کاهش نور خورشید بسیار خطرناک است!

به گزارش خبرگزاری اکسیداک، به تازگی مجمع محیط زیست سازمان ملل قطعنامه ای را درمورد دستکاری تابش های خورشیدی مورد بررسی قرار داد که به فناوری هایی بحث برانگیزی اشاره دارد که قصد دارند با بازتاباندن مقداری از نور خورشید به فضا با اثر گرمایشی گازهای گلخانه ای مبارزه کنند.

براساس گزارش مجله اکسیداک، طرفداران استدلال می کنند این فناوری های دستکاری تابش های خورشیدی، اثرات تغییرات اقلیمی را محدود می کنند. درمقابل، مخالفان می گویند این نوع ژیومهندسی یا مهندسی آب وهوا با خطر بی ثباتی بیشتر سیستم اقلیمی همراه است. علاوه براین، تا وقتی این فناوری ها اجرا نشود، به اثرات کامل آن ها پی نخواهیم برد.

پیش نویس قطعنامه ابتدا خواستار تشکیل کارگروهی برای بررسی مزیت ها و خطرات اصلاح تابش های خورشیدی بود. این پیشنهاد پس از عدم توافق درمورد موضوع مورد بحث، پس گرفته شد.

یکی از پیشرفت های قابل توجهی که در این میان حاصل شد، درخواست برخی از کشورهای جنوب جهان برای عدم استفاده از راهکار دستکاری تابش های خورشیدی بود. جیمز کری، دانشمند اقلیم شناس از دانشگاه جیمز کوک در وب سایت کانورسیشن می نویسد، تغییرات اقلیمی ناشی از انسان درحال حاضر آزمایش بسیار عظیمی در سطح سیاره است و به آزمایش دیگری از این دست نیازی نداریم.

تجارت پرخطر

در برخی محافل، ژیومهندسی خورشیدی به عنوان پاسخی به بحران اقلیمی مطرح می شود، اگرچه پژوهش های مختلف به طور مداوم خطرات احتمالی ناشی از این فناوری ها ازجمله موارد زیر را آشکار می کنند:

• اثرات غیر قابل پیش بینی بر اقلیم و الگوهای آب وهوایی
• نابودی تنوع زیستی خصوصا اگر فناوری به طور ناگهانی متوقف شود
• کاهش امنیت غذایی؛ برای مثال ازطریق کاهش نور و افزایش شوری زمین
• نقض حقوق بشر در بین نسل ها و انتقال خطرات بزرگ به نسل هایی که پس از ما خواهند آمد

در ادامه چند نمونه دستکاری تابش های خورشیدی را مورد بحث قرار می دهیم که تهدیدهایی را آشکار می کنند که درنتیجه ی این فناوری ها به وجود خواهند آمد.

در آوریل 2022، یک استارتاپ آمریکایی دو بالون هواشناسی را از مکزیک به هوا فرستاد. هدف از این آزمایش که بدون تایید مقامات مکزیکی انجام شد، خنک کردن جو با انحراف نور خورشید بود. کاهش در گرمایش حاصل را می شد به عنوان «اعتبارات خنک سازی» به کسانی که می خواهند آلودگی گازهای گلخانه ای را جبران کنند، فروخت.

تزریق ذرات به استراتوسفر باید حداقل به مدت یک قرن ادامه داشته باشد تا به اثر خنک کنندگی موردنظر برسیم

خنک کردن چشمگیر اقلیم مستلزم تزریق میلیون ها تن ذره معلق به استراتوسفر با استفاده از ناوگان هواپیماهای اختصاصی است که در ارتفاع بالا پرواز می کنند. چنین اقدامی الگوهای بارش و باد جهانی را تغییر می دهد و به خشکسالی و طوفان های بیشتر، تشدید بارش های اسیدی و کند شدن احیای ازن منجر می شود. وقتی این کار شروع شود، تزریق ذرات به استراتوسفر باید به طور مستمر حداقل به مدت یک قرن انجام شود تا به اثر خنک کنندگی موردنظر برسیم. توقف زودهنگام آن به افزایش بی سابقه ای در دمای جهان منجر خواهد شد که از سناریوهای شدید تغییرات اقلیمی نیز فراتر خواهد بود.

روش های تاییدنشده

یکی دیگر از فناوری های ژیومهندسی خورشیدی معروف به «مهندسی ابرهای دریایی» یا «تابناک تر کردن ابرهای دریایی» به دنبال ایجاد ابرهای کم ارتفاع با بازتابندگی بیشتر ازطریق پاشیدن قطرات میکروسکوپی آب دریا به هوا است. از سال 2017 این آزمایش ها روی دیواره بزرگ مرجانی انجام شده است. این پروژه ازنظر مقیاس کوچک است و شامل پمپاژ آب دریا روی یک قایق و پاشیدن آن از افشانه ها به سمت آسمان است. به گفته ی سرپرست پروژه، دستگاه اسپری کننده باید ده برابر بزرگ شود و حدود 3000 افشانک داشته باشد تا ابرهای نزدیک را 30 درصد درخشان تر کند.

پس از سال ها آزمایش، پروژه مهندسی ابرهای دریایی در دیواره بزرگ مرجانی هنوز شواهد تجربی معتبری ارایه نکرده است که نشان دهد درخشان کردن ابرها می تواند دمای سطح دریا را کاهش دهد یا از مرجان ها دربرابر سفیدشدگی محافظت کند.

مهندسی ابرهای دریایی می تواند تغییر الگوی بارندگی و افزایش شوری زمین را در پی داشته باشد

دیواره بزرگ مرجانی به اندازه ایتالیا است. افزایش مقیاس تلاش ها برای درخشان کردن ابرها به 1000 دستگاه اسپری روی قایق ها نیاز دارد که همگی در تابستان مقادیر زیادی از آب دریا را پمپاژ و اسپری کنند. حتی اگر این عملیات کارآمد باشد، نمی تواند آن طور که طرفدارانش ادعا می کنند ازنظر زیست محیطی بی خطر باشد.

اثرات مهندسی ابرهای دریایی نامشخص است. برای دیواره بزرگ مرجانی، نور خورشید کمتر و دمای پایین تر می تواند حرکت و اختلاط آب را تغییر دهد و به حیات دریایی آسیب بزند. علاوه براین، حیات دریایی ممکن است توسط پمپ ها از بین برود یا آلودگی صوتی اضافی تاثیر منفی بر آن داشته باشد. روی خشکی، مهندسی ابرهای دریایی ممکن است به تغییر الگوی بارندگی و افزایش شوری منجر شود و به کشاورزی آسیب بزند.

کره های شیشه ای

پروژه ای معروف به «پروژه یخ شمالگان» شامل اسپری کردن لایه ای از کره های شیشه ای کوچک روی مناطق بزرگی از یخ دریا برای روشن کردن سطح آن و متوقف کردن کاهش یخ است. آزمایش هایی روی دریاچه های یخ زده ی آمریکای شمالی انجام شده است و دانشمندان اخیرا نشان داده اند این کره ها درواقع مقداری از نور خورشید را جذب می کنند و در برخی شرایط حتی سرعت از بین رفتن یخ دریا را تسریع می کنند.

مداخله پیشنهادی دیگر پاشیدن حباب های کوچک یا فوم دریا برای افزایش بازتابندگی سطح آب است. این امر موجب ایجاد غلظت زیادی از مواد شیمیایی برای تثبیت حباب ها یا فوم در سطح دریا می شود که خطرات قابل توجهی را برای حیات دریایی، عملکرد اکوسیستم و ماهیگیری ایجاد خواهد کرد.

حواس پرتی

برخی از دانشمندانی که ژیومهندسی خورشیدی را بررسی می کنند، نیاز به مسیرهای خروجی را مورد بحث قرار می دهند؛ یعنی پایان تحقیقات زمانی که مداخله پیشنهادی ازنظر فنی غیرممکن، بسیار خطرناک یا ازنظر اجتماعی غیرقابل قبول باشد. کارشناسان متعقدند قبلا به این نقطه رسیده ایم.

از سال 2022، بیش از 500 دانشمند از 61 کشور جهان نامه سرگشاده ای را امضا کرده اند و خواستار توافق نامه بین المللی درمورد عدم استفاده از ژیومهندسی خورشیدی شده اند. در این نامه آمده است این فناوری های پرمخاطره موجب می شوند حواس ما از نیاز فوری به کاهش انتشار جهانی گازهای گلخانه ای پرت شود و علاوه براین، هیچ سیستم حاکمیت جهانی برای تنظیم منصفانه و موثر اجرای آن ها وجود ندارد. درخواست برای آزمایش فناوری ها در فضای باز غیرمعقول است و منابع و انرژی را از کاری که باید امروزه انجام دهیم، یعنی حذف سوخت های فسیلی و تسریع گذار عادلانه در سراسر جهان منحرف می کند.

تغییرات اقلیمی بزرگ ترین چالشی است که درحال حاضر بشریت با آن روبه رو است و واکنش های جهانی دربرابر آن کافی نیست. بشریت نباید به دنبال حواس پرتی های خطرناکی باشد که کمکی به مقابله با علت های اصلی تغییرات اقلیمی نمی کنند، خطرات فراوانی دارند و احتمالا اقدام اقلیمی را بیشتر به تاخیر می اندازند.

227227