نحوه محاسبه معدل عکس کارنامه تجدیدی

محاسبه معدل با وجود نمره تجدیدی در کارنامه شما، به این معنی است که آن نمره پایین تر یا تجدیدی شده، دقیقاً مثل بقیه نمرات در فرمول معدل گیری لحاظ می شود و تأثیر مستقیمی روی میانگین نمرات شما دارد. این فرآیند بستگی به نوع معدلی که می خواهید حساب کنید (سالانه، کتبی نهایی یا کل دیپلم) و چگونگی ترمیم یا امتحان مجدد آن درس دارد.

تا حالا شده کارنامه دستت بگیری و یهو چشمات بیفته به یه نمره پایین یا یه دونه تجدیدی جلوی یکی از درس هات؟ اون لحظه انگار دنیا رو سر آدم خراب میشه! سوال پشت سوال میاد توی ذهنت که: حالا چی میشه؟ معدلم داغون میشه؟ آیندم چی؟ حق داری نگران باشی، چون معدل این روزا خیلی مهم شده، مخصوصاً برای کنکور و آینده تحصیلی. اما بیاید صادق باشیم، خیلی از بچه ها و حتی پدر و مادرها دقیقاً نمی دونن نمره تجدیدی چه بلایی سر معدل میاره یا چطور باید حسابش کنن. این ناآگاهی باعث استرس بیشتر میشه، در حالی که میشه با یه درک درست، مسیر رو روشن کرد. هدف اصلی ما اینه که امروز تمام ابهامات رو براتون برطرف کنیم و بهتون بگیم چطور قدم به قدم معدلتون رو با تمام جزئیات مربوط به نمرات تجدیدی، همون طور که توی کارنامه واقعی تون (منظور از عکس کارنامه هم همینه، یعنی نمرات موجود در کارنامه رسمی شما) درج شده، حساب کنید. پس با ما همراه باشید تا از سیر تا پیاز این ماجرا رو براتون باز کنیم و دیگه هیچ نمره تجدیدی ای نتونه شما رو نگران کنه.

تجدیدی یعنی چه؟ فهم نمرات کارنامه

قبل از اینکه بریم سراغ فرمول ها و اعداد، بیاید ببینیم اصلاً تجدیدی یعنی چی و چرا یهو این کلمه توی کارنامه بعضی از ماها ظاهر میشه. کلمه تجدیدی رو معمولاً وقتی می شنویم که یه درس رو افتادیم و باید دوباره امتحان بدیم یا ترمیمش کنیم. اما دقیق تر بخوایم بگیم، دوتا شرط اصلی وجود داره که باعث میشه توی یه درس تجدیدی بشید:

1. نمره سالانه زیر 10: اگه میانگین کل نمرات شما توی یه درس در طول سال تحصیلی (یعنی جمع نمرات مستمر اول، پایانی اول، مستمر دوم و پایانی دوم با ضرایبشون) کمتر از 10 بشه، شما تو اون درس تجدیدی هستید.
2. نمره امتحان نهایی زیر 7: حتی اگه نمره سالانه شما بالای 10 باشه، اگه نمره ای که توی امتحان نهایی یه درس می گیرید کمتر از 7 باشه، بازم تو اون درس تجدیدی محسوب میشید. این نکته خیلی مهمه و خیلی ها ازش بی خبرن.

شاید بپرسید تجدیدی با مردودی یا تک ماده چه فرقی داره؟ بذارید خلاصه توضیح بدم:
مردودی یعنی شما توی تعداد زیادی از درس ها نتونستید نمره قبولی بگیرید و کلاً باید پایه رو تکرار کنید. اما تجدیدی برای یک یا چند درس خاصه. تک ماده هم یه فرصت ویژه است که اگه تو یک یا دو درس خاص (معمولاً با شرایط خاصی) نمره قبولی نگرفتید، می تونید ازش استفاده کنید و با نمره صفر (یا نمره پایین تر از 7) توی کارنامه تون قبول بشید، اما حواستون باشه که این کار معدل کل تون رو حسابی پایین میاره.

حالا که معنی تجدیدی رو فهمیدیم، بیاید به انواع نمراتی که توی کارنامه می بینید و توی محاسبه معدل نقش دارن، یه نگاهی بندازیم. برای هر درس، توی کارنامه شما معمولاً نمرات زیر رو می بینید:

• نمره مستمر نوبت اول (فعالیت های کلاسی، پرسش ها، تکالیف در طول ترم اول)
• نمره پایانی نوبت اول (امتحان دی ماه)
• نمره مستمر نوبت دوم (فعالیت ها در طول ترم دوم)
• نمره پایانی نوبت دوم (امتحان خرداد ماه)

این نمرات هر کدوم یه ضریب خاص دارن که توی محاسبه نمره سالانه شما تاثیرگذارن. این ضرایب معمولاً این طوری حساب میشن:

نوع نمره	ضریب
نمره مستمر نوبت اول	1
نمره پایانی نوبت اول	2
نمره مستمر نوبت دوم	1
نمره پایانی نوبت دوم	4

گام اول: محاسبه نمره سالانه درس تجدیدی شده (همان نمره درج شده در کارنامه)

اولین قدم برای اینکه بفهمیم نمره تجدیدی چقدر روی معدل ما تاثیر می ذاره، اینه که نمره سالانه اون درس رو به دست بیاریم. این نمره همون چیزیه که توی کارنامه رسمی شما (یعنی عکس کارنامه) برای اون درس درج شده و مبنای همه محاسبات بعدی ماست. حالا فرمولش چیه؟ خیلی ساده است:

نمره سالانه = [(نمره مستمر نوبت اول × 1) + (نمره پایانی نوبت اول × 2) + (نمره مستمر نوبت دوم × 1) + (نمره پایانی نوبت دوم × 4)] ÷ 8

بیایید با یه مثال واقعی اینو روشن تر کنیم. فرض کنید سارا، همون پرسونایی که گفتیم، تو درس شیمی نمرات زیر رو گرفته:

• نمره مستمر نوبت اول شیمی: 12
• نمره پایانی نوبت اول شیمی: 10
• نمره مستمر نوبت دوم شیمی: 14
• نمره پایانی نوبت دوم شیمی (امتحان نهایی): 6

حالا نمره سالانه شیمی سارا رو حساب می کنیم:

نمره سالانه شیمی = [(12 × 1) + (10 × 2) + (14 × 1) + (6 × 4)] ÷ 8

نمره سالانه شیمی = [12 + 20 + 14 + 24] ÷ 8

نمره سالانه شیمی = [70] ÷ 8

نمره سالانه شیمی = 8.75

همین طور که می بینید، نمره سالانه شیمی سارا 8.75 شده که کمتر از 10 هستش. از طرفی نمره امتحان نهایی اون هم 6 هست که کمتر از 7. پس سارا توی درس شیمی تجدیدی شده. این نمره 8.75 دقیقاً همون نمره ایه که توی کارنامه سارا جلوی درس شیمی درج میشه و تا زمانی که این درس رو ترمیم یا امتحان مجدد نده، برای محاسبه معدل های مختلف از همین نمره استفاده میشه. پس یادتون باشه، این عدد نقطه شروع تمام محاسبات بعدی ماست.

گام دوم: نحوه محاسبه معدل کارنامه با در نظر گرفتن نمرات تجدیدی (قبل از ترمیم/تکرار)

حالا که نمره سالانه درس تجدیدی شده رو فهمیدیم، وقتشه بریم سراغ محاسبه انواع معدل ها. همین جا بهتون بگم، نمره تجدیدی دقیقاً مثل بقیه نمرات توی فرمول معدل گیری لحاظ میشه و فرق خاصی توی خود فرمول نداره، فقط عددی که وارد میشه، همون عدد پایینیه که تجدیدی شدید. آماده اید؟

الف) محاسبه معدل ترم/سالانه (میانگین نمرات همه دروس در آن بازه زمانی)

این معدل همون میانگین نمرات شما در طول یه ترم یا یک سال تحصیلیه و شامل همه درس ها، چه اونایی که پاس شدید و چه اونایی که تجدیدی شدید، میشه. برای محاسبه اش باید از فرمول زیر استفاده کنید:

معدل ترم/سالانه = (نمره درس 1 × ضریب آن درس) + (نمره درس 2 × ضریب آن درس) + … ÷ مجموع ضرایب دروس

حواستون باشه که هر درس ضریب مخصوص خودش رو داره (این ضرایب معمولاً توسط آموزش و پرورش اعلام میشه و میتونید توی آیین نامه ها یا از مشاور مدرسه تون بپرسید). مثلاً ممکنه ضریب ریاضی 3 باشه و ضریب هنر 1. بیایید مثال سارا رو ادامه بدیم. فرض کنید کارنامه سالانه یازدهم تجربی سارا اینجوریه (با نمرات سالانه و ضرایب فرضی):

درس	نمره سالانه	ضریب درس	(نمره × ضریب)
فارسی	16	4	64
ریاضی	14	5	70
زیست شناسی	17	4	68
شیمی (تجدیدی)	8.75	3	26.25
فیزیک	15	3	45
دین و زندگی	18	2	36
ورزش	20	1	20
مجموع ضرایب:		22	مجموع (نمره × ضریب): 329.25

حالا معدل سالانه سارا رو حساب می کنیم:

معدل سالانه = 329.25 ÷ 22

معدل سالانه سارا = 14.96

می بینید که نمره پایین شیمی (8.75) مستقیماً روی معدل سالانه سارا تاثیر گذاشته و اون رو پایین تر آورده.

ب) محاسبه معدل کتبی نهایی با نمره تجدیدی (قبل از ترمیم)

معدل کتبی نهایی یکی از مهم ترین معدل هاست، مخصوصاً برای کنکور، چون تاثیر مستقیمی روی سوابق تحصیلی شما داره. توی این معدل، فقط نمرات امتحانات نهایی (همونایی که توی خرداد ماه یا شهریور/دی ماه می دین) مهم هستن و نمرات مستمر یا ترم اول دیگه نقشی ندارن. نمره تجدیدی اینجا هم به همون شکل که تو کارنامه ثبت شده، وارد محاسبه میشه.

معدل کتبی نهایی = (نمره امتحان نهایی درس 1 × ضریب آن درس در نهایی) + (نمره امتحان نهایی درس 2 × ضریب آن درس در نهایی) + … ÷ مجموع ضرایب دروس نهایی

ضرایب دروس نهایی برای هر رشته و هر سال تحصیلی متفاوته و توسط سازمان سنجش یا آموزش و پرورش اعلام میشه. این ضرایب معمولاً از ضرایب سالانه بیشترن و نشون دهنده اهمیت اون درس توی کنکور هستن. فرض کنید سارا توی امتحانات نهایی دوازدهم درس های زیر رو با نمرات و ضرایب فرضی گرفته:

درس	نمره نهایی	ضریب نهایی	(نمره نهایی × ضریب نهایی)
زیست شناسی	18	12	216
شیمی (تجدیدی)	6	10	60
فیزیک	15	8	120
ریاضی	14	9	126
فارسی	17	4	68
دین و زندگی	19	3	57
مجموع ضرایب نهایی:		46	مجموع (نمره نهایی × ضریب نهایی): 647

حالا معدل کتبی نهایی سارا رو حساب می کنیم:

معدل کتبی نهایی = 647 ÷ 46

معدل کتبی نهایی سارا = 14.06

می بینید که نمره 6 شیمی چقدر روی معدل کتبی نهایی سارا تاثیر گذاشته.

همین جا باید بگم، نمره تجدیدی نه تنها نمره سالانه شما رو تحت تاثیر قرار میده، بلکه می تونه معدل کتبی نهایی و در نتیجه سوابق تحصیلی شما برای کنکور رو هم حسابی پایین بکشه. پس جدی بگیریدش!

ج) محاسبه معدل کل دیپلم با نمره تجدیدی (قبل از ترمیم)

معدل کل دیپلم همون معدلیه که در نهایت توی مدرک دیپلم شما ثبت میشه و میانگین معدل های پایه دهم، یازدهم و دوازدهم شماست. نمره تجدیدی در هر کدوم از این پایه ها، اول روی معدل همون پایه تاثیر میذاره و بعد، اون معدل پایه پایین تر، معدل کل دیپلم شما رو هم تحت تاثیر قرار میده.

معدل کل دیپلم = (معدل سال دهم + معدل سال یازدهم + معدل سال دوازدهم) ÷ 3

حالا فرض کنید سارا معدل های سالانه زیر رو کسب کرده (با فرض اینکه تجدیدی ها در هر سال روی همون معدل سالانه تاثیر گذاشتن):

• معدل سال دهم: 17.5
• معدل سال یازدهم (همون 14.96 که قبلاً حساب کردیم): 14.96
• معدل سال دوازدهم: 15.8

معدل کل دیپلم سارا = (17.5 + 14.96 + 15.8) ÷ 3

معدل کل دیپلم سارا = 48.26 ÷ 3

معدل کل دیپلم سارا = 16.08

همون طور که می بینید، معدل پایین سال یازدهم (که به خاطر تجدیدی درسی مثل شیمی بود)، روی معدل کل دیپلم سارا هم تاثیر گذاشته و اون رو پایین تر از چیزی که می تونست باشه، نگه داشته.

گام سوم: تاثیر نمرات ترمیم شده/امتحان مجدد بر معدل (پس از قبولی در درس تجدیدی)

خبر خوب اینه که راه برای جبران هست! اگه توی درسی تجدیدی شدید، می تونید با امتحان مجدد یا از طریق ترمیم معدل، نمره تون رو بهتر کنید و این نمره جدید، روی معدل های شما تاثیر مثبت می ذاره. ترمیم معدل یه فرصت فوق العاده است که آموزش و پرورش برای دانش آموزان فراهم کرده تا بتونن نمرات نهایی خودشون رو بهبود ببخشن و سوابق تحصیلی بهتری برای کنکور داشته باشن.

ترمیم معدل چیست؟

ترمیم معدل به شما این امکان رو میده که اگه از نمره ای که توی امتحان نهایی گرفتید راضی نیستید (چه تجدیدی شده باشید و چه نه)، دوباره توی اون امتحان شرکت کنید. نکته مهم اینه که فقط بالاترین نمره ای که کسب کردید (بین نمره اصلی و نمره ترمیم شده) توی معدل کتبی نهایی شما لحاظ میشه. یعنی اگه دوباره امتحان بدید و نمره تون بدتر بشه، نمره قبلی تون حساب میشه و ضرر نمی کنید.

نحوه محاسبه نمره سالانه جدید پس از امتحان مجدد

اگه درسی رو تجدیدی شدید و توی شهریور یا دی ماه دوباره امتحان دادید و قبول شدید، نمره پایانی دومی که توی اون امتحان جبرانی گرفتید، جای نمره قبلی (نمره پایین تر) قرار می گیره و دوباره با همون فرمول نمره سالانه محاسبه میشه. مثلاً اگه سارا شیمی رو دوباره امتحان بده و نمره پایانی دومی که می گیره به جای 6، بشه 12، نمره سالانه جدیدش اینجوری حساب میشه:

• نمره مستمر نوبت اول شیمی: 12
• نمره پایانی نوبت اول شیمی: 10
• نمره مستمر نوبت دوم شیمی: 14
• نمره پایانی نوبت دوم شیمی (امتحان مجدد): 12

نمره سالانه شیمی جدید = [(12 × 1) + (10 × 2) + (14 × 1) + (12 × 4)] ÷ 8

نمره سالانه شیمی جدید = [12 + 20 + 14 + 48] ÷ 8

نمره سالانه شیمی جدید = [94] ÷ 8

نمره سالانه شیمی جدید = 11.75

همون طور که می بینید، نمره سالانه شیمی سارا از 8.75 به 11.75 ارتقا پیدا کرده و دیگه تجدیدی نیست.

تاثیر نمره ترمیم شده بر معدل کتبی نهایی

اینجا یه قانون طلایی داریم: فقط بالاترین نمره! اگه سارا شیمی رو ترمیم معدل بده و نمره اش از 6 به 15 برسه، برای محاسبه معدل کتبی نهایی، نمره 15 لحاظ میشه (چون بالاتر از 6 هست). بیایید ببینیم این تغییر چطور روی معدل کتبی نهایی سارا تاثیر می ذاره (با ادامه مثال قبل):

درس	نمره نهایی (بعد از ترمیم)	ضریب نهایی	(نمره نهایی × ضریب نهایی)
زیست شناسی	18	12	216
شیمی (ترمیم شده)	15	10	150
فیزیک	15	8	120
ریاضی	14	9	126
فارسی	17	4	68
دین و زندگی	19	3	57
مجموع ضرایب نهایی:		46	مجموع (نمره نهایی × ضریب نهایی): 737

معدل کتبی نهایی سارا (بعد از ترمیم شیمی) = 737 ÷ 46

معدل کتبی نهایی سارا (بعد از ترمیم) = 16.02

می بینید؟ معدل کتبی نهایی سارا از 14.06 به 16.02 ارتقا پیدا کرده. این افزایش برای سوابق تحصیلی و در نهایت کنکور، فوق العاده مهمه.

تاثیر نمره ترمیم شده بر معدل کل دیپلم

وقتی نمره یک درس رو ترمیم می کنید، این نمره بهتر اول روی معدل کتبی نهایی (اگر درس نهایی باشه) و بعد روی معدل سالانه تون (اگه امتحان مجدد باشه) تاثیر می ذاره و معدل اون سال رو بالا می بره. بعد، با بالا رفتن معدل اون سال، معدل کل دیپلم شما هم بهبود پیدا می کنه. بیایید دوباره مثال سارا رو ادامه بدیم:

فرض کنید با ترمیم نمره شیمی و بهبود سایر نمرات، معدل سال یازدهم سارا از 14.96 به 17.00 رسیده و معدل دوازدهم (به دلیل ترمیم نمره شیمی در بخش نهایی) از 15.8 به 17.5 رسیده. حالا معدل کل دیپلم سارا اینجوری میشه:

• معدل سال دهم: 17.5
• معدل سال یازدهم (ترمیم شده): 17.00
• معدل سال دوازدهم (ترمیم شده): 17.5

معدل کل دیپلم سارا (بعد از ترمیم) = (17.5 + 17.00 + 17.5) ÷ 3

معدل کل دیپلم سارا (بعد از ترمیم) = 52 ÷ 3

معدل کل دیپلم سارا (بعد از ترمیم) = 17.33

این یعنی سارا تونسته معدل کل دیپلم خودش رو از 16.08 به 17.33 ارتقا بده!

اگه توی درسی تجدیدی شدید، اصلاً ناامید نشید! فرصت جبران با امتحان مجدد یا ترمیم معدل وجود داره و می تونید نمره تون رو حسابی بهتر کنید و روی معدل کل دیپلم و سوابق تحصیلی تون تاثیر مثبت بذارید.

اقدامات پس از تجدیدی شدن و اهمیت آن بر معدل آینده

وقتی اسم تجدیدی میاد، خیلی ها فکر می کنن آخر دنیاست. اما اصلاً این طور نیست! تجدیدی شدن می تونه یه زنگ بیدارباش باشه برای تلاش بیشتر و فرصتی برای جبران. چندین راه پیش روی شماست که می تونید انتخاب کنید و هر کدوم تاثیر متفاوتی روی معدل آینده شما داره. بیایید با هم ببینیم بعد از تجدیدی شدن چه کارهایی میشه کرد و هر کدوم چه معنی ای برای معدل شما داره:

استفاده از تک ماده

تک ماده یه جور تبصره برای دانش آموزان سال آخر (معمولاً دوازدهم) هست. اگه شما فقط توی یک یا نهایتاً دو درس نهایی (بستگی به قوانین آموزش و پرورش) تجدیدی شدید و نمره تون کمتر از 7 شده، با رعایت شرایط خاصی می تونید از تک ماده استفاده کنید. خوبی تک ماده اینه که شما اون درس رو قبول می شید و دیگه لازم نیست دوباره امتحان بدید، اما نکته مهم اینه که نمره شما توی کارنامه (و در نتیجه در معدل) همون نمره پایینی که گرفتید یا حتی نمره صفر، لحاظ میشه. این کار باعث میشه شما از اون درس بگذرید، اما معدل کل دیپلم شما رو به شدت پایین میاره. پس اگه قصد تحصیل در دانشگاه های خوب رو دارید و معدل براتون مهمه، تا جایی که میشه از تک ماده استفاده نکنید.

امتحان مجدد در شهریور/دی ماه

این یکی از بهترین راه ها برای جبران درس تجدیدی شده است. اگه درسی رو در خرداد تجدیدی شدید، می تونید توی امتحان مجدد همون درس در شهریور ماه (برای پایه دوازدهم) یا دی ماه (برای بقیه پایه ها یا در صورت عدم قبولی در شهریور) شرکت کنید. نمره ای که توی این امتحان می گیرید، جای نمره قبلی شما رو می گیره و دوباره نمره سالانه درس رو بر اساسش حساب می کنیم (همون طور که توی بخش نحوه محاسبه نمره سالانه جدید پس از امتحان مجدد گفتیم). این کار می تونه معدل سالانه اون سال رو بهتر کنه و در نهایت روی معدل کل دیپلم شما هم تاثیر مثبت بذاره. چون نمره ای واقعی و بالاتر توی کارنامه شما ثبت میشه، معدل شما هم واقعی تر و بهتر میشه.

ترمیم معدل برای کنکور

این گزینه برای دانش آموزان دوازدهم و فارغ التحصیلان (پشت کنکوری ها) فوق العاده مهمه. اگه توی امتحانات نهایی نمره پایینی گرفتید (حتی اگه تجدیدی نشده باشید ولی نمره تون کمه و می خواید بهترش کنید)، می تونید برای ترمیم معدل اقدام کنید. ترمیم معدل فقط برای بهبود سوابق تحصیلی شما برای کنکور هستش و نمره سالانه اصلی کارنامه شما رو تغییر نمیده. یعنی توی کارنامه اصلی تون همون نمره قبلی ثبت میشه، اما وقتی سازمان سنجش سوابق تحصیلی شما رو از آموزش و پرورش استعلام می کنه، بالاترین نمره ای که توی هر درس نهایی گرفتید (چه نمره اصلی و چه نمره ترمیم شده) براش فرستاده میشه. این یعنی با ترمیم معدل، می تونید تاثیر سوابق تحصیلی تون رو توی کنکور بیشتر کنید و شانس قبولی در رشته ها و دانشگاه های بهتر رو بالا ببرید. پس اگه نمره ای دارید که حس می کنید میتونستید بهتر باشید، بی خیالش نشید و حتماً به فکر ترمیم معدل باشید.

در کل، هر نمره ای که توی کارنامه شما میاد، چه خوب و چه خدای نکرده تجدیدی، روی معدل شما تاثیر می ذاره. مهم اینه که بدونید این تاثیر چطوریه و اگه نمره تجدیدی دارید، چه فرصت هایی برای جبرانش هست. با یک برنامه ریزی درست و استفاده از این فرصت ها، می تونید آینده تحصیلی خودتون رو حسابی روشن تر کنید و اجازه ندید یک یا دو نمره پایین، مسیر شما رو تغییر بده. یادتون باشه، همیشه راهی برای جبران و پیشرفت وجود داره!

نتیجه گیری

خب، تا اینجا با هم دیدیم که نمره تجدیدی چه معنایی داره و چطور، چه قبل از ترمیم و چه بعد از اون، روی معدل های مختلف شما (سالانه، کتبی نهایی و کل دیپلم) تاثیر می ذاره. فهمیدن نحوه دقیق محاسبه معدل با وجود نمرات تجدیدی، برای هر دانش آموز و خانواده ای که دلش می خواد آینده تحصیلی روشن تری داشته باشه، حیاتیه. با اینکه تجدیدی شدن ممکنه در نگاه اول ناامیدکننده باشه، اما همون طور که گفتیم، فرصت های جبران مثل امتحان مجدد در شهریور/دی یا ترمیم معدل برای کنکور، همیشه وجود دارن. این فرصت ها به شما کمک می کنن که نه تنها نمراتتون رو بهتر کنید، بلکه در نهایت معدل کل دیپلم و سوابق تحصیلی تون رو ارتقا بدید و شانس قبولی در رشته و دانشگاه دلخواه تون رو حسابی بالا ببرید.