زورآزمایی روسیه و اوکراین برای دست برتر در مذاکرات صلح/ پاشنه آشیل کی‌یف چیست؟

رسول سلیمی: توازن نظامی و اقتصادی در جنگ به شدت علیه اوکراین تغییر کرده و بسیار دشوار است که ببینیم چگونه اکنون این توان می تواند به نفع اوکراین معکوس شود. اگرچه هنوز زمان برای اوکراین برای به دست آوردن یک پیروزی در برابر روسیه وجود دارد. اما تنها در صورتی خواهد بود که ایالات متحده خود را به شدت متعهد به صلح سازش کند.

در همین حال به گفته یکی از دستیاران ارشد زلنسکی اوکراین قاطعانه هرگونه سازش در جنگ خود با روسیه را رد کرده است. رئیس ستاد رئیس جمهور اوکراین گفته که در حالی که اوکراین «آماده نیست تا برای چیزهای بسیار مهم و ارزش ها به سازش برود … استقلال، آزادی، دموکراسی، تمامیت ارضی، حاکمیت» اما کی یف از مشاوره در مورد چگونگی دستیابی به “صلح عادلانه” استقبال می کند.

اظهارات رئیس ستاد رئیس جمهور اوکراین یک روز پس از آن مطرح شد که ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان پیشنهاد کرد که کی یف باید با مسکو آتش بس کند. اوربان که به ولادیمیر پوتین نزدیک است و به تازگی ریاست چرخشی شورای اروپا را نیز به عهده گرفته است و او این ایده را در اولین سفر خود به کی یف در ۲ ژوئیه ۲۰۲۴ مطرح کرده بود. در این میان اوربان در مورد حمایت مالی و نظامی اروپا از اوکراین نسبت به رهبران اتحادیه اروپا تردید دارد. او در به تاخیر انداختن توافق یک بسته کمک ۵۰ میلیارد یورویی (۴۲ میلیارد پوندی) اروپا به اوکراین برای چند ماه در اوایل سال جاری نقش مهمی داشت و بسیاری از اروپایی ها معتقدند او تامین کننده منافع روسیه در اروپا بوده است.

اما با وجود خودداری اوربان، اتحادیه اروپا اخیرا در حالی که زلنسکی در ۲۷ ژوئن از بروکسل بازدید می کرد، با یک پیمان امنیتی دو جانبه موافقت کرد. در این توافق آمده است: اتحادیه اروپا وکشورهای عضو آن در دراز مدت به تعهدات امنیتی به اوکراین کمک خواهند کرد تا در برابر تلاش های بی ثبات کننده مقاومت کرده و از اقدامات تجاوز آمیز در آینده جلوگیری و از خود دفاع کند.

مولفه های برتری روسیه در جنگ

جمعیت روسیه حداقل چهار برابر اوکراین است و تولید ناخالص داخلی آن ۱۴ برابر بیشتر است. تلاش های غرب برای فلج کردن روسیه از طریق تحریم های اقتصادی شکست خورده است. اقتصاد روسیه در سال ۲۰۲۳ در نتیجه افزایش صادرات انرژی به کشورهای غیر غربی و تلاش گسترده و موفق برای سرمایه گذاری در تولید صنعتی نظامی حدود سه درصد رشد کرد. اوکراین تلاش های ناامید کننده ای برای افزایش تولید نظامی خود انجام می دهد، اما از یک پایگاه صنعتی بسیار پایین تر همراه با کمبود شدید نیروی کار ماهر برخوردار است.

بنابراین این پیشبینی دولت بایدن صحیح است که بدون ادامه و کمک نظامی گسترده امریکا به اوکراین، روسیه به سرعت پیروز خواهد شد. با این حال به همان اندازه روشن است که کمک های ایالات متحده حتی در میان مدت نمی تواند تضمین کننده شود. تا حدودی به دلیل تعهد جدید ایالات متحده به اسرائیل که توسط جنگ غزه ایجاد شده و تهدید گسترش آن، ایالات متحده نیز به اندازه کافی در پر کردن ذخایر رو به کاهش موشک های دفاع هوایی اوکراین است، که هم در میدان جنگ و هم در حفاظت از زیرساخت ها و صنعت اوکراین نقش مهمی داشته اند. اما هم ایالات متحده و هم اروپا نتوانسته اند به اهداف خود برای افزایش تولید گلوله های توپخانه ای که روسیه با نرخ سه تا پنج برابر اوکراین شلیک می کند، برسند.

کمبود نیروی انسانی پاشنه آشیل اوکراین

حتی اگر غرب بتواند تولید نظامی خود را افزایش دهد اروپا نمی تواند سربازان بیشتری را برای اوکراین فراهم کند. کمبود نیروی انسانی اوکراین به طور فزاینده ای مسئله ساز شده و اقدامات سختگیرانه خدمت سربازی و اختلافات در دولت اوکراین در مورد چگونگی اجرای خدمت سربازی را متاثر از مقاومت فزاینده عمومی به دنبال داشته است.

پس از شکست ضد حمله اوکراین در سال گذشته، دولت بایدن و دولت و ارتش اوکراین همه به یک استراتژی دفاعی، از جمله تلاش برای تقویت مرز شمالی اوکراین با روسیه و بلاروس تمرکز کردند. این منطقه از زمانی که مسکو نیروهای خود را در بهار ۲۰۲۲ پس از شکست تهاجم اولیه خود از شمال خارج کرد، آرام بوده است. با این حال، مزیت رو به رشد روسیه در تعداد نیروی انسانی به این معنی است که در آینده، ارتش آن ممکن است بتواند دوباره در این جبهه حمله کند.

در حالی که حتی اگر در کوتاه مدت موفق باشد، استراتژی ایستادن به طور نامحدود در حالت دفاعی دو نقطه ضعف عظیم برای اوکراین است. از نظر سیاسی، این امر این مفهوم را آشکار می کند که روسیه به حفظ مناطقی که اکنون کنترل می کند ادامه خواهد داد. با این حال، بیشتر و بیشتر اوکراینی ها و غربی ها به وضوح شروع به درخواست صلح سازش خواهند کرد و این خطر تقویت می شود که اگر اروپا تامین نیروی انسانی جبهه اوکراین را بیش از حد طولانی کند، تعادل معادله جنگ علیه اوکراین تغییر خواهد کرد و روسیه انگیزه های کمی برای سازش خواهد داشت.

امیدهای اوکراین برای برتری در مذاکره

از نظر نظامی نیز، یک استراتژی دفاعی دائمی اوکراین را به یک جنگ فرسایشی نامحدود پیش خواهد برد که در آن روسیه دارای مزایای بلند مدت زیادی است. کاملا درست است که مانند جنگ جهانی اول، تحولات اخیر در تکنولوژی نظامی به شدت دفاعی است اما این در شکست تهاجم روسیه در سال ۲۰۲۲ و تهاجم اوکراین در سال ۲۰۲۳ و پیشرفت بسیار کندی که روسیه در تلاش برای تصرف شهرهای کوچک مانند اودیوکا در دونباس انجام داده است، نشان داده شد.

امید دیگر دولت اوکراین و غربی های طرفدار جنگ در موشک های دوربرد است. اگر غرب بتواند متقاعد شود که تعداد بیشتری از آنها را تامین کند. طرح دیگر اوکراین، همانطور که در آخرین حملات این کشور به شهر بلگورود روسیه نشان داده شده است، انجام حملات موشکی به اهدافی در روسیه است که با هدف فشار بر کرملین است اما به عنوان یک استراتژی نظامی، این نیز موفق نخواهد بود. زیرا روسیه آنچنان وسیع است که این حملات نمی تواند از نظر تلفات غیرنظامیان، مردم عادی روسیه را خشمگین کند تا یک جنبش اجتماعی برای صلح ایجاد کنند.

ترامپ؛ متغیر برهم زننده معادلات جنگ

در مجموع واشنگتن و کی یف هر دو انگیزه قوی برای آغاز مذاکرات صلح دارند، اما از نظر اهداف پوتین در زمان حمله به اوکراین و جنگی که امروز با استقلال ۸۰ درصد اوکراین به عنوان یک پیروزی بسیار مهم برای اوکراین تلقی می شود.

اما ناظران سیاسی معتقدند اوکراین از ایجاد یک مسیر روشن برای پیروزی بسیار دور است. اقتصاد روسیه همچنان انعطاف پذیر است، مسکو همچنان به بسیج نیروهای بیشتری نسبت به کی یف ادامه می دهد و اتحاد ان با بلوک شرق به آن پوشش اقتصادی، نظامی و دیپلماتیک ارزشمندی می دهد.

در همین حال بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید پس از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در نوامبر ۲۰۲۴ – که در حال حاضر به نظر می رسد به طور فزاینده ای محتمل است با تجدید حیات سیاست خارجی و شعار”نخست امریکا” ترامپ همراه خواهد بود. پس از آن ایالات متحده احتمالا تلاش خواهد کرد تا اوکراین و دیگر شرکای غربی آن را مجبور به پذیرش شرایط روسیه در یک راه حل دیپلماتیک کند.

311213