روش اجرا گذاشتن مهریه

مطالبه مهریه، که حق قانونی هر زنی هست، شاید در نگاه اول یه مسیر پر پیچ و خم و چالش برانگیز به نظر بیاد، اما با داشتن اطلاعات درست و کافی، می تونی قدم به قدم حق خودت رو بگیری. این راهنما بهت کمک می کنه تا با تمام جزئیات، مراحل، مدارک و هزینه های مربوط به اجرا گذاشتن مهریه آشنا بشی و بدونی که دقیقاً از کجا باید شروع کنی.

توی زندگی ممکنه شرایطی پیش بیاد که بخواهی مهریه ات رو مطالبه کنی. چه در ابتدای زندگی مشترک باشی، چه بعد از سال ها و یا حتی در شرایط طلاق، این حق همیشه با توست. اما چطور باید این حق رو پیگیری کرد؟ از کجا باید شروع کرد؟ چه مراحلی داره؟ این ها سوالاتیه که خیلی ها باهاش درگیرن و ما اینجا سعی کردیم به همه این ها یه جواب روشن و واضح بدیم، اون هم با یه زبان خودمانی و راحت که حس کنی یه دوست داره راهنماییت می کنه.

گاهی اوقات، مطالبه مهریه به خاطر پیچیدگی های قانونی و اداری، ممکنه یه مقدار ترسناک به نظر برسه. اما نگران نباش! با آگاهی از روند کار و دونستن حقوق خودت، می تونی با اطمینان بیشتری جلو بری. هدف این مقاله اینه که بهت یه نقشه راه کامل و کاربردی بده تا بتونی این مسیر رو با خیال راحت تر طی کنی و به حقت برسی.

مهریه چیه و چه انواعی داره؟ یه توضیح خودمونی

اول از همه، بیایید ببینیم اصلاً مهریه چیه و چرا اینقدر مهمه. مهریه همون مالیه که مرد موقع عقد ازدواج قبول می کنه به زنش بده. این مال می تونه سکه باشه، ملک باشه، پول باشه یا هر چیز دیگه ای که ارزش مالی داشته باشه. یه جورایی مهریه یه پشتوانه مالی برای زن به حساب میاد که قانون هم بهش رسمیت داده و اونو جزء حقوق مالی زن قرار داده.

مهریه رو قانونگذار به عنوان یک «دین» روی دوش مرد گذاشته. یعنی مثل یه بدهی می مونه که مرد باید اون رو به زن پرداخت کنه. توی قانون مدنی ما، مهریه جایگاه ویژه ای داره و جزو حقوق مالی زن محسوب میشه. خیلی ها فکر می کنن مهریه فقط مال وقت طلاقه، در حالی که اینطور نیست. زن هر وقت که اراده کنه، حتی بدون شروع زندگی مشترک، می تونه مهریه اش رو مطالبه کنه. این حق یه پشتوانه حقوقی قویه که برای زن در نظر گرفته شده.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه: کِی می تونی مهریه ات رو بگیری؟

مهریه ها دو نوع اصلی دارن که دونستن تفاوتشون خیلی مهمه؛ مخصوصاً وقتی می خوای مهریه ات رو به اجرا بذاری. این تفاوت، روی روند پیگیری و سرعت کارت تأثیر زیادی می ذاره.

مهریه عندالمطالبه: یعنی هر وقت خواستی، باید بدی!

این نوع مهریه، همونطور که از اسمش پیداست، یعنی «عندالمطالبه» یا «به محض درخواست». یعنی زن هر وقت که بخواد، می تونه مهریه اش رو از شوهرش طلب کنه و مرد هم موظفه که اون رو پرداخت کنه. اینجا دیگه نیازی نیست زن ثابت کنه شوهرش پول داره یا نه. همین که مهریه در سند ازدواج به صورت عندالمطالبه ثبت شده باشه، کافیه و مرد نمی تونه به بهانه نداشتن پول از پرداختش سر باز بزنه.

تو این حالت، زن می تونه خیلی سریع تر برای گرفتن مهریه اش اقدام کنه، چون دیگه گیر و دارهای اثبات توانایی مالی مرد وجود نداره. فرقی نمی کنه که زندگی مشترک شروع شده یا نه، حتی اگه عقد کرده باشید و هنوز زیر یک سقف نرفته باشید، باز هم می تونی مهریه ات رو مطالبه کنی. این نوع مهریه، رایج ترین نوع مهریه در سندهای ازدواجه.

مهریه عندالاستطاعه: اگر شوهرت توانایی مالی داره!

مهریه عندالاستطاعه یعنی «در صورت توانایی مالی مرد». تو این حالت، زن باید ثابت کنه که شوهرش توانایی مالی پرداخت مهریه رو داره. اگه مرد ادعا کنه که پول نداره (که بهش می گن «اعسار»)، دیگه کار زن برای گرفتن مهریه سخت تر میشه و باید بره دنبال اثبات تمکن مالی مرد. این فرآیند ممکنه طولانی تر باشه و نیاز به جمع آوری مدارک و شواهد بیشتری داشته باشه تا بتونی به حقت برسی.

مثلاً اگه شوهرت بگه من هیچ دارایی و پولی ندارم، تو باید بتونی ثابت کنی که اون ملک، ماشین یا هر دارایی دیگه ای داره که می تونه باهاش مهریه رو پرداخت کنه. اینجاست که کار یک وکیل خبره خیلی به دردت می خوره تا بتونه تو رو توی جمع آوری این مدارک و اثبات تمکن مالی یاری کنه. خیلی مهمه که قبل از اقدام، مطمئن بشی که می تونی این تمکن مالی رو اثبات کنی، وگرنه ممکنه فرآیندت بی نتیجه بمونه.

یادت باشه، نوع مهریه ات (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) تأثیر مستقیمی روی سرعت و پیچیدگی فرآیند اجرا گذاشتن مهریه داره. پس حتماً سند ازدواجت رو خوب بخون و نوع مهریه رو چک کن تا بدونی تو کدوم مسیر قدم می ذاری.

چه زمانی و تحت چه شرایطی می تونی مهریه ات رو مطالبه کنی؟

خیلی ها فکر می کنن مهریه فقط بعد از طلاق قابل مطالبه است، اما این باور کاملاً غلطه. مهریه حقیه که به محض جاری شدن عقد نکاح، بر عهده مرد میاد و زن هر لحظه که اراده کنه، می تونه اون رو از شوهرش طلب کنه. این یعنی حتی اگه هنوز زندگی مشترکتون شروع نشده، حق داری مهریه ات رو بخوای.

کِی می تونی برای گرفتن مهریه اقدام کنی؟

• بعد از عقد نکاح، حتی بدون شروع زندگی مشترک: درست شنیدی! به محض اینکه خطبه عقد خونده شد و شما رسماً زن و شوهر شدید، حق مهریه برای زن ایجاد میشه و می تونی اون رو مطالبه کنی. حتی اگه هنوز جشن عروسی نگرفته اید یا زیر یک سقف نرفته اید، این حق کاملاً پابرجاست و می تونی برای گرفتنش اقدام کنی.
• در طول زندگی مشترک: تا زمانی که زن و شوهر با هم زندگی می کنن، این حق سر جای خودش هست و زن می تونه هر وقت که صلاح دونست، مهریه اش رو از همسرش بخواد. اینجا هم مرد موظف به پرداخت مهریه است و نمی تونه از این کار خودداری کنه.
• بعد از طلاق: در صورتی که تصمیم به جدایی گرفته باشید، مهریه یکی از اصلی ترین حقوق مالیه که زن می تونه اون رو مطالبه کنه. تو این مرحله، معمولاً پرونده های مهریه به جریان میفته، اما این به معنی این نیست که فقط تو این زمان می شه مهریه رو مطالبه کرد.
• در صورت فوت همسر: خدای نکرده اگه همسر فوت کنه، مهریه زن از ماترک (ارث) شوهر بهش پرداخت میشه. یعنی زن قبل از اینکه ورثه دیگه بخوان ارث رو تقسیم کنن، می تونه مهریه اش رو از اموال متوفی بگیره و این حق، بر تمامی ورثه مقدمه.

شرایط حقوقی لازم برای اینکه مهریه قابل اجرا باشه

البته برای اینکه بتونی مهریه رو به اجرا بذاری، یه سری شرایط حقوقی هم باید وجود داشته باشه که بدون اونها، نمی تونی کار رو پیش ببری:

1. مهریه باید مالیت داشته باشه و مشخص باشه: یعنی اون چیزی که به عنوان مهریه تعیین شده، باید ارزش مالی داشته باشه و قابل خرید و فروش باشه. همچنین باید مقدارش دقیق و مشخص باشه. مثلاً یک شاخه گل مهریه مشخصی نیست، ولی ۱۰۰ سکه بهار آزادی کاملاً مشخص و دارای مالیته و قابل توقیفه.
2. عقد باید دائم باشه: مهریه در عقد دائم به شکل متفاوتی از عقد موقت (صیغه) قابل پیگیریه. در عقد موقت، معمولاً برای مطالبه مهریه باید به دادگاه مراجعه کنی و نمی تونی از طریق اداره ثبت اسناد اقدام کنی.
3. مهریه در سند ازدواج رسمی ثبت شده باشه: برای اینکه بتونی از طریق اداره ثبت اقدام کنی، حتماً باید مهریه در سند ازدواج رسمی ات ذکر شده باشه. اگه سند ازدواجت مفقود شده، نگران نباش! می تونی از دفترخونه ای که عقد کردی، رونوشت بگیری.
4. مهریه حال باشه: این یه اصطلاح حقوقیه و یعنی پرداخت مهریه به زمان خاصی موکول نشده باشه. معمولاً مهریه ها حال هستن و در هر زمانی قابل مطالبه ان، مگر اینکه تو عقد شرط شده باشه که مثلاً «پرداخت مهریه ۱۰ سال بعد از عقد» یا شرط مشابه.

روش های اجرا گذاشتن مهریه: ثبت در برابر دادگاه، کدوم بهتره؟

خب، حالا که فهمیدیم مهریه چیه و کِی می شه اونو مطالبه کرد، بریم سراغ بخش اصلی: چطوری مهریه رو به اجرا بذاریم؟ دو تا مسیر اصلی برای این کار وجود داره: یکی از طریق اداره ثبت اسناد رسمی ازدواج و دیگری از طریق دادگاه خانواده. هر کدوم مزایا و معایب خودشون رو دارن که اینجا براتون توضیح میدم تا بتونی بهترین انتخاب رو با توجه به شرایط خودت داشته باشی.

اجرا گذاشتن مهریه از طریق اداره ثبت اسناد رسمی ازدواج: سریع و کم دردسرتر!

این روش معمولاً برای خیلی ها جذاب تره، چون سرعتش بالاتره و هزینه های اولیه اش کمتره. اگه همسرت اموالی مثل ملک یا ماشین به نامش داره و قابل شناساییه، این روش می تونه خیلی به دردت بخوره و سریع تر به نتیجه برسی.

مزایای روش ثبت:

• سرعت بیشتر: فرآیند توقیف اموال و ممنوع الخروجی مرد توی این روش، معمولاً سریع تر از دادگاه انجام میشه. چون دیگه نیازی به طی کردن مراحل طولانی دادرسی و صدور حکم دادگاه نیست.
• هزینه اولیه کمتر: برای شروع کار نیازی به پرداخت نیم عشر دولتی (۳.۵ درصد مهریه) نداری؛ این هزینه رو زمانی پرداخت می کنی که مهریه ات وصول شده باشه. این موضوع برای کسانی که در ابتدای کار توان مالی پرداخت هزینه دادرسی رو ندارن، یه مزیت بزرگه.
• امکان ممنوع الخروجی و توقیف اموال: خیلی راحت تر می تونی از طریق ثبت، برای توقیف اموال شوهرت (مثل حساب بانکی، ماشین، ملک) و حتی ممنوع الخروجی اقدام کنی. این اقدامات، اهرم فشار خوبی برای پرداخت مهریه محسوب میشن.

مراحل گام به گام در اداره ثبت:

1. مراجعه به دفترخانه ثبت عقد: اول از همه باید بری به همون دفترخونه ای که ازدواجت اونجا ثبت شده. نکته مهم: حتماً باید به همون دفترخونه مراجعه کنی، نه یه دفترخونه دیگه. این مرحله اولین و ضروری ترین گام برای شروع کار از طریق اداره ثبته.
2. درخواست صدور اجرائیه: اونجا درخواست کتبی صدور اجرائیه مهریه رو پر می کنی. این فرم ها رو خود دفترخونه در اختیارت می ذاره و تو باید مشخصات خودت و همسرت و میزان مهریه رو دقیق وارد کنی.
3. مراجعه به اداره اجرای ثبت: بعد از اینکه دفترخونه اجرائیه رو صادر کرد، با اصل اجرائیه و مدارک شناسایی به اداره اجرای ثبت منطقه خودتون مراجعه می کنی. اینجا پرونده ات تشکیل میشه.
4. ارائه درخواست توقیف اموال و استعلام سه گانه: اینجا می تونی درخواست بدی که اداره ثبت از بانک مرکزی (برای حساب های بانکی)، پلیس راهور (برای خودرو) و اداره ثبت اسناد (برای ملک) استعلام بگیره تا اموال شوهرت شناسایی بشه. اگه خودت هم اطلاعاتی از اموال همسرت داری (مثلاً پلاک خودرو، آدرس دقیق ملک، شماره حساب بانکی)، حتماً ارائه بده تا کار سریع تر پیش بره.
5. درخواست ممنوع الخروجی (در صورت نیاز): اگه فکر می کنی شوهرت ممکنه از کشور خارج بشه، می تونی همزمان درخواست ممنوع الخروجی رو هم بدی. این درخواست معمولاً به سرعت انجام میشه.
6. ابلاغ اجرائیه به زوج و مهلت ۱۰ روزه: اداره ثبت اجرائیه رو به شوهرت ابلاغ می کنه و اون ۱۰ روز فرصت داره که مهریه رو پرداخت کنه یا برای اعتراض به دادگاه مراجعه کنه. این مهلت برای مرد فرصتیه تا تکلیفش رو با مهریه مشخص کنه.
7. فرآیند توقیف اموال، ارزیابی و مزایده: اگه شوهرت مهریه رو پرداخت نکرد و اموالی هم به نامش شناسایی شد، اون اموال توقیف میشه، کارشناسی میشه و بعد از قیمت گذاری، از طریق مزایده به فروش می رسه تا مهریه تو پرداخت بشه.

نکات مهم درباره روش ثبت:

• برای این روش حتماً باید همسرت اموالی داشته باشه که قابل شناسایی و توقیف باشه. اگه هیچ اموالی نداشته باشه، یا نتونی اموالش رو پیدا کنی، اون موقع اداره ثبت گواهی عدم شناسایی اموال رو صادر می کنه و تو باید از طریق دادگاه اقدام کنی.
• یه خبر خوب اینکه طبق بخشنامه جدید قوه قضائیه (۲۴ مهر ۱۴۰۳)، دیگه لازم نیست اول بری اداره ثبت و گواهی بگیری بعد بری دادگاه. یعنی می تونی مستقیم بری سراغ دادگاه خانواده و درخواست مطالبه مهریه بدی. این موضوع دستت رو برای انتخاب باز می ذاره و انعطاف بیشتری بهت میده.

اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه خانواده: وقتی اموالی پیدا نمیشه یا کار پیچیده تره!

اگه همسرت اموال مشخصی نداره یا نمی تونی اموالش رو شناسایی کنی، یا اگه همزمان دعواهای حقوقی دیگه ای مثل نفقه یا اجرت المثل داری، روش دادگاه می تونه انتخاب بهتری باشه. البته این روش معمولاً طولانی تر و هزینه برتره و پیچیدگی های خاص خودش رو داره.

مزایای روش دادگاه:

• امکان مطالبه در صورت عدم شناسایی اموال (اعسار): اگه همسرت ادعای ناتوانی مالی (اعسار) کرد، دادگاه بررسی می کنه و اگه ثابت شد که نداره، برات قسط بندی می کنه. این یکی از بزرگترین مزایای روش دادگاهه.
• امکان طرح همزمان سایر دعاوی: می تونی همزمان با مهریه، دعواهای دیگه ای مثل نفقه، اجرت المثل و… رو هم توی دادگاه مطرح کنی و همه رو با هم پیگیری کنی. این کار باعث میشه که در وقت و هزینه ات صرفه جویی بشه.

مراحل گام به گام در دادگاه خانواده:

1. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: برای شروع باید بری به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و دادخواست مطالبه مهریه رو ثبت کنی. اونجا کارمندها بهت کمک می کنن تا دادخواست رو تنظیم کنی.
2. درخواست تامین خواسته: خیلی مهمه که همزمان با دادخواست مهریه، درخواست «تامین خواسته» هم بدی. این یعنی قبل از اینکه حکم نهایی صادر بشه، از دادگاه بخوای که اموال همسرت رو توقیف کنه تا نتونه اون ها رو منتقل کنه یا بفروشه. این کار تضمین می کنه که حتی قبل از صدور حکم، اموالش محفوظ بمونه.
3. تشکیل جلسه رسیدگی در دادگاه: بعد از ثبت دادخواست، دادگاه یه جلسه رسیدگی تشکیل میده و حرف های هر دو طرف رو گوش میده و مدارک رو بررسی می کنه.
4. صدور حکم و پیگیری در اجرای احکام دادگستری: اگه دادگاه به نفع تو حکم صادر کرد، بعد از قطعی شدن حکم، پرونده میره به بخش اجرای احکام دادگستری تا مهریه رو برات وصول کنن. این بخش مسئولیت اجرا کردن احکام صادر شده رو به عهده داره.

نکات مهم درباره روش دادگاه:

• هزینه دادرسی توی این روش بالاتره؛ حدود ۳.۵ درصد از کل مبلغ مهریه رو باید به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کنی. این مبلغ می تونه قابل توجه باشه، مخصوصاً اگه مهریه ات بالاست.
• فرآیندش معمولاً طولانی تر از روش ثبته و ممکنه ماه ها یا حتی بیشتر طول بکشه تا به نتیجه برسه. باید صبر و حوصله زیادی داشته باشی.
• پیچیدگی های حقوقی بیشتری داره و ممکنه نیاز به وکیل داشته باشی. حضور وکیل می تونه فرآیند رو برات ساده تر کنه و شانس موفقیتت رو بالا ببره.

مدارک لازم برای اجرا گذاشتن مهریه: چی ببری با خودت؟

برای اینکه کارت توی هر کدوم از این روش ها گیر نکنه، باید مدارک لازم رو آماده داشته باشی. این مدارک یه سری عمومی هستن که برای هر دو روش لازمه و یه سری هم اختصاصی هر روشه. پس قبل از هر اقدامی، این لیست رو چک کن تا چیزی از قلم نیفته.

مدارک عمومی که برای هر دو روش لازمه:

• اصل یا کپی معتبر سند ازدواج: این مهمترین مدرکه. اگه اصلش رو نداری، حتماً از دفترخونه ای که عقد کردی، رونوشت رسمی بگیر. بدون این مدرک، هیچ کاری نمی تونی پیش ببری.
• شناسنامه و کارت ملی زوجه: مدارک شناسایی خودت. باید اصل این مدارک رو همراه داشته باشی تا هویتت تأیید بشه.
• اطلاعات ثبت نام در سامانه ثنا: برای اینکه ابلاغیه ها به دستت برسه و بتونی روند پرونده رو پیگیری کنی، حتماً باید توی سامانه ثنا ثبت نام کرده باشی. اگه هنوز ثبت نام نکردی، باید این کار رو انجام بدی.

مدارک اختصاصی برای روش ثبت:

• درخواست کتبی اجرای مهریه در دفترخانه: همون فرمی که توی دفترخونه پر می کنی. این فرم باید دقیق و بدون غلط پر بشه.
• شناسایی و ارائه اطلاعات اموال زوج (در صورت امکان): اگه می دونی شوهرت چه اموالی داره (مثلاً شماره پلاک ماشین، آدرس ملک، شماره حساب بانکی، اطلاعات شرکت یا محل کارش)، حتماً این اطلاعات رو به اداره ثبت بده. این کار سرعت توقیف رو خیلی بالا می بره و به اداره ثبت کمک می کنه تا سریع تر عمل کنه.

مدارک اختصاصی برای روش دادگاه:

• متن دادخواست (با شرح خواسته و دلایل): این دادخواست رو دفاتر خدمات الکترونیک قضایی برات تنظیم می کنن، اما باید اطلاعات دقیق و دلایل مطالبه مهریه رو بهشون بدی. هر چقدر دلایل محکم تر و واضح تر باشه، شانس موفقیتت بیشتره.
• دلایل و مستندات اثبات تمکن مالی زوج (در مهریه عندالاستطاعه): اگه مهریه ات عندالاستطاعه است و می خوای ثابت کنی شوهرت پول داره، باید هر مدرکی که از دارایی های اون داری (مثل سند ملک، مدارک ماشین، فیش حقوقی، گردش حساب بانکی، اطلاعات سهام، اجاره نامه املاکی که داره و…) رو ارائه بدی. این مدارک برای قاضی خیلی مهمه.
• وکالت نامه (در صورت داشتن وکیل): اگه وکیل گرفتی، وکالت نامه اش رو هم باید به مدارک اضافه کنی. وکیل خودش می دونه چه مدارک دیگه ای لازمه و چطور باید پرونده رو پیش برد.

هزینه های اجرا گذاشتن مهریه: چقدر باید کنار بذاری؟ (آپدیت 1403)

هزینه های اجرا گذاشتن مهریه می تونه بسته به روشی که انتخاب می کنی و شرایط پرونده ات، فرق کنه. بیایید با هم ببینیم هر کدوم از روش ها چه هزینه هایی دارن و چقدر باید کنار بذاری تا بتونی این مسیر رو طی کنی.

هزینه ها در روش اداره ثبت:

• هزینه دفترخانه (صدور اجرائیه): این هزینه معمولاً ثابت و برای صدور برگه های اجرائیه و اقدامات اولیه دفترخانه است. معمولاً مبلغ زیادی نیست و در حال حاضر چیزی بین پانصد هزار تومان تا دو میلیون تومان ممکنه باشه. این مبلغ رو در ابتدای کار پرداخت می کنی.
• هزینه نیم عشر دولتی (۱/۲۰ مهریه): این هزینه، یک بیستم کل مبلغ مهریه است (یعنی ۵ درصد). اما خبر خوب اینه که این مبلغ رو فقط زمانی پرداخت می کنی که مهریه وصول شده باشه. یعنی اول مهریه ات رو می گیری، بعد ۲۰/۱ اون رو به دولت پرداخت می کنی. این موضوع فشار مالی اولیه رو از روی دوش تو برمیداره.

هزینه ها در روش دادگاه:

• هزینه دادرسی (۳.۵ درصد ارزش مهریه): این یکی از اصلی ترین هزینه ها در روش دادگاهه. برای مطالبه مهریه از طریق دادگاه، باید ۳.۵ درصد از کل مبلغ مهریه رو به عنوان هزینه دادرسی پرداخت کنی. این مبلغ می تونه قابل توجه باشه، مخصوصاً اگه مهریه ات بالاست. این هزینه در ابتدای ثبت دادخواست از تو گرفته میشه.
• هزینه های کارشناسی (در صورت لزوم): اگه توی پرونده نیاز به کارشناسی خاصی باشه (مثلاً کارشناسی ارزش ملک یا سایر اموال برای تعیین قیمت یا تشخیص تمکن مالی)، این هزینه ها رو هم باید پرداخت کنی. این هزینه ها بسته به نوع کارشناسی و توافق با کارشناس متغیرن.
• حق الوکاله وکیل (در صورت انتخاب وکیل): اگه وکیل بگیری، باید حق الوکاله اون رو هم پرداخت کنی که این مبلغ هم بسته به توافقت با وکیل، پیچیدگی پرونده و میزان مهریه، متفاوته. معمولاً حق الوکاله یا به صورت درصدی از مهریه یا مبلغ ثابت توافقی خواهد بود.

جدول مقایسه هزینه ها (به روز شده 1403):

عنوان هزینه	روش اداره ثبت	روش دادگاه
هزینه صدور اجرائیه/دفترخانه	حدود ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان (اولیه)	—
هزینه دادرسی	—	۳.۵ درصد ارزش مهریه (اولیه)
نیم عشر دولتی	۱/۲۰ مهریه (پس از وصول)	۱/۲۰ مهریه (پس از وصول)
هزینه های کارشناسی	ممکن است (در صورت توقیف اموال و ارزیابی)	ممکن است (بر اساس نیاز پرونده و اثبات تمکن)
حق الوکاله وکیل	اختیاری (بر اساس توافق)	اختیاری (بر اساس توافق)

اگه همسرت پول نداشت، چی کار می تونی بکنی؟ (ادعای اعسار)

یکی از دغدغه های اصلی موقع اجرا گذاشتن مهریه اینه که اگه شوهر بگه من پول ندارم یا اصلاً اموالی به نامش نباشه، اونوقت چی میشه؟ اینجاست که پای «اعسار» وسط میاد. اعسار یعنی ناتوانی مالی برای پرداخت بدهی. اگه مرد نتونه مهریه رو یکجا پرداخت کنه و این رو به دادگاه ثابت کنه، راه های دیگه ای برای مطالبه مهریه وجود داره که باید باهاشون آشنا باشی.

تقاضای تقسیط مهریه: قسط بندی مهریه برای مرد

اگه مرد ثابت کنه که واقعاً توانایی مالی پرداخت یکجای مهریه رو نداره، دادگاه می تونه مهریه رو براش قسط بندی کنه. یعنی یه مبلغی رو به عنوان پیش پرداخت (که معمولاً برای ۱۱۰ سکه اول مهریه تعیین میشه) و بقیه اش رو هم به صورت اقساط ماهانه تعیین می کنه. این قسط بندی بر اساس وضعیت مالی و درآمد مرد انجام میشه.

شرایط و مراحل: مرد باید با ارائه مدارک مالی (مثل فیش حقوقی، اجاره نامه، لیست دارایی ها و بدهی ها، شهادت شهود) به دادگاه ثابت کنه که معسر هست. دادگاه هم با توجه به وضعیت مالی اون، تعداد و میزان اقساط رو تعیین می کنه. اگه مهریه ات عندالمطالبه باشه، مرد باید برای هر میزان مهریه که مطالبه شده، درخواست اعسار بده. اگه مهریه عندالاستطاعه باشه، خود زن باید تمکن مالی مرد رو ثابت کنه تا دادگاه به درخواست تقسیط اون رسیدگی کنه.

توقیف اموال زوج: دست گذاشتن روی دارایی هاش

اگه مرد مهریه رو پرداخت نکنه یا اعسارش ثابت نشه، می تونی درخواست توقیف اموالش رو بدی. این اموال می تونه شامل موارد زیر باشه و این کار یکی از مؤثرترین راه ها برای گرفتن مهریه است:

• ملک و زمین: خونه، آپارتمان، باغ، زمین و هر نوع مال غیرمنقول دیگه. البته یادت باشه که «مستثنیات دین» قابل توقیف نیستن. یعنی خونه ای که مرد توش زندگی می کنه و تنها سرپناهشه، معمولاً توقیف نمیشه، مگر اینکه قیمت اون ملک خیلی بالاتر از حد متعارف باشه و دادگاه تشخیص بده که میشه بخش اضافی رو توقیف کرد.
• خودرو: ماشین، موتور و هر وسیله نقلیه دیگه که به نام مرد باشه، قابل توقیفه.
• حساب های بانکی: می تونی درخواست بدی که حساب های بانکی همسرت توقیف بشه. معمولاً بانک ها بعد از دستور قضایی، موجودی حساب رو توقیف می کنن.
• فیش حقوقی و مستمری: بخشی از حقوق یا مستمری مرد (معمولاً یک چهارم تا یک سوم) قابل توقیفه. این بخش به صورت ماهیانه به حساب تو واریز میشه.
• سهام و اوراق بهادار: اگه سهام شرکتی داره یا اوراق بهادار دیگه، اونها هم قابل توقیف هستن.

نکته مهم: مستثنیات دین! یه سری اموال هستن که قانوناً توقیف نمیشن، چون برای زندگی ضروری هستن. مثل همون خونه ای که تنها سرپناه مرد و خانواده اش محسوب میشه، یا وسایل ضروری زندگی، یا ابزار کارش. پس انتظار نداشته باش که بتونی هر چیزی رو توقیف کنی. لیست کامل مستثنیات دین رو می تونی تو قانون اجرای احکام مدنی پیدا کنی.

حکم جلب: وقتی چاره ای نمیمونه!

اگه مرد با وجود توانایی مالی، از پرداخت مهریه خودداری کنه و یا اقساط مهریه رو نپردازه، می تونی درخواست صدور حکم جلبش رو بدی. البته این حکم جلب شرایط خاصی داره و برای هر پرونده ای صادر نمیشه. هدف از جلب، احضار مرد به دادگاه برای ادای دینه و نه لزوماً زندانی کردن اون.

شرایط و نحوه صدور: معمولاً حکم جلب بعد از اینکه ۱۱۰ سکه مهریه (که سقف مقرر برای حکم جلب در نظر گرفته شده) به اجرا گذاشته شده و مرد هم تمکن مالی داشته اما از پرداخت خودداری کرده، صادر میشه. باید مراحل قانونی طی بشه و دادگاه مطمئن بشه که مرد عمداً از پرداخت مهریه سر باز می زنه و راه دیگری برای وصول مهریه نیست.

معاضدت قضایی: اگه خودت هم دستت خالیه!

گاهی اوقات زن هم ممکنه برای پرداخت هزینه های دادرسی یا گرفتن وکیل، توانایی مالی نداشته باشه. تو این شرایط، می تونی درخواست «معاضدت قضایی» بدی. با این درخواست، اگه شرایطت تأیید بشه، می تونی از وکیل های معاضدتی که به صورت رایگان خدمات حقوقی ارائه میدن، کمک بگیری. این کمک می تونه شامل تنظیم دادخواست، پیگیری پرونده و حتی نمایندگی در دادگاه باشه. این سازمان ها و کانون های وکلای دادگستری هستند که این خدمات را ارائه می دهند.

با مهریه، نفقه و اجرت المثل رو هم می تونی مطالبه کنی؟

یکی دیگه از سوالات رایج اینه که آیا میشه همزمان با مهریه، حقوق مالی دیگه زن مثل نفقه و اجرت المثل رو هم مطالبه کرد یا نه؟ جوابش اینه که بله، کاملاً امکان پذیره! قانون به زن این اجازه رو میده که برای تمام حقوق مالی خودش به صورت جداگانه یا همزمان اقدام کنه.

هر کدوم از این حقوق ماهیت خودشون رو دارن و زن می تونه به طور همزمان یا جداگانه برای هر کدوم به مراجع قانونی مراجعه کنه. بیا با هم ببینیم هر کدوم از این ها چیه و چطور میشه مطالبه شون کرد:

نفقه: هزینه های زندگی تو!

نفقه شامل تمام هزینه های ضروری زندگی زنه، مثل خوراک، پوشاک، مسکن، درمان، تحصیل و هر چیز دیگه ای که برای تأمین یک زندگی در شأن زن لازمه. نفقه از زمان عقد بر عهده مرد میاد، حتی اگه زن خانه دار باشه و خودش درآمدی نداشته باشه. این حق از اولین روزهای زندگی مشترک تا زمانی که عقد پابرجا هست، بر عهده مرد باقی می مونه.

• نفقه جاری: اگه الان با همسرت زندگی می کنی و اون نفقه رو پرداخت نمی کنه، می تونی درخواست نفقه جاری بدی تا از این به بعد نفقه تو پرداخت بشه.
• نفقه معوقه: اگه توی گذشته همسرت نفقه رو پرداخت نکرده، می تونی برای نفقه معوقه (نفقه گذشته) هم شکایت کنی و اون رو مطالبه کنی. معمولاً دادگاه ها برای تعیین میزان نفقه، وضعیت زندگی زوجین و عرف جامعه رو در نظر می گیرن و از کارشناس کمک می گیرن.

اجرت المثل ایام زوجیت: دستمزد کارهایی که توی خونه کردی!

اجرت المثل یه جور دستمزد برای کارهاییه که زن توی خونه شوهرش انجام داده؛ کارهایی که شرعاً بر عهده اش نبوده. مثلاً آشپزی، نظافت، تربیت بچه و… اگه این کارها رو به دستور شوهر و بدون قصد تبرع (یعنی بدون قصد رایگان انجام دادن) انجام داده باشه، می تونه برای اون ها درخواست دستمزد کنه.

• شرایط مطالبه: برای مطالبه اجرت المثل، باید ثابت بشه که زن این کارها رو به دستور شوهر و بدون قصد رایگان انجام داده. معمولاً دادگاه ها با نظر کارشناس، مبلغی رو به عنوان اجرت المثل تعیین می کنن که این مبلغ بر اساس سال های زندگی مشترک و کارهایی که زن انجام داده، محاسبه میشه.
• زمان مطالبه: اجرت المثل رو می تونی همزمان با مهریه یا نفقه مطالبه کنی، مخصوصاً موقع طلاق. این هم یکی از حقوق مالیه که زن در زمان جدایی می تونه پیگیرش باشه.

مطالبه همزمان این حقوق مالی نه تنها امکان پذیره، بلکه می تونه باعث صرفه جویی در زمان و هزینه های دادرسی بشه. پس حتماً قبل از هر اقدامی، با یه مشاور حقوقی صحبت کن تا بدونی چطور می تونی همه این حقوق رو با هم پیگیری کنی.

نقش وکیل متخصص در اجرا گذاشتن مهریه: یه راهنمای خوب تو مسیر پر پیچ و خم

مسائل حقوقی، مخصوصاً اون هایی که به خانواده مربوط میشه، می تونن خیلی پیچیده و پر استرس باشن. گرفتن مهریه هم از این قاعده مستثنی نیست. ممکنه توی این مسیر با چالش هایی روبرو بشی که ندونی چطور باید از پسشون بربیای، یا کدوم راه بهترینه. اینجاست که نقش یه وکیل متخصص مهریه پررنگ میشه و می تونه یه تکیه گاه قوی برات باشه.

چرا به وکیل مهریه نیاز داری؟

حضور یه وکیل با تجربه تو این مسیر، می تونه از هر لحاظ به نفع تو باشه:

• تسهیل و تسریع فرآیند: وکیل با تجربه و دانش حقوقی که داره، می تونه تمام مراحل رو براتون ساده تر و سریع تر پیش ببره. اون می دونه کجا باید رفت، چه مدارکی لازمه و چه فرم هایی رو باید پر کرد. اینجوری وقت کمتری از تو گرفته میشه و پرونده ات زودتر به نتیجه می رسه.
• کاهش استرس و خطاهای احتمالی: وقتی یه وکیل کنارت هست، دیگه لازم نیست خودت درگیر دوندگی های اداری و دادگاهی بشی. اینجوری استرست کمتر میشه و احتمال اینکه خطایی توی پرونده ات پیش بیاد هم خیلی کم میشه. وکیل می تونه همه کارها رو به نمایندگی از تو انجام بده.
• مشاوره در انتخاب بهترین روش: با توجه به شرایط خاص تو (مثلاً نوع مهریه ات، وجود یا عدم وجود اموال مرد، محل سکونت زوجین و…)، یه وکیل می تونه بهترین روش رو برای مطالبه مهریه (ثبت یا دادگاه) بهت پیشنهاد بده. این انتخاب درست، می تونه مسیر رو خیلی عوض کنه.
• شناسایی و توقیف اموال: وکیل های متخصص تجربه زیادی تو شناسایی و توقیف اموال دارن. اون ها می دونن چطور باید از طریق مراجع قانونی، دارایی های پنهان مرد رو پیدا کنن و برات توقیف کنن. این مهارت برای گرفتن مهریه، خصوصاً اگه مرد اموالش رو پنهان کرده باشه، حیاتیه.
• نمایندگی در دادگاه و دفاع حقوقی: اگه پرونده ات به دادگاه کشیده بشه، وکیل می تونه به نمایندگی از تو در جلسات دادگاه حاضر بشه و به بهترین شکل از حقوقت دفاع کنه. اون می دونه چطور باید با قاضی صحبت کنه و چطور مدارک رو ارائه بده.
• آگاهی از بخشنامه ها و قوانین جدید: قوانین حقوقی همیشه در حال تغییرن. یه وکیل خوب همیشه از آخرین بخشنامه ها و تغییرات قانونی (مثل همون بخشنامه ۲۴ مهر ۱۴۰۳ که گفتیم) باخبره و می تونه اطلاعات به روز و درستی بهت بده. این اطلاعات به موقع می تونه سرنوشت پرونده رو تغییر بده.

به طور خلاصه، وکیل مثل یه راهنمای ماهره که توی این مسیر پر از پیچ و خم، دستت رو می گیره و کمکت می کنه تا با اطمینان و سرعت بیشتری به هدفت برسی. حتی اگه فکر می کنی پرونده ات ساده است، باز هم یه مشاوره کوتاه با وکیل می تونه کلی از ابهاماتت رو برطرف کنه و راه رو برات روشن تر کنه. حضور یه وکیل مجرب می تونه تجربه کلی شما از این فرآیند رو به مراتب بهتر و کم تنش تر کنه.

نتیجه گیری

همونطور که دیدیم، اجرا گذاشتن مهریه یک حق قانونی و کاملاً مهم برای خانم هاست که با آگاهی از مسیر درست و قدم های لازم، می تونی به راحتی اون رو مطالبه کنی. چه مهریه ات عندالمطالبه باشه و چه عندالاستطاعه، راه های قانونی برای گرفتن حقت وجود داره. انتخاب بین روش اداره ثبت و دادگاه، کاملاً بستگی به شرایط پرونده، اموال همسرت و سرعت مدنظرت داره و هر کدوم مزایا و معایب خودشون رو دارن که باید با دقت بررسی بشن.

یادت نره که داشتن اطلاعات کامل از مدارک مورد نیاز، هزینه ها و مراحلی که باید طی کنی، خیلی مهمه و می تونه کلی از سردرگمی هات رو کم کنه. همچنین در مواجهه با مسائلی مثل اعسار همسر یا درخواست تقسیط مهریه، باز هم قانون راهکارهایی رو پیش بینی کرده که باید باهاش آشنا باشی تا بتونی بهترین تصمیم رو بگیری. این آگاهی، قدرت تو در پیگیری حقوقی رو چندین برابر می کنه.

در نهایت، با توجه به پیچیدگی های احتمالی پرونده های حقوقی و تغییرات قوانین، همیشه توصیه میشه که از یه وکیل متخصص تو این زمینه کمک بگیری تا با خیال راحت و کمترین دغدغه، به حقت برسی. وکیل مثل یه همراه مطمئن، می تونه تو رو از ابتدا تا انتهای این مسیر راهنمایی کنه و از حقوق تو دفاع کنه. پس اگه قصد داری برای مطالبه مهریه اقدام کنی، اول اطلاعاتت رو کامل کن و بعدش، اگه نیاز دیدی، حتماً با یه متخصص مشورت کن. حق گرفتنیه و تو لیاقتشو داری.