کلاهبرداری جرم آنی است یا مستمر
اینکه کلاهبرداری جرمی آنی است یا مستمر، شاید در نگاه اول یه سوال خشک حقوقی به نظر بیاد، ولی در واقع جوابش کلی پیامد مهم قانونی داره. همین الان بگذارید خیالتان را راحت کنم: در نظام حقوقی ایران، جرم کلاهبرداری یک جرم آنی محسوب می شود. یعنی چی؟ یعنی همین که مال قربانی از چنگش دراومد و به جیب کلاهبردار رفت، جرم تکمیل شده و تموم. حالا اینکه چقدر طول کشیده تا کلاهبردار با نقشه و حیله طرف رو فریب بده، یا اینکه آثار این کلاهبرداری تا مدت ها باقی بمونه، تاثیری روی آنی بودن خودِ جرم نداره.
شاید براتون سوال باشه که خب این آنی یا مستمر بودن چه فرقی می کنه؟ فرقش از زمین تا آسمونه! این طبقه بندی روی خیلی چیزها مثل اینکه پرونده رو کجا باید پیگیری کرد، چقدر مهلت برای شکایت وجود داره (مرور زمان)، یا حتی اگه قانون عوض بشه، کدوم قانون باید اعمال بشه، حسابی تاثیر می گذاره. برای همین، خیلی مهمه که هم شاکی، هم متهم و هم هر کسی که سر و کارش به این مسائل می افته، این تفاوت رو خوب بدونه. تو این مقاله قراره این موضوع رو حسابی باز کنیم و ببینیم چرا کلاهبرداری آنیه و این آنی بودن چه دردسرهایی یا چه مزیت هایی (بستگی به موقعیت شما) داره.
جرم آنی و مستمر: یه تعریف ساده و کاربردی
قبل از اینکه خیلی توی جزئیات بریم، بیایید ببینیم اصلاً منظور از جرم آنی و جرم مستمر چیه. این دو تا اصطلاح، پایه های اصلی بحث ما هستن و فهمیدنشون، درک کل موضوع رو براتون راحت تر می کنه.
جرم آنی (Instantaneous Crime) یعنی چی؟
جرم آنی، مثل یه جرقه می مونه؛ یک لحظه اتفاق می افته و تموم میشه. یعنی عملیات مادی جرم در یک لحظه مشخص یا یک بازه زمانی خیلی کوتاه به پایان می رسه، حتی اگه نتایج و آثارش تا مدت ها باقی بمونه. مثلاً، وقتی یه دزد کیف قاپ میزنه، همین که کیف رو گرفت و فرار کرد، جرم سرقت کامل شده و آنیه. اینکه مالباخته بعدش کلی ضرر مالی می بینه و ممکنه تا مدت ها درگیر باشه، دیگه تاثیری روی آنی بودن خود سرقت نداره.
چند تا مثال دیگه از جرم آنی:
- قتل: همین که اقدام منجر به مرگ شد، جرم کامل شده.
- ایراد ضرب و جرح: با اولین ضربه یا ایجاد جراحت، جرم انجام شده.
- تصادف و فرار: لحظه ای که راننده از صحنه فرار می کنه.
توی این جرائم، دیگه بعد از اون لحظه، اگه فرد مجرم ادامه هم بده، یا داره جرم جدیدی انجام میده، یا داره آثار جرم قبلی رو از بین می بره، نه اینکه خودِ جرم آنی رو ادامه بده.
جرم مستمر (Continuous Crime) یعنی چی؟
حالا جرم مستمر فرق داره. این جرم مثل یه فیلم سریالیه که قسمت هاش پشت سر هم پخش میشه و ادامه داره. یعنی عملیات مادی جرم، خودش در طول زمان ادامه پیدا می کنه و تا زمانی که مجرم خودش نخواد یا کسی جلوش رو نگیره، تموم نمیشه. اینجا دیگه فقط آثار جرم نیست که باقی می مونه، بلکه خودِ فعل مجرمانه داره تداوم پیدا می کنه.
مثال هایی از جرم مستمر:
- حبس غیرقانونی: تا زمانی که قربانی در حبس باشه، جرم ادامه داره.
- اخفاء مال مسروقه: تا وقتی که دزد مال سرقتی رو قایم کرده، داره جرم انجام میده.
- تصرف عدوانی: تا زمانی که فرد غیرقانونی روی ملک دیگری تصرف داره، جرم مستمره.
نکته مهم اینه که در جرم مستمر، هر لحظه که فعل مجرمانه ادامه داره، انگار جرم داره دوباره تازه میشه. این قضیه، روی مرور زمان و مسائل حقوقی دیگه خیلی مهمه.
تفاوت با جرم به عادت و جرم استمرار یافته
گاهی اوقات، ممکنه اصطلاحات دیگه ای مثل جرم به عادت یا جرم استمرار یافته رو بشنوید و با جرم مستمر قاطی کنید. اجازه بدید یه توضیح کوتاه بدم تا این ابهام هم برطرف بشه:
- جرم به عادت: این زمانیه که یه نفر چند بار و به صورت عادت گونه، یه نوع جرم رو انجام میده، اما هر بار یک جرم مستقل و آنیه. مثلاً کسی که عادت داره دزدی کنه. هر بار دزدی، یک جرم آنی جداگانه است.
- جرم استمرار یافته: این هم حالتیه که مجرم برای تکمیل یک جرم، چند تا عمل مجرمانه پشت سر هم انجام میده که همشون در راستای همون جرم اصلی هستن. مثلاً کسی که برای سرقت از یه خونه، اول در رو بشکنه، بعد وارد بشه و بعد وسایل رو ببره. این ها همه برای یک سرقت هستن و در نهایت همون سرقت آنی رو تکمیل می کنن.
پس حواستون باشه که این ها رو با جرم مستمر که خودِ فعل مجرمانه تداوم داره، اشتباه نگیرید.
تحلیل حقوقی: چرا کلاهبرداری یک جرم آنی است؟
خب، حالا که فهمیدیم جرم آنی و مستمر یعنی چی، وقتشه بریم سراغ کلاهبرداری. در قوانین کیفری ایران، کلاهبرداری مثل همون دزدی، یک جرم آنیه. دلیلش هم کاملاً منطقی و حقوقیه:
تمرکز بر لحظه بردن مال
شاید فکر کنید که خب کلاهبردار که کلی نقشه می کشه، صحنه سازی می کنه، دروغ می گه و فریب میده. این مراحل خودشون طولانی هستن. پس چرا جرم مستمر نیست؟ جواب توی بردن مال نهفته است.
عنصر مادی اصلی جرم کلاهبرداری، «تحصیل وجوه، اموال یا اسناد و بردن مال دیگری» هست. لحظه ای که مال (چه پول باشه، چه سند، چه هر چیز دیگه) از دسترس قربانی خارج میشه و به تصرف کلاهبردار درمیاد، همون لحظه ایه که جرم کلاهبرداری به طور کامل محقق میشه. این لحظه، هر چقدر هم که مقدماتش طولانی باشه، یک نقطه زمانی مشخصه. مثل لحظه قطع شدن نفس یک نفر در قتل، یا لحظه پاره شدن شلوار شما در سرقت کیف.
وسایل متقلبانه و فریب:
درسته که کلاهبردار از انواع حیله و نیرنگ (وسایل متقلبانه) استفاده می کنه و ممکنه کلی هم برای فریب دادن قربانی وقت بگذاره. این کارها، یعنی گول زدن و فریب دادن، خودشون جرم کلاهبرداری نیستن. این ها فقط مقدمات و ابزاری هستن که کلاهبردار برای رسیدن به هدفش (که همون بردن ماله) به کار می بره. مثل این می مونه که یه دزد برای اینکه وارد خونه بشه، کلی نقشه بکشه، در رو دستکاری کنه، دوربین ها رو از کار بندازه. این کارها خودشون سرقت نیستن، مقدمه سرقت هستن. همین که وارد خونه شد و اولین وسیله رو برداشت، سرقت شروع شده و لحظه ای که با مال از خونه خارج شد، سرقت کامل شده.
پس، فریب دادن و وسایل متقلبانه، اگه منجر به بردن مال نشن، یا اصلاً کلاهبرداری نیستن (مثلاً شروع به کلاهبرداری هستن) یا حتی اگه منجر به بردن مال بشن، خودِ بردن مال هست که جرم رو آنی می کنه.
حواستان باشد که در جرم کلاهبرداری، هرچند فریب و حیله ممکن است زمان بر باشد، اما لحظه اصلی و تکمیل کننده جرم، دقیقا زمانی است که کلاهبردار مال دیگری را به دست می آورد و از آن خود می کند.
رویه های قضایی و نظریات دکترین
اینکه کلاهبرداری جرمی آنی است، فقط نظر من نیست! این موضوع در بین حقوقدان ها (دکترین حقوقی) و قضات (رویه قضایی) یک اتفاق نظر و اجماع عمومی به حساب میاد. یعنی سالیان ساله که دادگاه ها و محاکم ما، کلاهبرداری رو آنی تلقی می کنن و بر اساس همین اصل، احکام خودشون رو صادر می کنن. این اجماع نشون میده که این تحلیل حقوقی، پایه و اساس قوی داره.
تفاوت با جرائمی که ممکن است ظاهراً مستمر به نظر برسند
بعضی وقت ها، کلاهبرداری ممکنه خیلی پیچیده باشه و این توهم رو ایجاد کنه که مستمره. مثلاً، فرض کنید کسی با ساختن یه شرکت صوری و نشون دادن مدارک جعلی، طی چند ماه از افراد مختلف پول می گیره. خب این فرآیند طولانی شده، درسته؟ اما نکته اینجاست که هر بار که از یه نفر پول می گیره و مالش رو می بره، اون یک جرم آنی مستقل کلاهبرداریه. اگه از ده نفر پول بگیره، ده تا جرم آنی کلاهبرداری انجام داده، نه یک جرم مستمر. تداوم در اینجا، تداوم فعالیت مجرمانه است، نه تداوم یک جرم واحد. این خیلی مهمه که بین تداوم فعالیت های مجرمانه و تداوم یک جرم واحد (جرم مستمر) فرق قائل بشیم.
پیامدهای حقوقی طبقه بندی کلاهبرداری به عنوان جرم آنی
حالا که مطمئن شدیم کلاهبرداری یک جرم آنی هست، بیایید ببینیم این طبقه بندی چه پیامدهای عملی و حقوقی مهمی داره که می تونه سرنوشت یک پرونده رو عوض کنه:
۱. مرور زمان (Statute of Limitations)
یکی از مهمترین پیامدها، بحث مرور زمانه. مرور زمان یعنی مهلتی که قانون برای شکایت و پیگیری یک جرم در نظر گرفته. بعد از این مهلت، دیگه حتی اگه جرم اثبات هم بشه، امکان تعقیب و مجازات متهم وجود نداره.
در جرائم آنی مثل کلاهبرداری، مرور زمان از تاریخ وقوع جرم یعنی لحظه بردن مال شروع میشه. فرض کنید یه کلاهبردار شما رو سال ۹۸ فریب داده و پولتون رو برده. مرور زمان شکایت شما از همون سال ۹۸ شروع میشه. اما اگه کلاهبرداری مستمر بود (مثلاً حبس غیرقانونی)، مرور زمان از زمانی شروع میشد که اون حبس غیرقانونی تموم میشد. این تفاوت خیلی می تونه توی پرونده های قدیمی تر تعیین کننده باشه.
چرا مهمه؟ اگه شما دیر متوجه کلاهبرداری بشید و از مهلت قانونی برای شکایت بگذره، دیگه کاری از دست دادگاه برنمیاد و حق شما از بین می ره. پس به محض اطلاع، باید دست به کار بشید.
۲. صلاحیت دادگاه (Court Jurisdiction)
صلاحیت دادگاه یعنی اینکه کدوم دادگاه (در کدوم شهر یا حوزه قضایی) باید به پرونده رسیدگی کنه. در جرائم آنی، دادگاهی صالح به رسیدگیه که جرم در حوزه اون اتفاق افتاده. توی کلاهبرداری، یعنی دادگاهی که مال در حوزه اون به دست کلاهبردار افتاده یا «محل بردن مال».
مثلاً، اگه شما رو در اصفهان فریب بدن و ازتون بخوان پول رو به حسابی در تهران واریز کنید و مال در تهران به دست کلاهبردار برسه، دادگاه صالح برای رسیدگی، دادگاه تهران خواهد بود. این قضیه برای شاکی که ممکنه در شهر دیگه ای زندگی کنه، اهمیت داره.
۳. تاثیر قوانین جدید (Effect of New Laws)
گاهی اوقات، قوانین عوض میشن و مجازات ها یا شرایط یک جرم تغییر می کنه. در جرائم آنی، قانونی اعمال میشه که در زمان وقوع جرم (یعنی لحظه بردن مال) حاکم بوده. حتی اگه بعد از اون، قانون جدیدی با مجازات کمتر یا بیشتر وضع بشه، قانون زمان وقوع جرم ملاکه.
اما در جرائم مستمر، اگه قانون در طول انجام جرم تغییر کنه، معمولاً قانون جدید (اگه به نفع متهم باشه) یا قانونی که در زمان اتمام جرم حاکمه، اعمال میشه. پس این تفاوت، می تونه برای کلاهبردارها (در صورت تغییر قوانین) خیلی مهم باشه.
۴. شروع به جرم کلاهبرداری
شروع به جرم یعنی انجام دادن اقداماتی که برای ارتکاب یک جرم لازمه، ولی به دلیل خارج از اراده مجرم، جرم به طور کامل اتفاق نیفتاده. چون کلاهبرداری یک جرم آنی و مقید به نتیجه (بردن مال) هست، مرحله شروع به جرم در اون معنا پیدا می کنه. اگه کلاهبردار کلی صحنه سازی و فریب انجام بده ولی به هر دلیلی نتونه مال رو ببره، اون وقت با شروع به جرم کلاهبرداری طرف هستیم که مجازات کمتری نسبت به کلاهبرداری تام داره. اگر کلاهبرداری مستمر بود، این مفهوم شروع به جرم به این وضوح نبود.
۵. عفو عمومی و سایر مقررات کیفری
مقرراتی مثل عفو عمومی هم معمولاً بر اساس زمان وقوع جرم اثرگذار هستن. اگه جرم کلاهبرداری آنی باشه، زمان دقیق وقوعش مشخصه و راحت تر میشه مشمول عفو عمومی یا سایر تخفیف ها و بخشنامه های قضایی قرارش داد. اما در جرم مستمر، تشخیص دقیق زمان وقوع و اتمامش می تونه پیچیده تر باشه.
مروری بر ارکان تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری (جهت تکمیل اطلاعات)
حالا که حسابی با آنی بودن کلاهبرداری و پیامدهاش آشنا شدیم، بد نیست یکم هم به خود جرم کلاهبرداری و اینکه چی باعث میشه یک عمل کلاهبرداری باشه، بپردازیم. هر جرمی، سه تا رکن اصلی داره که تا هر سه تاشون نباشن، اون عمل جرم محسوب نمیشه:
۱. عنصر قانونی (What the Law Says)
این عنصر یعنی جرم بودن یک عمل در قانون. تا وقتی عملی در قانون صریحاً به عنوان جرم شناخته نشده باشه، نمیشه کسی رو بابتش مجازات کرد. برای کلاهبرداری، ماده ۱ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری مصوب ۱۳۶۷، عنصر قانونی رو مشخص می کنه. این ماده به وضوح میگه که چه اعمالی کلاهبرداری محسوب میشن و چه مجازات هایی دارن.
۲. عنصر مادی (The Act Itself)
عنصر مادی یعنی کار فیزیکی که مجرم انجام میده. توی کلاهبرداری، این عنصر از سه بخش مهم تشکیل میشه که مثل یه پازل باید کنار هم قرار بگیرن تا کلاهبرداری کامل بشه:
- توسل به وسایل متقلبانه: این اولین مرحله است. کلاهبردار باید از دروغ، فریب، صحنه سازی، معرفی خودش به جای یک شخص مهم یا هر نوع حیله دیگه ای استفاده کنه تا قربانی رو گول بزنه. مثلاً یک شرکت یا موسسه خیالی رو نشون بده، یا بگه من فلان مقام دولتی رو دارم در حالی که دروغ میگه.
- اغفال بزه دیده (قربانی فریب بخوره): این وسایل متقلبانه باید واقعاً باعث بشن قربانی فریب بخوره و گول بخوره. یعنی اگه قربانی از اول میدونسته که طرف داره دروغ میگه و با این حال پول رو داده، دیگه کلاهبرداری اتفاق نیفتاده. قربانی باید واقعاً تصور کنه با یک واقعیت یا شخص واقعی طرفه.
- بردن مال متعلق به دیگری: و بالاخره مهمترین قسمت! همونطور که قبل تر گفتیم، باید در نتیجه این فریب و اغفال، مال (پول، سند، مال منقول یا غیرمنقول) از دست قربانی خارج بشه و به تصرف کلاهبردار یا هر شخص دیگه ای که کلاهبردار میخواد، دربیاد. تا مال برده نشه، کلاهبرداری تکمیل نمیشه.
پس اگه کلاهبردار کلی نقشه بکشه و فریب بده، ولی قربانی گول نخوره یا گول بخوره ولی مالش رو نده، کلاهبرداری به طور کامل اتفاق نمی افته و ممکنه فقط شروع به جرم محسوب بشه.
۳. عنصر روانی (The Intent)
این عنصر به نیت و قصد کلاهبردار برمی گرده. توی حقوق، می گیم مجرم باید سوء نیت داشته باشه. برای کلاهبرداری، سوء نیت دو بخشه:
- سوء نیت عام (قصد انجام عمل متقلبانه): یعنی کلاهبردار باید بدونه کاری که داره می کنه (مثلاً نشون دادن شرکت صوری یا دروغ گفتن) متقلبانه است و با اراده خودش این کارها رو انجام بده.
- سوء نیت خاص (قصد بردن مال دیگری): علاوه بر سوء نیت عام، کلاهبردار باید از همون اول قصدش این باشه که با این فریب، مال شخص دیگری رو ببره. اگه هدفش چیز دیگه ای باشه (مثلاً فقط میخواد طرف رو اذیت کنه یا باهاش ازدواج کنه و بردن مال یه اتفاق جانبی باشه)، دیگه کلاهبرداری اتفاق نمی افته.
پس، تا هم عنصر قانونی، هم مادی و هم روانی با هم جمع نشن، نمیشه به کسی اتهام کلاهبرداری زد و برای محکوم کردنش، دادگاه باید همه این سه رکن رو اثبات کنه.
انواع کلاهبرداری و حفظ ماهیت آنی
کلاهبرداری فقط یک نوع نیست؛ کلی زیرشاخه و شکل های مختلف داره که توی قانون بهشون اشاره شده. از کلاهبرداری های ساده گرفته تا کلاهبرداری های پیچیده تر و مدرن تر. اما یه نکته مهم اینجاست که هر چقدر هم که نوع کلاهبرداری فرق کنه، ماهیت آنی بودن اون تغییری نمی کنه. یعنی چه کلاهبرداری ساده باشه، چه مشدد (با استفاده از مقام دولتی و سوءاستفاده از اعتماد عمومی)، چه کلاهبرداری اینترنتی و رایانه ای، همه این ها در لحظه تحصیل و بردن مال کامل میشن و آنی هستن.
بیایید به چند تا از انواع کلاهبرداری که توی بریف هم اشاره شده بود، یه نگاهی بندازیم:
- کلاهبرداری ساده: همون چیزی که تا الان توضیح دادیم، یعنی با وسایل متقلبانه کسی رو فریب بدن و مالش رو ببرن.
- کلاهبرداری مشدد: این نوع کلاهبرداری وقتی اتفاق می افته که کلاهبردار از طریق یکی از موارد زیر عمل کنه و مجازات سنگین تری هم داره:
- استفاده از عنوان یا سمت مجعول (مثل پوشیدن لباس پلیس یا ادعای وکیل بودن)
- استفاده از تبلیغات عمومی از طریق وسایل ارتباط جمعی (مثل تلویزیون، رادیو، روزنامه، شبکه های اجتماعی)
- جزو کارمندان دولت باشه و از موقعیت شغلی خودش سوءاستفاده کنه.
- کلاهبرداری رایانه ای یا اینترنتی: این نوع کلاهبرداری ها با پیشرفت تکنولوژی خیلی زیاد شدن. مثلاً با فیشینگ، ساختن سایت های جعلی، یا استفاده غیرمجاز از اطلاعات کارت بانکی. اینجا هم لحظه آنی بودن از بین نمیره. همین که اطلاعات کارت بانکی شما لو رفت و کلاهبردار تونست وجهی رو از حساب شما برداشت کنه، اون لحظه جرم کلاهبرداری رایانه ای کامل شده و آنیه. فرقی نمیکنه چقدر زمان برای برنامه ریزی یا هک کردن صرف کرده باشه.
علاوه بر این ها، موارد خاص دیگه ای هم هستن که قانونگذار بهشون اشاره کرده و در دسته کلاهبرداری ها قرار می گیرن. مثلاً:
- ورشکستگی به تقصیر یا تقلب
- تعدی نسبت به دولت
- دسیسه و مواضعه برای بردن مال غیر
- انتقال مال غیر بدون مجوز قانونی
- معرفی مال دیگری به عوض مال خود
- تبانی در معاملات دولتی
- کلاهبرداری در امور ثبتی (مثلاً تقاضای ثبت ملک متعلق به دیگری)
این همه نوع مختلف کلاهبرداری وجود داره، اما باز هم تاکید می کنم که در همه شون، نقطه مشترک و کلیدی همون بردن مال هست که جرم رو آنی می کنه. پس هر وقت درگیر پرونده ای شبیه به کلاهبرداری شدید، یادتون باشه که باید به دنبال لحظه دقیق بردن مال بگردید تا بتونید تکلیف آنی بودن یا نبودن رو مشخص کنید.
نتیجه گیری: اهمیت درک ماهیت آنی کلاهبرداری در فرآیند قضایی
خب، تا اینجا حسابی در مورد اینکه کلاهبرداری جرم آنی است یا مستمر صحبت کردیم و فهمیدیم که از نظر حقوقی و قضایی، این جرم یک جرم آنی محسوب میشه. این آنی بودن، فقط یه اسم نیست؛ یک مفهوم کلیدیه که روی سرنوشت پرونده های کیفری کلاهبرداری حسابی تاثیر می ذاره.
یادتون نره که آنی بودن کلاهبرداری، یعنی زمان شروع مرور زمان شکایت، محل صالح برای رسیدگی پرونده، و حتی قانونی که باید برای تعیین مجازات اعمال بشه، همگی بر اساس همون لحظه خاص بردن مال تعیین میشن. این موضوع برای همه، چه شاکی که میخواد حقش رو بگیره، چه متهم که میخواد از خودش دفاع کنه، و چه وکلا و قضات، اهمیت حیاتی داره.
در آخر، با اینکه سعی کردیم موضوع رو خیلی ساده و خودمونی توضیح بدیم، اما مسائل حقوقی پیچیدگی های خاص خودشون رو دارن. اگه خدای نکرده با پرونده کلاهبرداری روبرو شدید، چه به عنوان شاکی و چه متهم، بهترین راهکار اینه که حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید. یه وکیل خوب می تونه با دانش و تجربه اش، مسیر پرونده رو براتون روشن کنه و بهتون کمک کنه بهترین تصمیم رو بگیرید تا حقتون ضایع نشه.
سوالات متداول
اگر کلاهبردار در چندین نوبت مال ببرد، آیا جرم مستمر می شود؟
خیر. هر بار که کلاهبردار در یک مرحله مجزا و با فریب جدید یا ادامه فریب قبلی، مالی را از شما ببرد، این یک جرم آنی مستقل کلاهبرداری محسوب می شود. در واقع، شما با چندین جرم کلاهبرداری روبرو هستید که هر کدام مرور زمان و شرایط خاص خود را دارند و نه یک جرم مستمر واحد.
آیا طولانی بودن مدت فریب، جرم را مستمر می کند؟
باز هم خیر. همانطور که قبلاً هم گفتیم، فرآیند فریب و حیله گری ممکن است هفته ها یا ماه ها طول بکشد، اما این مراحل خودِ جرم کلاهبرداری نیستند؛ بلکه مقدمات و ابزارهای لازم برای رسیدن به هدف نهایی (بردن مال) هستند. مهم، لحظه نهایی بردن مال است که در آن لحظه، جرم به صورت آنی تکمیل می شود و دیگر مستمر نیست.
در کلاهبرداری های اینترنتی، لحظه وقوع جرم چگونه تشخیص داده می شود؟
در کلاهبرداری های اینترنتی، لحظه وقوع جرم همان لحظه ای است که مال (مثلاً وجه نقد) از حساب قربانی به حساب کلاهبردار منتقل شده و به طور موفقیت آمیز برداشته می شود. مثلاً اگر با فیشینگ اطلاعات کارت شما به دست آمد و سپس از آن برای خرید آنلاین یا انتقال وجه استفاده شد، لحظه انجام موفقیت آمیز تراکنش و برداشت وجه، لحظه آنی وقوع جرم کلاهبرداری اینترنتی است.
آیا شروع به جرم کلاهبرداری هم آنی محسوب می شود؟
بله، حتی شروع به جرم کلاهبرداری نیز ماهیت آنی دارد. لحظه ای که مجرم شروع به عملیات اجرایی برای کلاهبرداری می کند (مثلاً شروع به توسل به وسایل متقلبانه)، اما به هر دلیلی خارج از اراده او (مثلاً آگاهی قربانی در آخرین لحظه) مال برده نمی شود، شروع به جرم آنی رخ داده است. این عمل در همان لحظه شروع، به پایان می رسد، هرچند نتیجه نهایی (بردن مال) حاصل نشده باشد.
اگر کلاهبردار به جای پول نقد، سند یا سهام شرکت را ببرد، باز هم جرم آنی است؟
بله، فرقی نمی کند که کلاهبردار چه نوع مالی را ببرد؛ چه پول نقد باشد، چه سند ملکی، چه اوراق بهادار، سهام شرکت یا هر مال منقول و غیرمنقول دیگری. هر زمان که این اموال با فریب از دسترس قربانی خارج شده و به تصرف کلاهبردار درآیند، جرم کلاهبرداری به صورت آنی محقق شده است. ماهیت آنی بودن به نوع مال برده شده وابسته نیست.
