستور عدم پرداخت بده (ماده ۱۴ قانون چک). مثلاً ادعا می کنه که چکش دزدیده شده یا جعل شده. در این صورت، بانک پول رو پرداخت نمی کنه. اما صادرکننده فقط ۷ روز فرصت داره تا بره دادگاه و ادعاش رو ثابت کنه و گواهی طرح دعوا رو به بانک بده. اگه توی این ۷ روز این کار رو نکنه، دستور عدم پرداختش بی اعتبار می شه و شما می تونید برای اجراییه چک اقدام کنید.

ابطال اجراییه: چطور میشه یک اجراییه رو باطل کرد؟

ممکنه در بعضی موارد، اجراییه ای که صادر شده، نیاز به ابطال داشته باشه. مثلاً اگه صادرکننده چک بتونه ثابت کنه که چک تضمینی بوده، یا مشروط بوده و شرطش انجام نشده، یا اینکه اصلا دادگاه اشتباهی اجراییه صادر کرده. در این صورت، می تونه دادخواست ابطال اجراییه رو به دادگاه بده. اگه دادگاه ادعای صادرکننده رو بپذیره، اجراییه باطل می شه.

چک های موردی: آیا این ها هم اجراییه می گیرند؟

بعضی وقت ها، کسانی که دسته چک ندارند، از بانک درخواست چک موردی می کنند. این چک ها هم، درست مثل چک های عادی، اگه برگشت بخورند، دارنده می تونه برای دریافت دستور اجراییه آن ها اقدام کنه. همه قوانین و مقرراتی که برای چک های عادی گفتیم، در مورد چک های موردی هم صدق می کنه.

چرا داشتن وکیل متخصص چک برگشتی لازمه؟

شاید فکر کنید با این توضیحات، دیگه نیازی به وکیل نیست. اما راستش رو بخواهید، مسائل حقوقی چک، به خصوص وقتی پای توقیف اموال و حکم جلب وسط میاد، خیلی پیچیده می شه. یه وکیل متخصص چک، دقیقاً می دونه که چه مدارکی لازمه، چه درخواستی رو کجا و چطور ثبت کنید، چطور اموال رو شناسایی و توقیف کنید و چطور جلوی بهانه های صادرکننده چک رو بگیرید. همراهی با یه وکیل خوب، می تونه سرعت کار رو چند برابر کنه و مطمئن بشید که حقتون رو کامل می گیرید و هیچ اشتباهی هم توی مسیر پیش نمیاد.

هزینه هایی که باید برای اجراییه چک در نظر بگیرید

خب، تا اینجا درباره مراحل و نکات حقوقی صحبت کردیم. اما یه موضوع مهم دیگه هم هست که نباید فراموشش کنیم: هزینه ها. پیگیری وصول چک برگشتی، مثل هر کار حقوقی دیگه ای، یه سری هزینه ها داره که باید از قبل بدونید تا بعداً غافلگیر نشید.

هزینه دادرسی اولیه: چقدر باید بپردازیم؟

اینجا یه خبر خوب داریم! اگه از طریق دادگاه عمومی حقوقی برای دستور صدور اجراییه چک اقدام می کنید، نیاز نیست همون اول کار، هزینه دادرسی سنگین (مثلاً ۳.۵ یا ۴.۵ درصد مبلغ چک) رو پرداخت کنید. این هزینه اولیه معمولاً برای دادخواست های مطالبه وجه کامل دریافت می شه، نه برای دستور اجراییه. پس، در مرحله اول، از نظر هزینه دادرسی اولیه، خیالتون راحت تره. البته، هزینه های جانبی مثل ابلاغ و ثبت ممکنه وجود داشته باشه که مبلغ زیادی نیستند.

نیم عشر دولتی: ۵ درصد مبلغ چک!

حواستون باشه که یک هزینه مهم دیگه به اسم نیم عشر دولتی هست. این هزینه، معادل 5% از کل مبلغ چک شماست که در مرحله اجرا (یعنی وقتی که دیگه دستور اجراییه صادر شده و شما برای توقیف اموال اقدام می کنید) دریافت می شه. این مبلغ معمولاً از پول توقیف شده کسر می شه یا باید توسط صادرکننده چک پرداخت بشه. پس، این 5% رو همیشه گوشه ذهنتون داشته باشید.

هزینه های ثبت و جانبی: لیست کامل

علاوه بر موارد بالا، یک سری هزینه های دیگه هم ممکنه در طول مسیر پیش بیاد:

• هزینه های اداره ثبت: اگه تصمیم بگیرید از طریق اداره ثبت اقدام کنید، اونجا هم باید هزینه های قانونی مربوط به ثبت اجراییه رو پرداخت کنید که البته باز هم معمولاً کمتر از هزینه دادرسی کامل دادگاهه.

• حق الوکاله وکیل: اگه از کمک وکیل استفاده کنید، باید هزینه حق الوکاله اش رو هم در نظر بگیرید. این مبلغ بستگی به توافق شما با وکیل و میزان مبلغ چک داره.

• هزینه های جانبی: یک سری هزینه های ریز و درشت دیگه هم ممکنه پیش بیاد، مثل هزینه استعلام از اداره های مختلف (مثل ثبت اسناد برای املاک، راهور برای خودرو، بانک مرکزی برای حساب ها)، هزینه کارشناسی اگه نیاز باشه، هزینه توقیف اموال و حتی هزینه نیروی انتظامی اگه پای حکم جلب وسط بیاد. این ها معمولاً در طول پرونده و به تدریج پیش میان.

پس، با اطلاع از این هزینه ها، می تونید بهتر برای پیگیری چک برگشتی تون برنامه ریزی کنید و از قبل آماده باشید.

حرف آخر: با دقت و مشاوره، حق تان را بگیرید!

رسیدیم به انتهای ماجرا! توی این مقاله، سعی کردیم همه جنبه های دستور صدور اجراییه چک رو با هم بررسی کنیم. از اینکه اصلا این دستور چیه و چقدر می تونه بهتون کمک کنه، تا شرایط و مراحلش، نکات ریز حقوقی و هزینه هایی که باید در نظر بگیرید. دیدیم که با قانون جدید چک، وصول مطالبات از طریق چک های برگشتی، خیلی راحت تر و سریع تر از قبل شده. اما خب، با این همه توضیحات، باز هم مسیر حقوقی همیشه پر از ریزه کاری ها و جزئیاتیه که شاید از چشم ما دور بمونه.

یادتون باشه، چک یک سند خیلی قویه و اگه درست و به موقع پیگیری بشه، قطعاً می تونید به پولتون برسید. مهم اینه که از همون اول با چشم باز و با اطلاعات کافی قدم بردارید و اجازه ندید صادرکننده چک با بهانه های مختلف، شما رو از حقتون دور کنه. به خصوص اگه مبلغ چک زیاده یا پرونده شما پیچیدگی های خاصی داره، اهمیت اقدام به موقع و بهره گیری از مشاوره حقوقی تخصصی رو دست کم نگیرید. یه وکیل متخصص می تونه راهنمای خوبی برای شما باشه و این مسیر رو براتون هموارتر کنه.

اگه هنوز سوالی دارید یا حس می کنید نیاز به راهنمایی بیشتری دارید، حتماً با کارشناسان و وکلای متخصص ما تماس بگیرید. ما اینجا هستیم تا با مشاوره های دقیق و کاربردی، به شما کمک کنیم تا در سریع ترین زمان ممکن و با کمترین دردسر، به حقتون برسید.