مجازات توهین به اشخاص عادی در قانون جدید

مجازات توهین به اشخاص عادی در قانون جدید، با اصلاحاتی که سال ۱۳۹۹ در قانون کاهش مجازات حبس تعزیری و تعدیلات ۱۴۰۳ در جزای نقدی اعمال شده، دستخوش تغییرات مهمی شده و دیگر شامل شلاق نمی شود. هر حرف یا عملی که به آبروی یک نفر لطمه بزند و او را تحقیر کند، توهین حساب می شود و قانون برایش مجازات تعیین کرده.

تاحالا حتماً شنیده اید که فلانی به فلانی توهین کرده و حالا کارشان به دادگاه کشیده است. در دنیای امروز که ارتباطات خیلی زیاد شده، متاسفانه گاهی اوقات حرمت ها شکسته می شود و بعضی ها با حرف یا رفتارشان، به کرامت انسانی بقیه لطمه می زنند. اینجاست که پای قانون به میان می آید تا از حق و حقوق آدم ها دفاع کند. جرم توهین، یکی از همین جرایمی است که مستقیماً به حیثیت و آبروی افراد برمی گردد. اما خب، قانون ما هم مثل خیلی از قوانین دیگر، ثابت نیست و هر از گاهی تغییراتی در آن اعمال می شود. به خصوص در سال های اخیر، شاهد اصلاحاتی بودیم که روی مجازات توهین به اشخاص عادی در قانون جدید تأثیر زیادی گذاشته است.

در این مقاله می خواهیم حسابی درباره این موضوع صحبت کنیم، از این که اصلاً توهین چیست و چه چیزهایی توهین حساب می شود، تا اینکه چه ارکانی برای اثباتش لازم است و مهم تر از همه، مجازات توهین در قانون جدید و آخرین تغییرات ۱۴۰۳ چیه؟ پس اگر مورد توهین قرار گرفتید یا می خواهید از عواقب حرف و عملتان مطلع شوید، حتماً تا آخر این مطلب با ما همراه باشید.

اصلاً توهین یعنی چی؟ تعاریف و مصداق هاش رو بشناسیم

قبل از اینکه وارد بحث مجازات ها بشویم، بهتره بفهمیم اصلاً منظور از توهین چیه. چون گاهی اوقات یه حرف یا رفتاری از دید یکی توهین نیست، ولی برای نفر دیگه حسابی توهین آمیزه. پس باید ببینیم قانون و عرف جامعه ما چی می گویند.

توهین از دیدگاه عرف و قانون

توهین به زبان ساده یعنی کاری کنیم که حیثیت و آبروی یه نفر کم ارزش بشه، یا به عبارت حقوقی، «خوار و خفیف کردن حیثیت کسی در منظر افراد متعارف و معمولی جامعه». این خوار و خفیف کردن می تواند با حرف باشه، با یه حرکت، یه نوشتن، یا حتی یه اشاره. نکته مهم اینه که تشخیص موهن بودن (توهین آمیز بودن) یه عمل، بیشتر از هر چیزی به عرف و عادت جامعه برمی گرده. یعنی چی؟ یعنی دادگاه برای اینکه بفهمه آیا حرف یا عمل خاصی توهین بوده یا نه، نگاه می کنه به فرهنگ جامعه، زمانی که اتفاق افتاده، جایی که اتفاق افتاده و حتی شخصیت طرفین دعوا.

برای مثال، فحاشی، مسخره کردن کسی، نسبت دادن صفات زشت و ناپسند به او، حتی آب دهان انداختن به سمت کسی، یا حرکات و اشاراتی که در عرف نشانه تحقیر باشد، همه و همه می توانند مصداق توهین باشند. پس می بینید که دایره اش فقط به حرف های رکیک محدود نمی شود.

ماده 608 قانون مجازات اسلامی: پایه و اساس جرم توهین

خب، حالا که فهمیدیم توهین یعنی چی، بریم سراغ ماده قانونی اش. ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات)، مبنای قانونی جرم توهین به اشخاص عادی است. این ماده می گوید:

«توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد، موجب جزای نقدی درجه شش خواهد بود.»

قبل از اصلاحات، مجازات توهین ساده علاوه بر جزای نقدی، شامل شلاق تا ۷۴ ضربه هم می شد. اما با تغییرات جدیدی که در سال ۱۳۹۹ و سپس ۱۴۰۳ اتفاق افتاد، اوضاع فرق کرد که جلوتر مفصل درباره اش صحبت می کنیم.

پازل جرم توهین: از قصد تا عمل

برای اینکه یه عمل، جرم توهین محسوب بشه و بتونیم از راه قانون پیگیری اش کنیم، صرف اینکه یک نفر احساس کنه بهش توهین شده کافی نیست. مثل هر جرم دیگه ای، توهین هم باید ارکان مشخصی داشته باشه. اصطلاحاً به این ها می گویند «عناصر تشکیل دهنده جرم». بیاین این سه تا عنصر اصلی رو با هم مرور کنیم:

عنصر قانونی: چه قانونی می گه این کار جرمه؟

اولین و مهم ترین عنصر، «عنصر قانونی» است. یعنی باید قانونی وجود داشته باشه که بگه این کاری که شده، جرم هست و براش مجازات تعیین شده. در مورد توهین به اشخاص عادی، این عنصر رو ماده 608 قانون مجازات اسلامی تأمین می کنه که بالاتر هم اشاره کردیم. اما این تنها بخش ماجرا نیست. در سال ۱۳۹۹، «قانون کاهش مجازات حبس تعزیری» تصویب شد. این قانون یه تغییر اساسی توی مجازات توهین به وجود آورد:

• قبل از این قانون، هم شلاق داشتیم و هم جزای نقدی.
• اما طبق بند ج ماده ۱ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، مجازات شلاق برای توهین ساده حذف شد! حالا فقط جزای نقدی درجه ۶ برای توهین ساده داریم.

این خیلی نکته مهمیه که نشون می ده نگاه قانونگذار به این جرم تا حدی تعدیل شده است.

عنصر مادی: حرف و عمل توهین آمیز چیه؟

«عنصر مادی» یعنی همون کاری که توهین کننده انجام داده. این کار می تونه گفتار باشه، رفتار، نوشتار یا حتی یه اشاره. بریم جزئی تر ببینیم:

• رفتار فیزیکی:

  این رفتار می تونه شامل فحاشی، حرف های زشت و رکیک، مسخره کردن، نسبت دادن صفات ناپسند (مثل دروغگو، دزد)، یا حتی کارهایی مثل آب دهان انداختن، حرکات موهن با دست، و غیره باشه. این توهین ها فقط شفاهی نیستند، بلکه از طریق پیامک، ایمیل، شبکه های اجتماعی و هر نوع نوشتار یا تصویری هم می تونه اتفاق بیفته. یعنی توهین در فضای مجازی هم دقیقاً همین احکام رو داره.

• حضوری یا علنی بودن:

  برای اینکه توهین، جرم حساب بشه، باید یا حضوری باشه (یعنی توهین کننده و توهین شونده با هم در یک مکان باشند) یا علنی باشه (یعنی حتی اگه توهین شونده اونجا نیست، بقیه بشنوند یا ببینند که داره توهین می شه). پس اگه توهین کننده جلوی بقیه به یه نفر که غایبه، حرف زشتی بزنه، بازم جرم توهین محقق شده.

• مخاطب توهین:

  کسی که بهش توهین می شه، حتماً باید شخص حقیقی و زنده باشه. توهین به یه شرکت، اداره یا یه گروه کلی (مثلاً همه مهندس ها یا همه پزشکان بدون مشخص کردن شخص خاص) معمولاً جرم توهین کیفری حساب نمی شه. البته، یه استثنا داریم: توهین به مردگان. این مورد فقط زمانی جرم محسوب می شه که توهین به میت، در واقع توهین به بازماندگانش حساب بشه و حیثیت اون ها رو خدشه دار کنه.

• معین بودن مخاطب:

  توهین باید به یه شخص خاص و معین باشه. نمی شه به یه گروه عمومی توهین کرد و انتظار داشت دادگاه پیگیری کنه. مثلاً اگه کسی بگه همه دانشجوها تنبل اند، این توهین به یک شخص خاص نیست و جرم محسوب نمی شه. اما اگر بگه فلانی دانشجو و تنبله، اینجا مصداق مشخصه و قابل پیگیریه.

• موهن بودن رفتار:

  همانطور که گفتیم، تشخیص اینکه یه رفتار یا حرف، توهین آمیز هست یا نه، با عرف و عادت جامعه است. دادگاه با در نظر گرفتن زمان، مکان، موقعیت و حتی شخصیت طرفین، این موضوع رو بررسی می کنه. چیزی که ممکنه در یه جمع دوستانه شوخی تلقی بشه، ممکنه در یه محیط رسمی یا بین دو نفر که با هم مشکل دارند، توهین حساب بشه.

عنصر معنوی: آیا واقعاً قصد توهین داشته؟

«عنصر معنوی» یا همون «قصد مجرمانه»، یعنی فرد واقعاً قصد تحقیر و توهین داشته باشه. توهین یه جرم عمدیه. پس باید دو تا چیز وجود داشته باشه:

• قصد توهین: فرد باید عمداً و با اراده خودش، اون رفتار توهین آمیز رو انجام داده باشه و هدفش تحقیر طرف مقابل بوده باشه.
• آگاهی از موهن بودن: توهین کننده باید بدونه که حرف یا کارش، در عرف توهین آمیز محسوب می شه. اگه کسی کلمه ای رو استفاده کنه که معنیش رو ندونه و اون کلمه توهین آمیز باشه، ممکنه قصد مجرمانه اش اثبات نشه.

یه نکته مهم اینجاست: خیلی ها وقتی گیر می افتند، می گویند من عصبانی بودم و نفهمیدم چی گفتم! اما معمولاً ادعای عصبانیت، باعث سلب قصد مجرمانه نمی شه و به ندرت می تونه دلیلی برای برائت باشه. پس حواسمان باشد، عصبانیت مجوزی برای توهین نیست!

مجازات توهین به اشخاص عادی در قانون جدید (به روزرسانی 1403/1404)

حالا رسیدیم به بخش مهم و اصلی ماجرا: مجازات توهین به اشخاص عادی در قانون جدید. با توجه به تغییراتی که توی سال های اخیر، خصوصاً ۱۳۹۹ و بعدتر ۱۴۰۳/۱۴۰۴ اتفاق افتاده، باید حسابی حواسمان به این جزئیات باشه.

همانطور که قبلاً گفتیم، با تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری در سال ۱۳۹۹، مجازات شلاق برای توهین ساده به اشخاص عادی حذف شد و حالا فقط با جزای نقدی سروکار داریم. ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی، مجازات این جرم را جزای نقدی درجه شش تعیین کرده است. اما این جزای نقدی چقدر است؟

مبالغ جزای نقدی بر اساس ماده ۲۸ قانون مجازات اسلامی و متناسب با نرخ تورم، هر سه سال یکبار تعدیل می شود. هیئت وزیران این مبالغ را پیشنهاد و تصویب می کنند. در سال ۱۴۰۳ (و طبیعتاً برای ۱۴۰۴)، جزای نقدی درجه شش مبلغی بیش از ۲۰۰ میلیون ریال (۲۰ میلیون تومان) تا ۸۰۰ میلیون ریال (۸۰ میلیون تومان) تعیین شده است. این یعنی فردی که به جرم توهین ساده محکوم می شود، بسته به تشخیص قاضی و شرایط پرونده، باید در این بازه، جزای نقدی پرداخت کند.

پس، اگر بخواهیم یک جمع بندی کوتاه داشته باشیم:

• قبل از ۱۳۹۹: شلاق تا ۷۴ ضربه + جزای نقدی
• از سال ۱۳۹۹ به بعد (قانون جدید): فقط جزای نقدی درجه شش
• مبلغ جزای نقدی درجه شش (در سال های ۱۴۰۳/۱۴۰۴): بین ۲۰ تا ۸۰ میلیون تومان

«خیلی مهمه که بدونیم، دیگه برای توهین ساده به اشخاص عادی، مجازات شلاق نداریم. قانون جدید فقط جزای نقدی رو در نظر گرفته که البته مبلغش با توجه به تورم تغییر می کنه و در سال ۱۴۰۳، بین ۲۰ تا ۸۰ میلیون تومان هست.»

این تعدیل جزای نقدی، برای اینه که مجازات ها با واقعیت های اقتصادی جامعه همخوانی داشته باشند و ارزش پول حفظ شود. پس حواستان باشد که این مبالغ ثابت نیستند و هر چند سال یکبار ممکن است تغییر کنند.

چه مواردی توهین حساب نمی شوند؟ شرایط اختصاصی جرم توهین

با اینکه دایره جرم توهین وسیعه، اما هر حرف و عملی هم توهین محسوب نمی شه. بعضی وقت ها چیزهایی شبیه توهین به نظر می رسند ولی از نظر قانون، جرم نیستند. بیایید با هم ببینیم چه شرایطی برای تحقق جرم توهین لازمه و چه چیزهایی توهین محسوب نمی شه:

• رفتار ارتکابی باید موهن و زننده باشد:

  گفتیم که تشخیص موهن بودن با عرفه. صرف اینکه یه حرفی بی ادبانه باشه، کافی نیست. باید طوری باشه که از نظر عموم مردم، باعث تحقیر و کم ارزش شدن طرف مقابل بشه. مثلاً اگه کسی در بحث، فقط صدایش را بالا ببرد اما الفاظ زشتی به کار نبرد، شاید بی ادبی باشه ولی توهین کیفری نیست.

• مخاطب، شخص حقیقی و زنده باشد:

  توهین به مرده ها، شرکت ها، ادارات یا اشخاص حقوقی مثل بانک، معمولاً جرم توهین نیست. البته استثنای توهین به مردگان که گفتیم، اگر توهین به بازماندگان محسوب بشه، قابل پیگیریه. اما اصل اینه که به یک انسان زنده توهین شده باشه.

• رفتار توهین آمیز به صورت فعل مثبت باشد:

  یعنی یه کاری انجام بشه، نه اینکه کاری انجام نشه. مثلاً اگه کسی عمداً به شما جواب نده یا محل نذاره، این ترک فعل معمولاً جرم توهین حساب نمی شه، چون توهین باید یه فعل مثبت باشه (مثل فحاشی کردن یا آب دهان انداختن).

• قصد توهین و آگاهی مرتکب وجود داشته باشد:

  باید ثابت بشه که فرد عمداً و با نیت تحقیر، این کار رو کرده و می دونسته که این حرف یا عمل توهین آمیزه. اگه واقعاً نمی دونسته یا در حالت خواب و بیهوشی بوده، جرم محقق نمی شه. اما همونطور که گفتیم، عصبانیت به تنهایی دلیل موجهی نیست.

پس، اگر صرفاً با خشونت کلامی بدون قصد تحقیر مواجه شدید، یا کسی به خودش توهین کرد، یا به یه گروه کلی (مثل ایرانی ها) توهین کرد بدون اینکه شخص خاصی مد نظرش باشه، این ها لزوماً جرم توهین کیفری نیستند و قابل پیگیری در دادگاه نیستند.

قدم به قدم برای شکایت از توهین: چطور حقمون رو بگیریم؟

اگه خدای نکرده مورد توهین قرار گرفتید و تصمیم گرفتید حق تان را از راه قانونی پیگیری کنید، باید یک سری مراحل را طی کنید. این مراحل شاید اولش کمی گیج کننده به نظر برسند، اما نگران نباشید، با یک راهنمای ساده می توانید این مسیر را طی کنید:

1. جمع آوری مدارک و مستندات:

   اولین و مهم ترین قدم، جمع آوری هر مدرکی است که توهین را ثابت کند. این مدارک می توانند شامل پیامک ها، فایل های صوتی، فیلم، اسکرین شات از شبکه های اجتماعی، شهادت شهود، یا هر چیز دیگری باشد که نشان دهنده وقوع توهین است. هر چقدر مدارکتان کامل تر باشد، کار دادگاه راحت تر و شانس شما برای پیروزی بیشتر است.

2. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی:

   بعد از جمع آوری مدارک، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید تا شکواییه خود را ثبت کنید. در این دفاتر، فرم های مخصوص شکواییه را پر می کنید و مدارکتان را هم ارائه می دهید. مشخصات دقیق توهین کننده و توهین شونده، زمان و مکان وقوع جرم و شرح کامل ماجرا ضروری است.

3. پرداخت هزینه های دادرسی:

   ثبت شکواییه و پیگیری قضایی هزینه هایی دارد که باید آن ها را در دفتر خدمات قضایی پرداخت کنید.

4. ارجاع پرونده به دادسرا و سپس دادگاه:

   بعد از ثبت، شکواییه شما به دادسرا فرستاده می شود. دادسرا شروع به تحقیقات مقدماتی می کند و در صورت لزوم، از طرفین و شهود تحقیق می کند. اگر دلایل کافی برای اثبات جرم پیدا شود، پرونده با صدور کیفرخواست به دادگاه کیفری فرستاده می شود.

5. حضور در جلسه رسیدگی و بیان اظهارات:

   در دادگاه، جلسه رسیدگی تشکیل می شود و شما و طرف مقابل باید حاضر شوید و اظهارات خود را بیان کنید. قاضی با بررسی مدارک، شهادت ها و اظهارات طرفین، تصمیم نهایی را می گیرد.

6. صدور رأی قاضی:

   در نهایت، قاضی رأی خود را صادر می کند. اگر توهین اثبات شود، مجرم به جزای نقدی درجه شش محکوم خواهد شد. در صورت عدم رضایت، می توانید درخواست تجدیدنظر کنید.

نمونه شکواییه توهین

برای اینکه بهتر متوجه شوید، یک نمونه ساده از شکواییه توهین را اینجا می آوریم. البته که بهتر است فرم دقیق و رسمی را در دفاتر قضایی پر کنید یا از وکیل کمک بگیرید:

خواهان: [نام و نام خانوادگی شاکی]، به نشانی: [آدرس کامل شاکی]
خوانده: [نام و نام خانوادگی توهین کننده]، به نشانی: [آدرس کامل توهین کننده (در صورت اطلاع)]

موضوع: شکایت کیفری بابت توهین و فحاشی (ماده 608 قانون مجازات اسلامی)

ریاست محترم دادسرای عمومی و انقلاب [نام شهر/منطقه]،

با سلام و احترام،
اینجانب [نام کامل شاکی] فرزند [نام پدر] به شماره ملی [شماره ملی]، به موجب این شکواییه، از آقای/خانم [نام کامل توهین کننده] فرزند [نام پدر توهین کننده (در صورت اطلاع)] به اتهام توهین و هتک حیثیت، مطابق ماده 608 قانون مجازات اسلامی شکایت دارم.

شرح ماجرا:
خوانده محترم در تاریخ [تاریخ وقوع جرم، مثلاً: 1403/05/10]، حدود ساعت [ساعت وقوع جرم، مثلاً: 14:30]، در [محل دقیق وقوع جرم، مثلاً: خیابان آزادی، مقابل ساختمان شماره 50 / یا از طریق پیامک به شماره X / یا در شبکه اجتماعی Y]، به صورت [حضوری / تلفنی / پیامکی / علنی در جمع]، با استفاده از [فحاشی و استعمال الفاظ رکیک مانند بی شعور، احمق / یا رفتار موهن مانند آب دهان انداختن / یا نسبت دادن صفات زشت مانند دزد] اقدام به توهین و تحقیر اینجانب نموده است.

این رفتار موهن خوانده، باعث خدشه دار شدن حیثیت و کرامت بنده در جامعه شده و موجبات ناراحتی شدید را فراهم آورده است.

مدارک و مستندات:
- [ارائه شماره تماس و پیامک های توهین آمیز / اسکرین شات از گفتگوی شبکه های اجتماعی]
- [فایل صوتی مکالمه (در صورت ضبط قانونی)]
- [شهادت شهود: آقای/خانم (نام و نام خانوادگی شاهد) به نشانی (آدرس شاهد)]

لذا با استناد به ماده 608 قانون مجازات اسلامی و با توجه به مدارک و مستندات موجود، تقاضای رسیدگی قضایی، احضار و بازپرسی از متهم و اعمال مجازات قانونی را دارم.

با تشکر و احترام
[امضای شاکی]
[تاریخ]

نقش وکیل: راهنمایی برای مسیر درست

مسائل حقوقی پیچیدگی های خاص خودشان را دارند. حضور یک وکیل متخصص در پرونده های توهین می تواند کمک بزرگی باشد. وکیل می تواند شما را در جمع آوری مدارک، تنظیم شکواییه، حضور در جلسات دادگاه و دفاع از حقوقتان راهنمایی کند. این کار نه تنها روند پرونده را تسریع می بخشد، بلکه شانس موفقیت شما را هم افزایش می دهد و جلوی اشتباهات احتمالی را می گیرد.

توهین در دنیای مجازی: حکایت اهانت های آنلاین

امروزه با گسترش اینترنت و شبکه های اجتماعی، بخش زیادی از ارتباطات ما به فضای مجازی منتقل شده. اما این فضا با همه خوبی هایش، زمینه ای هم برای وقوع جرایمی مثل توهین فراهم کرده است. توهین در فضای مجازی، به دلیل ماهیت گسترده و عمومی بودن، گاهی اوقات می تواند تأثیرات مخرب تری هم داشته باشد.

قانون ما هم این موضوع را در نظر گرفته است. اگرچه ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی به صورت کلی توهین را جرم می داند، اما ماده ۱۶ قانون جرایم رایانه ای هم به نوعی به این موضوع اشاره دارد. بر اساس این قانون، هر کس به وسیله سامانه های رایانه ای یا مخابراتی، محتویاتی را منتشر کند که موجب هتک حیثیت شخص دیگری شود، مجازات خواهد شد.

اثبات جرم توهین در فضای مجازی

یکی از چالش های اصلی توهین در فضای مجازی، اثبات آن است. ممکن است توهین از طریق یک پیامک، کامنت در اینستاگرام، توییتر، یا حتی یه گروه تلگرامی اتفاق افتاده باشد. برای اثبات این جرم:

• اسکرین شات: گرفتن اسکرین شات های واضح و تاریخ دار از متن یا تصویری که توهین آمیز است، از اولین و مهم ترین مدارک است.
• فایل صوتی/تصویری: اگر توهین در قالب پیام صوتی یا تصویری بوده، ذخیره آن ها بسیار مهم است.
• اطلاعات IP: گاهی اوقات نیاز به پیگیری IP (نشانی اینترنتی) فرد توهین کننده است که این کار توسط پلیس فتا و با دستور قضایی انجام می شود.
• شهود مجازی: اگر افرادی این توهین را در فضای مجازی دیده اند، شهادت آن ها می تواند به اثبات جرم کمک کند.

تفاوت توهین با افترا در فضای مجازی

مهم است که توهین را با افترا اشتباه نگیریم. افترا زمانی اتفاق می افتد که شما به فردی، عمداً جرمی را نسبت می دهید که آن فرد انجام نداده است، اما توهین، صرفاً شامل الفاظ یا رفتارهای تحقیرآمیز است بدون نسبت دادن یک جرم خاص. مثلاً اگر کسی در اینستاگرام به شما بگوید دزد، این افترا است (چون نسبت دزدی یک جرم است)، اما اگر بگوید بی عرضه یا نادان، این توهین است. مجازات این دو جرم هم با هم متفاوت است.

توهین ساده با توهین مشدد چه فرقی داره؟

همانطور که دیدیم، مجازات توهین به اشخاص عادی (یا همان توهین ساده) در قانون جدید فقط جزای نقدی است. اما در قانون، انواع دیگری از توهین هم داریم که به آن ها «توهین مشدد» می گویند و مجازات های سنگین تر و متفاوتی دارند. این تمایز خیلی مهمه، چون گاهی اوقات یه حرف می تونه ده ها برابر یه توهین ساده، عواقب قضایی داشته باشه.

توهین ساده: (موضوع اصلی مقاله)

همین توهین هایی که تا الان درباره شان صحبت کردیم، یعنی فحاشی، استعمال الفاظ رکیک، نسبت دادن صفات زشت و کارهایی که باعث تحقیر اشخاص عادی بشه، و مجازاتش هم جزای نقدی درجه شش است (بین ۲۰ تا ۸۰ میلیون تومان در ۱۴۰۳/۱۴۰۴).

توهین مشدد: مجازات های سنگین تر

حالا بریم سراغ توهین های مشدد، یعنی اون هایی که قانون براشون مجازات سخت تری در نظر گرفته:

• قذف (نسبت دادن زنا یا لواط):

  این مورد یکی از جدی ترین انواع توهین است و مجازاتش اصلاً شوخی نیست. اگر کسی به دیگری تهمت زنا یا لواط بزند و نتواند آن را اثبات کند، مرتکب جرم قذف شده است. مجازات قذف ۸۰ ضربه شلاق حدی است. این مجازات جزء حدود الهی است و با مجازات تعزیری که برای توهین ساده داریم، کاملاً فرق دارد.

• توهین به مقامات دولتی، رهبری و مقدسات:

  قانون برای توهین به مقامات و مسئولان دولتی، رؤسای سه قوه، نمایندگان مجلس، رهبری و توهین به مقدسات اسلامی، مجازات های جداگانه ای در نظر گرفته است که بسیار سنگین تر از توهین ساده است و می تواند شامل حبس هم باشد. مثلاً برای توهین به مقامات دولتی حین انجام وظیفه، ماده ۶۰۹ قانون مجازات اسلامی مجازاتی از ۳ تا ۶ ماه حبس یا ۷۴ ضربه شلاق یا جزای نقدی را پیش بینی کرده بود (البته این ماده هم تغییراتی داشته و باید به روزترین نسخه اش بررسی شود). یا برای توهین به رهبری، مجازات ۶ ماه تا ۲ سال حبس وجود دارد.

«خیلی مهمه که فرق بین یک توهین ساده و قذف یا توهین به مقامات رو بدونیم؛ چون مجازات هاشون زمین تا آسمون فرق داره. یه اشتباه کوچک تو این تشخیص، می تونه عواقب خیلی سنگینی داشته باشه.»

پس، قبل از هر حرف یا عملی، خوب فکر کنیم که داریم به چه کسی و با چه عبارتی توهین می کنیم. ناآگاهی از قانون، دلیلی برای فرار از مجازات نیست و ممکن است هزینه های سنگینی داشته باشد.

پرسش و پاسخ های مهم درباره جرم توهین

حالا که حسابی درباره توهین و مجازاتش حرف زدیم، بیایید به چند تا از سوالات رایجی که ممکن است برایتان پیش بیاید، پاسخ دهیم.

آیا جرم توهین به اشخاص عادی قابل گذشت است؟

بله، جرم توهین از جمله جرایم قابل گذشت محسوب می شود. یعنی چی؟ یعنی اگر کسی به شما توهین کند و شما شکایت کنید، هر زمان که بخواهید می توانید از شکایت خود صرف نظر کنید. با رضایت شاکی، پرونده مختومه می شود و توهین کننده دیگر مجازات نخواهد شد. این نکته مهمی است و تفاوتش با جرایم غیرقابل گذشت را نشان می دهد که حتی با رضایت شاکی هم پرونده ادامه پیدا می کند.

جزای نقدی توهین به حساب کی واریز می شود؟

جزای نقدی که دادگاه برای جرم توهین تعیین می کند، به حساب صندوق دولت واریز می شود و به شاکی یا همان توهین شونده تعلق نمی گیرد. شاکی اگر بخواهد به خاطر آسیب های روحی یا حیثیتی که به او وارد شده، جبران خسارت دریافت کند، باید در کنار شکایت کیفری توهین، شکایت حقوقی جبران خسارت هم مطرح کند.

توهین از روی عصبانیت هم جرم محسوب می شود؟

همانطور که قبلاً هم اشاره کردیم، در اکثر موارد، ادعای عصبانیت نمی تواند دلیلی برای سلب قصد مجرمانه باشد و توهین از روی عصبانیت هم معمولاً جرم محسوب می شود. مگر اینکه عصبانیت به حدی شدید باشد که فرد کنترل کامل بر اعمال و گفتار خود را از دست بدهد و این موضوع به صورت قطعی و با نظر کارشناسی اثبات شود که البته این حالت بسیار نادر است.

توهین به یک گروه یا صنف (مثلاً همه مهندس ها) چه حکمی دارد؟

اگر توهین به یک گروه کلی یا صنف باشد، بدون اینکه شخص خاص و معینی هدف توهین باشد و افراد آن گروه قابل شناسایی نباشند، معمولاً جرم توهین کیفری محسوب نمی شود. برای اینکه توهین جرم باشد، باید خطاب به یک فرد خاص یا افراد مشخصی باشد. البته، اگر توهین به یک گروه کوچک و مشخص باشد که اعضای آن قابل شناسایی هستند (مثلاً اعضای یک خانواده یا یک هیئت کوچک)، می تواند قابل پیگیری باشد.

چه مدارکی برای اثبات جرم توهین نیاز است؟

برای اثبات جرم توهین، هر مدرکی که بتواند وقوع توهین را نشان دهد، قابل ارائه است. مهم ترین مدارک عبارتند از: پیامک های حاوی توهین، فایل های صوتی یا تصویری از لحظه توهین، اسکرین شات از گفتگوهای توهین آمیز در فضای مجازی، و شهادت شهود که توهین را به صورت مستقیم شنیده یا دیده اند. هر چقدر این مدارک محکم تر و واضح تر باشند، شانس شما برای اثبات جرم بیشتر است.

در نهایت، همیشه یادتان باشد که رعایت احترام متقابل، بهترین راه برای حفظ آرامش و صلح در جامعه است. اما اگر مورد بی احترامی قرار گرفتید، قانون از شما حمایت می کند.