تحول در دنیای کتابخوانی با پیدایش نشر دیجیتال

چند سالی است که نشر الکترونیکی جای خود را در میان خوانندگان کتاب، باز و این امکان را برای مخاطبان فراهم کرده تا برای مطالعه کتاب مدنظر خود تنها با یک جست وجو در اینترنت، به سرعت به آن دسترسی یابند، این تحول مهم را شاید بتوان یکی از مزیت های توسعه اقتصاد دیجیتال و کسب و کارهای اینترنتی به عنوان ایجاد فرصت های جدید برای کسب وکارها، کاربران و دسترسی به خدمات محسوب کرد.

به گزارش اکسیداک، اقتصاد دیجیتال در دهه های اخیر به صورت ویژه مطرح شده و به موازات گسترش تکنولوژی در کشورها رواج یافته است. این موضوع را می توان انقلابی جهانی تعریف کرد که یه یک شبه رخ نداده بلکه سنگ بنای آن صدها سال قبل بنا نهاده شده و به صورت کلی مجموعه ای از فعالیت های اقتصادی مبتنی بر فناوری های دیجیتال است که در آن فناوری های دیجیتال، اصلی ترین عامل ایجاد ارزش برای افراد، سازمان ها و جامعه محسوب می شوند.

بر این اساس، فناوری های دیجیتال نقش مهمی را در ایجاد، توسعه و اداره فعالیت های اقتصادی ایفا می کنند و به عنوان محوری اصلی برای تبادل اطلاعات، تجارت الکترونیکی، ارتباطات و ایجاد ارزش به کار می روند و البته در کنار نقش مهم و تاثیرگذارشان، مزیت های بسیاری دارند که از جمله انسان را قادر می کند به صورت کارآمد و موثر در دفاتر خانگی خود کار کند، فرصت های جدیدی را برای کسب و کارها و کاربران ایجاد کند، دسترسی به محصولات و خدمات را بهبود ببخشد و هزینه ها را کاهش دهد.  

توجه به این نکته ضروری است که با گسترش فناوری، حوزه جدید به نام کسب و کارهای دیجیتال و نوین ایجاد شده که شکل و شمایل متفاوتی دارد و توسعه اینترنت، کسب و کارهای جدیدی را به وجود آورده است. در این نوع از کسب و کار تمامی مراحل با سرعت و یکپارچگی کامل انجام و در عواملی چون برقراری ارتباط با مشتریان، شناختن بازار هدف برای فروش، آگاهی از فعالیت های رقیبان، جذب مشتری و… با سهولت بیشتری انجام می شود.

ایران هم در این زمینه غافل نمانده و کسب و کارهای نوینی را در کنار روش سنتی در حوزه گوناگون ایجاد و از آنها به دلیل تاثیر بسیارش در افزایش سهم اقتصاد دیجیتال حمایت می کند، به طوری که تسهیلات مناسبی را در اختیارشان قرار داده است که توسعه و ایجاد پلتفرم کتاب های الکترونیکی و به صورت کلی نشر دیجیتال بخشی از آن محسوب می شود.

درواقع گذر از بخش سنتی کتاب به دیجیتال و توسعه نشر الکترونیکی هم یکی از تحولاتی است که به واسطه اقتصاد دیجیتال و توسعه پلتفرم های داخلی چند سالی است مورد توجه قرار گرفته و این امکان را برای مخاطبان فراهم کرده است تا برای مطالعه کتاب مدنظرشان تنها با یک جست وجو در اینترنت آن را به سرعت در اختیار داشته باشند. 

مزیت های متعددی برای نشر الکترونیکی یا دیجیتال بیان می شود اما شاید مهم ترین آن را بتوان دسترسی به فرصت های درآمد آنلاین دانست چون در سال های گذشته صنعت تبلیغات دیجیتال از رسانه های سنتی پیشی گرفته است. با این حال شاید برخی دنیای نشر دیجیتال را محدود به بخش کتاب های دیجیتال بدانند درحالی که مجلات دیجیتال، خبرنامه و روزنامه های آنلاین و بروشورهای دیجیتال تنها بخشی از نمونه های رایج انتشار دیجیتالی یا الکترونیکی باشد.  

گذری بر پیدایش نشر الکترونیکی

برای درک و اطلاع بیشتر از چگونگی ایجاد این حوزه خوب است ابتدا بدانید تولد نشر دیجیتال در دنیا به 4 ژوییه 1971، همزمان با شروع پروژۀ گوتنبرگ باز می گردد. مایکل هارت، نخستین کسی بود که یک کپی دیجیتالی از اعلامیه استقلال ایجاد کرد و این سند به نخستین نشریۀ دیجیتالیِ جهان تبدیل شد که مردم به این اعلامیه دسترسی رایگان داشتند و آن را با یکدیگر به اشتراک می گذاشتند.  

طبق آمار statista، تا آوریل 2022، بیش از پنج میلیارد کاربر اینترنت در سراسر جهان وجود داشت که 63.1 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می دهند؛ از این مجموع، 4.7 میلیارد یا 59 درصد از جمعیت جهان، کاربران شبکه های اجتماعی بوده اند. بنابراین در چنین شرایطی، نشر جهان در سال های بیش از پیش به سمت دیجیتالی شدن حرکت کرده است.

اگرچه روند الکترونیکی شدن نشر در ایران از سال های گذشته آغاز شده اما بررسی ها حاکی از آن است که پس از شیوع بیماری کرونا روند آن تسریع شد. آمار statista  درخصوص درآمد انتشارات دیجیتال در کشورهای منتخب در سراسر جهان در سال 2021 نشان می دهد که آمریکا با 9,867 میلیارد دلار در رتبۀ اول، ژاپن با 2,521 میلیارد دلار در رتبۀ دوم، چین با 2,202 میلیارد دلار در رتبۀ سوم، انگلستان با 1,844 میلیارد دلار در رتبۀ چهارم و فرانسه با 1,028 میلیارد دلار در رتبۀ پنجم قرار دارد. همچنین پیش بینی شده بود که درآمد انتشار کتاب الکترونیکی در آمریکا از 6.07 میلیارد دلار در سال 2021 به 6.95 میلیارد دلار در سال 2025 افزایش پیدا کند.  

اما با توجه به توسعه پلتفرم های فعال در حوزه کتاب، این موضوع ناشران را وادار به بازنگری در ساختار کسب و کار خود کرده و رفته رفته آنها به دنبال ارزش افزوده ای که به این واسطه برای مشتریان و جامعه در جهان دیجیتالی شده رفته اند و مدل های جدیدی در کسب و کار نشر دیجیتال بوجود آمده است؛ برخی از سایت ها و صفحات عرضه کننده این نوع کتاب ها متعلق به خود ناشران هستند که با هزینه ای کمتر از نسخه کاغذی، کتاب را عرضه می کنند اما برخی دیگر از این سایت ها نیز به طور رایگان و بعضا غیرمجاز شما را به خواندن کتاب ها – بی آن که پولی بپردازید – دعوت می کنند. به همین جهت می توان گفت در این عصر ادامه زندگی و هویت کسب و کارها، در زیست بوم دیجیتال امکان پذیر است.

این روزها نمایشگاه کتاب در حال برگزاری است و قطعا بخش زیادی از گردش مالی حوزه نشر در نمایشگاه بین المللی انجام می شود. اما به اعتقاد کارشناسان نمایشگاه برای تغییر و تاثیر فرهنگ کتابخوانی در جامعه کافی نیست و اگرچه جامعه بزرگی داریم، اما اعداد و ارقام کمی از حوزه نشر و مطالعه دریافت می کنیم و ظاهرا این اتفاق به ویژه در سال های اخیر و با افزایش قیمت کتاب مشهود است.

بر این اساس شاید بتوان گفت که حوزه نشر دیجیتال می تواند جایگزین مناسبی برای کتاب کاغذی و کاهش هزینه های فرهنگی خانواده ها باشد. چرا که نسل جدید با تلفن همراه و تبلت ارتباط بهتری دارد در نتیجه باید در حوزه نشر الکترونیک و کسب و کارهای مرتبط با این حوزه بیشتر کار شود. چون در این مسیر هزینه های چاپ و غیره حذف می شود و کتاب با هزینه کمتری به دست مخاطب می رسد.

پایان خبر اکسیداک