نمونه اظهارنامه مطالبه وجه چک

نمونه اظهارنامه مطالبه وجه چک، یک نامه رسمی و قانونی است که دارنده چک برگشتی برای هشدار و مطالبه پولش، قبل از اینکه کار به دادگاه بکشد، به صادرکننده، ظهرنویس یا ضامن چک می فرستد. این اظهارنامه به طرف مقابل ۱۰ روز فرصت می دهد تا بدهی اش را پرداخت کند وگرنه قدم های قانونی بعدی شروع می شود.

تاحالا شده چکی دستت باشه و سر تاریخش بری بانک، اما بگن موجودی نداره؟ حتماً این اتفاق تلخ رو تجربه کردی یا ممکنه در آینده برات پیش بیاد. تو این شرایط، طبیعیه که کلافه بشی و دنبال راهی بگردی که حقت رو پس بگیری. قبل از اینکه بخوای پای دادگاه و دعوا رو وسط بکشی، یه راه حل رسمی و کاربردی وجود داره که خیلی ها ازش بی خبرن: اظهارنامه مطالبه وجه چک.

این مقاله یه راهنمای کامل و خودمونیه که بهت کمک می کنه دقیقاً بفهمی اظهارنامه چیه، چطور باید بنویسیش، از کجا بفرستیش و اصلاً چرا لازمه ازش استفاده کنی. فرقی نمی کنه چک صیادی باشه یا عادی، از صادرکننده بخوای پولتو بگیری یا از ضامن و ظهرنویس، یا حتی بخوای خسارت دیرکرد پولتو هم مطالبه کنی؛ اینجا همه چیز رو برات شفاف می کنیم. پس اگه دنبال اینی که حقت رو محکم و قانونی پس بگیری، تا آخر این مطلب با ما باش.

چرا اصلاً باید برای مطالبه وجه چک، اظهارنامه بفرستیم؟ (اولین گام قبل از دادگاه!)

ببین، تو دنیای امروز که همه چیز با سرعت سرسام آوری پیش می ره و معاملات مالی هم جزء جدایی ناپذیر زندگی مون شده، چک حسابی جای خودش رو باز کرده. از یه معامله بزرگ ملکی بگیر تا یه خرید و فروش کوچیک، چک یه ابزار خیلی مهمه. اما خب، همیشه هم همه چیز گل و بلبل نیست و گاهی اوقات همین چک می تونه دردسرساز بشه؛ مثلاً وقتی برمی گرده!

حالا فرض کن یه چکی دستت داری و سر تاریخش می بینی که برگشت خورده. اولین فکری که به ذهن میاد اینه که سریع برم دادگاه شکایت کنم. اما یه لحظه صبر کن! قبل از اینکه بخوای پای مراجع قضایی رو وسط بکشی و وارد یه پروسه طولانی و پرهزینه بشی، ارسال اظهارنامه مطالبه وجه چک یه قدم هوشمندانه و خیلی مهمه. چرا؟ الان بهت میگم:

• یه اخطار جدی و رسمی: اظهارنامه مثل یه کارت زرده که قبل از کارت قرمز نشون داده میشه. به طرف مقابلت می فهمونه که تو موضوع رو جدی گرفتی و اگه پرداخت نکنه، دیگه راهی جز اقدام قانونی برات نمی مونه. این خودش می تونه خیلی ها رو به تکاپو بندازه که هرچه سریع تر بدهیشون رو صاف کنن.
• مدرکی برای دادگاه: فرض کن مجبور شدی بری دادگاه. اگه قبلش اظهارنامه فرستاده باشی، این اظهارنامه یه مدرک رسمی و معتبره که نشون میده تو قبل از دادخواست هم تلاش کردی مشکل رو دوستانه حل کنی. این نشون دهنده حسن نیت توئه و می تونه تو روند پرونده به نفع تو باشه، مخصوصاً برای مطالبه خسارت تأخیر تأدیه.
• کوتاه تر شدن مسیر: گاهی اوقات، همین اظهارنامه می تونه کار رو تموم کنه و دیگه نیازی به دادخواست و دوندگی های طولانی دادگاه نباشه. خیلی ها با دیدن یه نامه رسمی از دادگاه، ترجیح میدن زودتر پول رو پرداخت کنن تا قضیه بیشتر از این کش پیدا نکنه.
• شفافیت حقوقی: با ارسال اظهارنامه، تو به صورت رسمی و کتبی تمام جزئیات طلبت رو به طرف مقابل اعلام می کنی. این کار ابهامات رو از بین می بره و دیگه کسی نمیتونه بگه خبر نداشتم یا نمی دونستم.

پس، می بینی که اظهارنامه نه تنها یه کار اضافیه، بلکه یه قدم هوشمندانه و استراتژیکه که می تونه هم وقتت رو نجات بده، هم پولت رو، و هم گاهی اوقات جلوی یه دعوای طولانی و فرسایشی رو بگیره.

اظهارنامه مطالبه وجه چک؛ این ابزار قانونی چیست؟

قبل از اینکه بریم سراغ اینکه چطور اظهارنامه بنویسیم، بیایید ببینیم اصلاً اظهارنامه قضایی چیه و چه فرقی با دادخواست داره. خیلی ها این دو تا رو با هم اشتباه می گیرن، در حالی که کاربردشون حسابی با هم متفاوته.

تعریف اظهارنامه قضایی: یه پیغام رسمی و قانونی

اظهارنامه قضایی رو می تونیم یه جور نامه رسمی با مهر و امضای قانونی تعریف کنیم که توش یه سری اظهارات یا خواسته ها رو به صورت رسمی به یه نفر دیگه اعلام می کنی. طبق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی (ق.آ.د.م)، هر کسی می تونه قبل از اینکه دادخواستی بده، حق خودش رو از طریق اظهارنامه به صورت رسمی از طرف مقابل مطالبه کنه. شرطش هم اینه که موعد مطالبه رسیده باشه. خلاصه بگم، هر چیزی که بخوای رسمی و قانونی به طرف مقابلت بگی، می تونی از طریق اظهارنامه بهش ابلاغ کنی.

تو پرونده های چک برگشتی، اظهارنامه بهت این امکان رو میده که به صاحب چک (یا ظهرنویس و ضامن) بگی: آقا/خانم! چک شما برگشت خورده و من پولم رو می خوام. اگه تا فلان تاریخ پرداخت نکنی، مجبورم از طریق قانونی اقدام کنم. این یه جور اعلام موضع رسمی و یه فرصت دوباره برای بدهکاره.

تفاوت اظهارنامه با دادخواست: اخطار یا شکایت؟

اینجا نقطه کلیدیه که خیلی ها اشتباه می کنن:

• اظهارنامه: بیشتر جنبه اخطار و اطلاع رسانی رسمی داره. یعنی تو با فرستادن اظهارنامه، داری به طرف مقابل خبر میدی که یه حقی داری و می خوای اون رو مطالبه کنی و بهش فرصت میدی که پرداخت کنه. این کار هنوز وارد فاز دعوا و دادگاه نشده.
• دادخواست: جنبه دعوا و شکایت قضایی داره. وقتی دادخواست میدی، یعنی دیگه تصمیم گرفتی که رسماً وارد پروسه دادگاه بشی و از قاضی بخوای که حکم به نفع تو بده. دادخواست اولین قدم برای شروع یه پرونده حقوقیه.

پس، اظهارنامه مثل مرحله قبل از پرتاب موشکه؛ یه هشدار اولیه برای اینکه هدف بدونه چه اتفاقی در راهه. اما دادخواست، خود پرتاب موشکه!

کاربرد و اهداف ارسال اظهارنامه در پرونده های چک

خب، حالا که فهمیدیم اظهارنامه چیه، بذارید دقیق تر بگیم تو پرونده های چک چه کاربردهایی داره:

1. ثبت رسمی مطالبه: این مهمترین کاربرده. شما به صورت رسمی اعلام می کنید که طلبکار هستید و پول چک رو می خواید.
2. ایجاد سابقه: تاریخ ابلاغ اظهارنامه و محتوای اون، یه سابقه حقوقی معتبر ایجاد می کنه که می تونه تو مراحل بعدی پرونده خیلی به دردتون بخوره. مثلاً برای اثبات اینکه شما قبل از دادگاه تلاش کردید مشکل رو حل کنید.
3. اخطار به مسئولین چک: علاوه بر صادرکننده، می تونید به ظهرنویس ها و ضامن ها هم اظهارنامه بفرستید و مسئولیت تضامنی اون ها رو یادآوری کنید.
4. شروع احتساب خسارت تأخیر تأدیه: تو بعضی از پرونده ها، تاریخ ابلاغ اظهارنامه می تونه مبنایی برای شروع حساب و کتاب خسارت دیرکرد (خسارت تأخیر تأدیه) باشه. یعنی از اون تاریخ به بعد، اگه پولت رو ندن، می تونی سود دیرکردش رو هم مطالبه کنی.

یادت باشه، فرستادن اظهارنامه همیشه هم اجباری نیست، اما یه حرکت هوشمندانه و حقوقیه که می تونه مسیر رو برای رسیدن به پولت هموارتر کنه و احتمالاً جلوی کلی دوندگی رو بگیره. پس دست کم نگیرش!

از کجا شروع کنیم؟ مراحل تکمیل و ارسال اظهارنامه مطالبه وجه چک

حالا که تصمیمت رو گرفتی و می خوای یه اظهارنامه رسمی بفرستی، احتمالا این سوال برات پیش اومده که از کجا باید شروع کنی و چطور این کار رو انجام بدی. نگران نباش، قدم به قدم بهت میگم چی کار کنی تا مثل آب خوردن اظهارنامه ت رو ثبت کنی.

مدارکی که نیاز داری (آماده باش!)

اول از همه، لازمه یه سری مدارک رو آماده کنی. این مدارک برای ثبت اظهارنامه ضروریه:

• اصل چک برگشتی: این شاهدمونه! حواست باشه که نباید گمش کنی یا دستکاریش کنی.
• گواهی عدم پرداخت (همون برگه برگشتی بانک): وقتی چک رو به بانک می بری و موجودی نداره، بانک بهت یه برگه میده به اسم گواهی عدم پرداخت. این برگه خیلی مهمه و باید داشته باشیش.
• تصویر شناسنامه و کارت ملی: هم خودت و هم اگه شرکت هستید، مشخصات شرکت.
• اطلاعات دقیق مخاطب (طرف مقابل): اسم کامل، شماره ملی و آدرس دقیق کسی که می خوای اظهارنامه براش بفرستی (صادرکننده، ظهرنویس یا ضامن). اگه شرکت باشه، اسم شرکت و آدرس دفتر مرکزی.

ثبت اظهارنامه؛ از ثنا تا دفاتر خدمات قضایی

ثبت اظهارنامه این روزها خیلی راحت تر شده و دیگه مثل قدیم دوندگی زیادی نداره. دو راه کلی داری:

1. حضوری در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: این ساده ترین راه برای اکثر مردمه. کافیه مدارکت رو برداری و به نزدیک ترین دفتر خدمات الکترونیک قضایی بری. اونجا کارشناس ها بهت کمک می کنن تا اظهارنامه ت رو تو سامانه ثنا ثبت کنی. البته لازمه که خودت هم تو سامانه ثنا ثبت نام کرده باشی. اگه هنوز ثبت نام نکردی، همونجا می تونی این کار رو هم انجام بدی.
2. خودت تو سامانه ثنا (اگه وارد باشی!): اگه با سامانه ثنا و کارهای آنلاین حقوقی آشنایی داری، می تونی خودت وارد پورتال شخصی ت بشی و از طریق بخش ثبت و ارسال اظهارنامه اقدام کنی. اما خب، این کار برای همه آسون نیست و ممکنه نیاز به کمک داشته باشی.

نحوه دقیق تکمیل بخش های اظهارنامه: چطور بنویسی که حرفت سند بشه؟

وقتی تو دفتر خدمات قضایی یا تو سامانه ثنا داری اظهارنامه ت رو پر می کنی، چند تا بخش مهم داره که باید حسابی حواست بهشون باشه:

۱. اطلاعات اظهارکننده (دارنده چک)

این بخش مربوط به خودته. اسم کامل، شماره ملی، آدرس دقیق، شماره تماس و همه اطلاعات هویتی و تماست رو باید اینجا دقیق وارد کنی. یادت باشه، هرچیزی که تو سامانه ثنا ثبت کردی، اینجا هم باید همون ها باشه.

۲. اطلاعات مخاطب (صادرکننده، ظهرنویس، ضامن)

این بخش خیلی حساسه. باید اطلاعات کسی رو که می خوای اظهارنامه براش بفرستی، دقیق و کامل بنویسی. اسم و فامیل، شماره ملی (اگه داری)، آدرس پستی دقیق (خیابان، کوچه، پلاک، طبقه، واحد، کد پستی). اگه آدرس اشتباه باشه، اظهارنامه به دستش نمیرسه و تمام زحماتت هدر میره. اگه چک چند تا پشت نویس (ظهرنویس) داره یا ضامن داره، می تونی به همه اون ها اظهارنامه بفرستی، چون مسئولیتشون معمولاً تضامنیه (یعنی هر کدوم میتونن کل بدهی رو پرداخت کنن).

۳. موضوع اظهارنامه

اینجا باید خیلی کوتاه و صریح بنویسی موضوع اظهارنامه ت چیه. مثلاً: مطالبه وجه چک یا مطالبه وجه چک برگشتی یا مطالبه وجه چک و خسارت تأخیر تأدیه.

۴. خلاصه اظهارات (شرح کامل و مستند موضوع چک)

اینجا مهمترین بخش اظهارنامه ست و باید حسابی روش وقت بذاری. تو این قسمت باید داستان چک رو از اول تا آخر بگی، اما به زبانی رسمی و حقوقی (البته من سعی می کنم اینجا بهت یاد بدم چطور خودمونیش کنی):

• معرفی چک: اول از همه، اطلاعات چک رو کامل بنویس: مخاطب محترم، طبق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی، به استحضار می رسانم که یک فقره چک به شماره [شماره کامل چک]، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه]، به مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال، به تاریخ [تاریخ سررسید چک] توسط جنابعالی (یا توسط آقای/خانم [نام صادرکننده] صادر و توسط شما ظهرنویسی/ضمانت شده) صادر گردیده است.
• قصه برگشت خوردن: اینجانب در تاریخ سررسید مذکور (یا در مهلت قانونی) به بانک محال علیه مراجعه نمودم، اما متأسفانه به دلیل [دلیل برگشت خوردن چک؛ مثلاً: کسری موجودی، مسدودی حساب]، چک برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] در تاریخ [تاریخ صدور گواهی] صادر شده است.
• مطالبه پول: با توجه به مراتب فوق و گذشت مدت قابل توجهی از تاریخ سررسید و عدم پرداخت وجه چک تا کنون، اینجانب ضمن اعلام مطالبه وجه چک، از جنابعالی تقاضا دارم ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت اصل مبلغ چک به انضمام کلیه خسارات قانونی (شامل خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید/ابلاغ اظهارنامه و هزینه های دادرسی) اقدام نمایید.
• اخطار نهایی: بدیهی است در صورت عدم پرداخت وجه و خسارات مربوطه در مهلت مقرر، اینجانب ناچار به پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی بوده و کلیه عواقب و هزینه های ناشی از آن بر عهده جنابعالی خواهد بود.

نکات مهم در نگارش متن اظهارنامه (وضوح، صراحت، پرهیز از الفاظ توهین آمیز):

• واضح و روشن بنویس: جوری بنویس که هر کسی بخونه، دقیقاً بفهمه چی میگی و چی می خوای. از جملات پیچیده و مبهم دوری کن.
• صریح و قاطع باش: بدون اینکه پرخاش کنی یا توهین کنی، خواسته و اخطارت رو قاطعانه مطرح کن. اینجا جای رودربایستی نیست، داری حقت رو مطالبه می کنی.
• ادبیات محترمانه: هر چقدر هم عصبانی باشی، یادت نره که این یه سند رسمیه. از هیچگونه کلمه یا عبارت توهین آمیز، تحقیرآمیز یا تند استفاده نکن. این کار نه تنها بهت کمکی نمی کنه، بلکه ممکنه برای خودت دردسرساز هم بشه.
• مهلت بده: معمولاً یک مهلت ۱۰ روزه برای پرداخت وجه بعد از ابلاغ اظهارنامه، عرف و منطقی به نظر میرسه.

هزینه های ارسال اظهارنامه

هزینه ارسال اظهارنامه قضایی در مقایسه با هزینه های دادرسی و وکالت، معمولاً ناچیزه. این هزینه شامل حق الزحمه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و هزینه ابلاغ اظهارنامه است. مبلغ دقیقش ممکنه هر سال تغییر کنه، اما معمولاً یه مبلغ ثابت و مشخصه که موقع ثبت بهت میگن. نگران نباش، این هزینه در مقابل مبلغ چک و احتمالی که پولتو پس بگیری، واقعاً چیزی نیست.

با رعایت این نکات، اظهارنامه ت به درستی ثبت و ارسال میشه و یه قدم مهم برای گرفتن حقت برداشتی.

نمونه های اظهارنامه مطالبه وجه چک؛ فرم آماده دانلود!

خب، حالا می رسیم به قسمت جذاب ماجرا: نمونه اظهارنامه های آماده! اینکه یه فرم خام داشته باشی و فقط با پر کردن چند تا جای خالی بتونی اظهارنامه ت رو آماده کنی، حسابی کار رو راحت می کنه. البته یادت باشه، این نمونه ها فقط برای راهنمایی هستن و باید با اطلاعات و جزئیات پرونده خودت پرشون کنی. تو این قسمت چند نمونه اظهارنامه برای موقعیت های مختلف برات می ذارم. هر کدوم رو که نیاز داشتی، می تونی استفاده کنی.

نکته مهم: به دلیل دستورالعمل ها، اینجا امکان درج لینک دانلود مستقیم (Word و PDF) وجود نداره. اما می تونی متن رو کپی کنی و با جایگزین کردن اطلاعات خودت، ازش استفاده کنی و در یک فایل Word یا PDF ذخیره کنی.

نمونه ۱: اظهارنامه مطالبه وجه چک عادی (برای صادرکننده اصلی)

این نمونه برای زمانیه که یه چک عادی (غیرصیادی) دستت داری و می خوای از صادرکننده اصلی چک، پولت رو بگیری.

متن کامل اظهارنامه:

بسمه تعالی

برگ اظهارنامه

مشخصات و اقامتگاه اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

مخاطب: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه یک فقره چک برگشتی

خلاصه اظهارات:
مخاطب محترم،
با سلام و احترام،
همانطور که مستحضرید، اینجانب [نام و نام خانوادگی اظهارکننده] دارنده یک فقره چک عادی به شماره [شماره کامل چک]، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال، به تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک] می باشم که توسط جنابعالی صادر شده است.
اینجانب در تاریخ سررسید مذکور به بانک محال علیه مراجعه نمودم، اما متأسفانه به دلیل [دلیل برگشت خوردن چک؛ مثلاً: کسری موجودی، مسدودی حساب] چک برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] در تاریخ [تاریخ صدور گواهی] صادر گردیده است.
با عنایت به مراتب فوق و با توجه به گذشت مدت زمان قابل توجهی از تاریخ سررسید و عدم پرداخت وجه چک تا این لحظه، اینجانب ضمن اعلام رسمی مطالبه وجه مذکور، از جنابعالی تقاضا دارم ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال اقدام فرمایید.
بدیهی است در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی نخواهم داشت و کلیه عواقب، خسارات قانونی (از جمله خسارت تأخیر تأدیه و هزینه های دادرسی) و تبعات ناشی از آن بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی اظهارکننده
تاریخ و امضا

نمونه ۲: اظهارنامه مطالبه وجه چک صیادی (تفاوتی نداره، فقط شیک تره!)

چک های صیادی هم روند مطالبه شون تقریباً مثل چک های عادیه، فقط از نظر شکل و شمایل و ثبت در سامانه صیاد با هم فرق دارن. این نمونه برای چک های صیادی کاربرد داره.

متن کامل اظهارنامه:

بسمه تعالی

برگ اظهارنامه

مشخصات و اقامتگاه اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

مخاطب: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه یک فقره چک صیادی برگشتی

خلاصه اظهارات:
مخاطب محترم،
با سلام و احترام،
همانطور که مستحضرید، اینجانب [نام و نام خانوادگی اظهارکننده] دارنده یک فقره چک صیادی به شماره [شماره ۱۶ رقمی صیادی] و شماره سریال [سریال چک]، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال، به تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک] می باشم که توسط جنابعالی صادر شده و در سامانه صیاد به نام اینجانب ثبت گردیده است.
اینجانب در تاریخ سررسید مذکور به بانک محال علیه مراجعه نمودم، اما متأسفانه به دلیل [دلیل برگشت خوردن چک؛ مثلاً: کسری موجودی، مسدودی حساب] چک برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] در تاریخ [تاریخ صدور گواهی] صادر گردیده است.
با عنایت به مراتب فوق و با توجه به گذشت مدت زمان قابل توجهی از تاریخ سررسید و عدم پرداخت وجه چک تا این لحظه، اینجانب ضمن اعلام رسمی مطالبه وجه مذکور، از جنابعالی تقاضا دارم ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال اقدام فرمایید.
بدیهی است در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی نخواهم داشت و کلیه عواقب، خسارات قانونی (از جمله خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید و هزینه های دادرسی) و تبعات ناشی از آن بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی اظهارکننده
تاریخ و امضا

نمونه ۳: اظهارنامه مطالبه وجه چک با احتساب خسارت تأخیر تأدیه (پول دیرکرد رو هم بگیر!)

اگه مدت زیادی از برگشت خوردن چک گذشته باشه و تو از این بابت ضرر کرده باشی، می تونی خسارت دیرکرد پولت رو هم (که بهش میگن خسارت تأخیر تأدیه) مطالبه کنی. این نمونه بهت کمک می کنه که این موضوع رو هم تو اظهارنامه ت لحاظ کنی.

توضیح در مورد امکان مطالبه خسارت و مبنای قانونی آن: خسارت تأخیر تأدیه، طبق قوانین ما، به ضرری گفته میشه که بابت دیرکرد در پرداخت بدهی به طلبکار وارد میشه. معمولاً مبنای محاسبه این خسارت، شاخص بانک مرکزیه و از تاریخ سررسید چک (یا تاریخ ابلاغ اظهارنامه) شروع میشه. با این اظهارنامه، تو به صورت رسمی این خسارت رو هم مطالبه می کنی و این می تونه تو مراحل بعدی دادگاه بهت کمک کنه.

متن کامل اظهارنامه:

بسمه تعالی

برگ اظهارنامه

مشخصات و اقامتگاه اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

مخاطب: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه چک برگشتی به همراه خسارت تأخیر تأدیه

خلاصه اظهارات:
مخاطب محترم،
با سلام و احترام،
همانطور که مستحضرید، اینجانب [نام و نام خانوادگی اظهارکننده] دارنده یک فقره چک به شماره [شماره کامل چک]، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال، به تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک] می باشم که توسط جنابعالی صادر شده است.
اینجانب در تاریخ سررسید مذکور به بانک محال علیه مراجعه نمودم، اما متأسفانه به دلیل [دلیل برگشت خوردن چک] چک برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] در تاریخ [تاریخ صدور گواهی] صادر گردیده است.
با عنایت به مراتب فوق و با توجه به گذشت مدت زمان طولانی از تاریخ سررسید ([تعداد روز/ماه/سال]) و عدم پرداخت وجه چک تا این لحظه، اینجانب ضمن اعلام رسمی مطالبه وجه مذکور، از جنابعالی تقاضا دارم ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال به همراه کلیه خسارات قانونی (شامل خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک] لغایت زمان پرداخت، بر اساس شاخص بانک مرکزی و همچنین هزینه های دادرسی و اجرایی) اقدام فرمایید.
بدیهی است در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی نخواهم داشت و کلیه عواقب، خسارات و تبعات ناشی از آن بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی اظهارکننده
تاریخ و امضا

نمونه ۴: اظهارنامه مطالبه وجه چک از ظهرنویس و یا ضامن (از هرکی میشه گرفت!)

تو چک، فقط صادرکننده مسئول نیست. گاهی اوقات ظهرنویس ها (کسایی که پشت چک رو امضا کردن) یا ضامن ها هم مسئولیت تضامنی دارن. یعنی تو می تونی از هر کدومشون که بخوای کل پول رو مطالبه کنی. این نمونه بهت کمک می کنه به اون ها هم اظهارنامه بفرستی.

توضیح مسئولیت تضامنی ظهرنویسان و ضامن: مسئولیت تضامنی یعنی هر کدوم از این افراد (صادرکننده، ظهرنویس، ضامن) به تنهایی مسئول پرداخت تمام مبلغ چک هستن. یعنی تو لازم نیست بری سراغ تک تکشون و از هر کدوم بخشی از پول رو بگیری. می تونی از هر کدوم که توانایی پرداخت داره، کل پول رو بخوای. البته اونی که پول رو پرداخت می کنه، می تونه بعداً بره از بقیه سهم خودش رو بگیره.

متن کامل اظهارنامه (برای هر دو حالت):

بسمه تعالی

برگ اظهارنامه

مشخصات و اقامتگاه اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

مخاطب: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه چک برگشتی از ظهرنویس/ضامن

خلاصه اظهارات:
مخاطب محترم،
با سلام و احترام،
همانطور که مستحضرید، اینجانب [نام و نام خانوادگی اظهارکننده] دارنده یک فقره چک به شماره [شماره کامل چک]، عهده بانک [نام بانک]، شعبه [نام شعبه] به مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال، به تاریخ سررسید [تاریخ سررسید چک] می باشم که توسط آقای/خانم [نام و نام خانوادگی صادرکننده] صادر و در زمان انتقال/جهت ضمانت، به امضای جنابعالی (به عنوان ظهرنویس/ضامن) رسیده است.
اینجانب در تاریخ سررسید مذکور به بانک محال علیه مراجعه نمودم، اما متأسفانه به دلیل [دلیل برگشت خوردن چک] چک برگشت خورده و گواهی عدم پرداخت به شماره [شماره گواهی عدم پرداخت] در تاریخ [تاریخ صدور گواهی] صادر گردیده است.
با عنایت به مراتب فوق و با توجه به مسئولیت تضامنی جنابعالی (به عنوان ظهرنویس/ضامن) در پرداخت وجه چک و عدم پرداخت آن تا این لحظه، اینجانب ضمن اعلام رسمی مطالبه وجه مذکور، از جنابعالی تقاضا دارم ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل مبلغ [مبلغ چک به عدد و حروف] ریال به همراه کلیه خسارات قانونی (شامل خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ سررسید/ابلاغ اظهارنامه و هزینه های دادرسی) اقدام فرمایید.
بدیهی است در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی نخواهم داشت و کلیه عواقب، خسارات و تبعات ناشی از آن بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی اظهارکننده
تاریخ و امضا

نمونه ۵: اظهارنامه کلی مطالبه وجه (قابل انطباق با انواع چک و سایر مطالبات)

این نمونه یه فرم کلی تره که می تونی برای هر نوع مطالبه وجهی (نه فقط چک، بلکه هر طلب دیگه ای که داری و موعد پرداختش گذشته) ازش استفاده کنی. البته باید شرح موضوع رو دقیق تر بنویسی.

متن کامل اظهارنامه:

بسمه تعالی

برگ اظهارنامه

مشخصات و اقامتگاه اظهارکننده: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

مخاطب: [نام و نام خانوادگی، نام پدر، کد ملی، شماره شناسنامه، تاریخ تولد، آدرس دقیق، شماره همراه]

موضوع اظهارنامه: مطالبه وجه (طلب)

خلاصه اظهارات:
مخاطب محترم،
با سلام و احترام،
همانطور که مستحضرید، جنابعالی به موجب [مثلاً: عقد قرض الحسنه مورخ …، قرارداد فروش کالا مورخ …، فاکتور شماره …، یک فقره چک به شماره …] مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال به اینجانب بدهکار می باشید. موعد پرداخت این طلب در تاریخ [تاریخ سررسید یا موعد پرداخت] فرا رسیده و علیرغم درخواست های مکرر اینجانب، متأسفانه تا کنون نسبت به پرداخت بدهی خود اقدام نفرموده اید.
با عنایت به مراتب فوق، اینجانب ضمن اعلام رسمی مطالبه وجه مذکور، از جنابعالی تقاضا دارم ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ این اظهارنامه، نسبت به پرداخت کامل مبلغ [مبلغ به عدد و حروف] ریال به همراه کلیه خسارات قانونی (شامل خسارت تأخیر تأدیه و هزینه های دادرسی) اقدام فرمایید.
بدیهی است در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، اینجانب چاره ای جز پیگیری حقوقی موضوع از طریق مراجع قضایی نخواهم داشت و کلیه عواقب، خسارات و تبعات ناشی از آن بر عهده جنابعالی خواهد بود.

با تشکر و احترام
نام و نام خانوادگی اظهارکننده
تاریخ و امضا

حالا با این نمونه ها، نوشتن اظهارنامه برای تو خیلی راحت تر شده. فقط کافیه اطلاعات دقیق پرونده خودت رو جایگزین کنی و حواست باشه که هیچ چیز مهمی رو از قلم نندازی.

قبل از ارسال اظهارنامه مطالبه وجه چک، این نکات حقوقی رو حتماً بدون!

تا اینجا حسابی در مورد اینکه اظهارنامه مطالبه وجه چک چی هست و چطور باید بنویسیش حرف زدیم. اما قبل از اینکه دکمه ارسال رو بزنی، یه سری نکات حقوقی وجود داره که مثل آب خوردن مهمَن و باید حسابی بهشون توجه کنی. دونستن این نکات می تونه مسیرت رو روشن تر کنه و جلوی کلی دردسر رو بگیره.

مهلت های قانونی مهم (حواست باشه زمان از دست نره!)

تو دنیای حقوقی، زمان حرف اول رو میزنه. برای چک هم یه سری مهلت های قانونی هست که اگه از دستشون بدی، ممکنه بعضی از حقوق و امتیازاتت رو از دست بدی:

• مهلت ۶ ماهه برای گواهی عدم پرداخت: از تاریخ صدور چک، ۶ ماه فرصت داری که چک رو برگشت بزنی و گواهی عدم پرداخت بگیری. اگه این مهلت بگذره، دیگه نمی تونی شکایت کیفری کنی (یعنی نتونی از جنبه زندان و مجازات اقدام کنی) و فقط از طریق حقوقی می تونی پولت رو بگیری. البته برای مطالبه حقوقی چک تا ۵ سال از تاریخ چک فرصت داری.
• مهلت ۱ ساله برای طرح دعوای حقوقی علیه ظهرنویس و ضامن: اگه می خوای از ظهرنویس ها یا ضامن چک پولت رو بگیری، باید ظرف یک سال از تاریخ برگشت خوردن چک، دادخواست حقوقی بدی. اگه این مهلت بگذره، دیگه نمی تونی از طریق حقوقی از اون ها مطالبه کنی و فقط از صادرکننده چک می تونی پولت رو بخوای.
• مهلت ۵ ساله برای مطالبه علیه صادرکننده: برای مطالبه حقوقی وجه چک از خود صادرکننده (صرف نظر از اینکه چک رو برگشت زده باشی یا نه)، تا پنج سال از تاریخ چک فرصت داری. البته یادت باشه، بهترین کار اینه که همون اول چک رو برگشت بزنی تا حق و حقوقت محفوظ بمونه.

خلاصه، مثل «آب که از سر گذشت، چه یک وجب، چه صد وجب» عمل نکن! حواست به این زمان بندی ها باشه و کارها رو به موقع انجام بده.

اگه جواب ندادن یا پرداخت نکردن، چی میشه؟ (پیامدهای حقوقی)

فرض کن اظهارنامه ت رو فرستادی، ۱۰ روز هم صبر کردی و خبری از پول نیست. حالا چی؟ اینجاست که اظهارنامه نقش خودش رو به خوبی ایفا کرده و حالا تو با خیال راحت تری می تونی بری سراغ مراحل بعدی:

• آمادگی برای دادخواست حقوقی: اظهارنامه ثابت می کنه تو تلاشت رو کردی. حالا می تونی با مدارک کامل تر (چک، گواهی عدم پرداخت، اظهارنامه ابلاغ شده) دادخواست مطالبه وجه چک رو به دادگاه بدی.
• احتساب خسارت تأخیر تأدیه: اگه تو اظهارنامه ت خسارت تأخیر تأدیه رو مطالبه کرده باشی، دادگاه از تاریخ سررسید چک (یا تاریخ ابلاغ اظهارنامه، بسته به شرایط) شروع به محاسبه دیرکرد پولت می کنه.

اهمیت تاریخ ابلاغ اظهارنامه (برای شروع احتساب خسارت تأخیر تأدیه)

تاریخی که اظهارنامه به دست طرف مقابل میرسه (تاریخ ابلاغ)، خیلی مهمه. چرا؟ چون این تاریخ می تونه نقطه شروع محاسبه خسارت تأخیر تأدیه باشه. یعنی اگه طرف بعد از این تاریخ هم پولت رو پرداخت نکنه، علاوه بر اصل پول، باید سود دیرکردش رو هم بده. پس، حتماً پیگیر باش که اظهارنامه ت به درستی ابلاغ بشه.

چک های فاقد وصف کیفری (اینا دیگه زندان نداره!)

همیشه هم برای چک برگشتی نمیشه کسی رو انداخت زندان. یه سری چک ها هستن که بهشون میگن فاقد وصف کیفری. یعنی چی؟ یعنی نمیشه از جنبه کیفری (جرم) بابتشون شکایت کرد و فقط باید از طریق حقوقی پولت رو بگیری. این چک ها شامل موارد زیر میشن:

• چک هایی که بابت تضمین یا رهن صادر شده باشن.
• چک هایی که تاریخشون برای زمان آینده باشه و قبل از تاریخ سررسید برگشت بخورن.
• چک هایی که بدون تاریخ صادر شده باشن.
• چک هایی که بابت معاملات نامشروع یا ربا صادر شده باشن.
• چک هایی که ۶ ماه از تاریخ صدور و یا ۶ ماه از تاریخ برگشت خوردن اون ها گذشته باشه و شکایت کیفری ثبت نشده باشه.

پس اگه چک تو جزو این دسته هاست، فقط می تونی اظهارنامه بفرستی و بعدش دادخواست حقوقی بدی؛ خبری از شکایت کیفری نیست.

مسئولیت تضامنی در چک (همه با هم مسئولن!)

قبلاً هم یه اشاره ای کردم، اما اینجا بازم تأکید می کنم: تو چک، مسئولیت پرداخت معمولاً تضامنیه. یعنی چی؟

سمت	مسئولیت
صادرکننده	همیشه مسئول اصلی پرداخت وجه چکه.
ظهرنویس (امضاکننده پشت چک)	بعد از صادرکننده، در صورت عدم پرداخت، مسئول پرداخت وجه چکه.
ضامن	اگه کسی پرداخت صادرکننده یا ظهرنویس رو تضمین کرده باشه، اونم مسئول پرداخت چکه.

این یعنی تو می تونی از هر کدوم از این ها که دلت خواست، کل پول چک رو مطالبه کنی. هر کدومشون که پول رو پرداخت کرد، می تونه خودش از بقیه سهمشون رو بگیره. این مسئولیت تضامنی، قدرت بیشتری به دارنده چک میده تا پولش رو پس بگیره.

توصیه به مشورت با وکیل متخصص (چرا ریسک می کنی؟)

آخرین و مهمترین نکته! هر چقدر هم که این مقاله جامع و کامل باشه، شرایط هر پرونده ای فرق می کنه. قوانین هم ممکنه تغییر کنن یا تفسیرهای مختلفی داشته باشن. اگه مبلغ چک زیاده یا پرونده ت پیچیدگی خاصی داره، بهترین کار اینه که حتماً با یه وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری مشورت کنی. وکیل می تونه دقیقاً شرایط تو رو بررسی کنه، بهترین راه حل رو بهت پیشنهاد بده و از همه حقوق تو دفاع کنه. یادت باشه، پیشگیری همیشه بهتر از درمانه و یه مشاوره کوچیک می تونه تو رو از کلی دردسر و ضرر مالی نجات بده.

بعد از ارسال اظهارنامه چه کنیم؟ (گام های بعدی)

اظهارنامه ت رو فرستادی و حالا منتظری که اتفاقی بیفته. خب، بعد از ارسال اظهارنامه، چند تا گام مهم دیگه هست که باید برداری یا حداقل ازشون خبر داشته باشی. این مراحل بهت کمک می کنه تا بدونی دقیقاً چه انتظاری داشته باشی و اگه کار به جایی نرسید، چه اقداماتی باید بکنی.

انتظار برای مهلت قانونی پاسخ (معمولاً ۱۰ روز)

همونطور که تو متن اظهارنامه هم نوشتی، بعد از اینکه اظهارنامه به مخاطب ابلاغ میشه (یعنی به دستش میرسه)، یه مهلت مشخصی رو برای پرداخت بهش دادی. این مهلت معمولاً ۱۰ روز کاریه. تو این مدت، تو باید صبر کنی و ببینی که طرف مقابل چه واکنشی نشون میده.

گاهی اوقات طرف مقابل با دیدن این نامه رسمی، جدی بودن تو رو درک می کنه و تماس میگیره برای پرداخت یا توافق. گاهی هم ممکنه یه جواب کتبی به اظهارنامه ت بده. البته این جواب دادن تو ایران خیلی مرسوم نیست و معمولاً سکوت می کنن. اما اگه جواب هم نداد، تو مدارکت کامله و دستت بازه.

می تونی از طریق سامانه ثنا یا مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، وضعیت ابلاغ اظهارنامه ت رو پیگیری کنی و مطمئن بشی که به دست مخاطب رسیده یا نه.

در صورت عدم پرداخت: بررسی گزینه های بعدی (دادخواست حقوقی، اجرای ثبت)

خب، فرض کنیم ۱۰ روز گذشت و خبری از پول نشد یا جوابی نگرفتی که مشکل رو حل کنه. تو این مرحله، دیگه چاره ای نیست جز اینکه اقدامات جدی تری رو شروع کنی. دو تا مسیر اصلی پیش رو داری:

1. دادخواست حقوقی: این رایج ترین راهه. با استفاده از مدارکت (چک، گواهی عدم پرداخت، اظهارنامه ابلاغ شده)، یه دادخواست مطالبه وجه چک تنظیم می کنی و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، به دادگاه میفرستی. دادگاه به این پرونده رسیدگی می کنه و اگه حقت رو ثابت کنی، حکم به پرداخت وجه چک و خسارات مربوطه میده.
2. اجرای ثبت (برای چک های برگشتی شرایط خاص): برای چک های برگشتی، در بعضی موارد میشه از طریق اجرای ثبت هم اقدام کرد که معمولاً سریع تر از دادگاهه. اما این مسیر شرایط خاص خودشو داره و چک باید شرایط مشخصی رو داشته باشه (مثلاً تاریخش نگذشته باشه یا بابت تضمین نباشه). برای استفاده از این راه، بهتره حتماً با یه وکیل یا کارشناس حقوقی مشورت کنی.

انتخاب بین این دو مسیر بستگی به شرایط چک و ترجیحات تو داره. وکیل می تونه بهترین راه رو بهت نشون بده.

آماده سازی برای طرح دعوا در مراجع قضایی

اگه مسیر دادخواست حقوقی رو انتخاب کردی، لازمه که برای این پروسه آماده باشی. یعنی:

• مدارکت رو مرتب کن: همه چیز (اصل چک، گواهی عدم پرداخت، اظهارنامه ابلاغ شده و هر مدرک دیگه) رو منظم و آماده نگه دار.
• مشاوره با وکیل: اگه تا این مرحله با وکیل مشورت نکردی، حتماً الان این کار رو بکن. وکیل می تونه دادخواست رو به بهترین شکل تنظیم کنه، تو دادگاه ازت دفاع کنه و مراحل رو برات آسون تر کنه.
• صبر و پیگیری: پرونده های قضایی ممکنه زمان بر باشن. پس باید صبر و پیگیری داشته باشی تا به نتیجه برسی.

این پروسه ممکنه طولانی به نظر بیاد، اما با برداشتن قدم های درست و به موقع، می تونی حقت رو پس بگیری و از ضرر بیشتر جلوگیری کنی.

نتیجه گیری

درسته که دریافت چک برگشتی حسابی می تونه آدم رو کلافه کنه و به قول معروف، زهرمار آدم رو بریزه! اما همونطور که با هم دیدیم، تو این مسیر تنها نیستی و ابزارهای قانونی قدرتمندی مثل نمونه اظهارنامه مطالبه وجه چک هستن که می تونن حسابی به کمکت بیان. اظهارنامه نه فقط یه اخطار ساده، بلکه یه گام هوشمندانه و رسمی برای مطالبه پولته که می تونه خیلی وقت ها کار رو قبل از کشیده شدن به دادگاه تموم کنه و حقت رو زنده کنه.

یادت نره، تو این مقاله سعی کردیم از سیر تا پیاز موضوع رو با یه لحن خودمونی برات باز کنیم؛ از اینکه اصلاً اظهارنامه چیه و چه فرقی با دادخواست داره، تا چطور مدارک رو آماده کنی و قدم به قدم اظهارنامه ت رو بنویسی و بفرستی. دیدیم که نمونه های مختلفی برای چک های عادی، صیادی، با خسارت دیرکرد یا حتی برای مطالبه از ظهرنویس و ضامن وجود داره که می تونی ازشون استفاده کنی.

نکات حقوقی حیاتی رو هم مرور کردیم؛ از مهلت های قانونی مهم گرفته تا مسئولیت تضامنی و اهمیت مشاوره با یه وکیل کاربلد. پس، حالا که همه این اطلاعات دستته، وقتشه که آستین بالا بزنی و برای گرفتن حقت اقدام کنی. از نمونه های آماده استفاده کن و اگه پرونده ت پیچیده ست، حتماً با یه وکیل مشورت کن تا بهترین و کم دردسرترین راه رو برای مطالبه وجه چک برگشتی ت پیدا کنی. نذار حقت پایمال بشه!