باشگاه‌ها به جای آموزش هواداران شواف داشته‌اند/ باشگاه‌های لیگ برتری سواد رسانه‌ای ندارند

روانشناس ورزشی در گفت‌وگو با اکسیداک

دکتر کیوان ملانوروزی در گفت‌وگو با خبرنگار ورزشی خبرگزاری علم و فناوری اکسیداک، درباره اتفاقات ناهنجار دیدار شب گذشته تیم‌های استقلال خوزستان و تهران در ورزشگاه شهدای فولاد و اتفاقاتی مشابه آن اظهار کرد: با رویکرد علمی، فرهنگی و ورزشی می‌توانیم دلایل رخ دادن چنین حوادث ناگواری را در ورزشگاه‌های کشور مورد ارزیابی قرار دهیم. این موضوع را می‌شود در مورد تمامی ورزش‌ها مورد نقد قرار داد ولی، چون فوتبال بیشترین مخاطب را به خود اختصاص می‌دهد پس به این ورزش پر مخاطب می‌پردازیم که علیرغم افت کیفی و عدم کسب نتایج مطلوب در سطح بین‌المللی، اما همچنان پرمخاطب‌ترین است و قطعاً جذابیت‌های بالای آن باعث شده تا کماکان علاقه‌مندان زیادی را به سوی خود جذب کند. 

فوتبالیست‌ها سوپرمن نیستند تا کار غیرمنتظره‌ای کنند

وی ادامه داد: از زمانی که قرارداد‌های خارج از عرف وارد فوتبال شده، این فشار ناخودآگاه به سطح جامعه وارد می‌شود. اینکه مرادوات و رد و بدل شدن پول در صنعت فوتبال بسیار زیاد است موضوع قابل انکاری نیست ولی برای جامعه‌ای که کِشِش چنین مبالغی را داشته باشد. قرارداد فوتبالیست‌ها بین ۱۰، ۲۰ تا ۵۰ میلیارد تومان در طول یک فصل است و تماشاگری که درآمدی ۱۵ تا ۲۵ میلیون تومان در ماه خودش، یا پدر و مادر و اطرافیانش دارند خودش را در مقام مقایسه می‌گذارد و می‌بینید یک فوتبالیست به طور متوسط در یک ماه ۲ تا ۵ میلیارد تومان درآمد دارد و طبیعی است که متناسب با چنین درآمدی، انتظار داشته باشد تا فوتبالیست تیم مورد علاقه‌اش درون زمین برنده باشد و بهترین بازی را ارائه کند. فوتبالیست‌ها که سوپرمن نیستند تا بتوانند درون زمین کار عجیب و غیرمنتظره‌ای کنند. طبیعتاً افزایش ارقام قرارداد‌ها به واسطه سودجویی‌هایی که از آن می‌شود موجب شده تا تماشاگران وقتی تیم‌شان بازنده می‌شود به خصوص برابر حریفی که انتظارش را ندارند، ناراحتی خود را با خشم و عصبانیت نشان دهند که نمونه‌های بروز خشم به دفعات دیده شده است.  

مدیران و مربیان عوامل غیرفوتبالی را دلایل ناکامی می‌دانند

این روانشناس ورزشی خاطرنشان کرد: مورد بعدی این است که تیم‌های ما در لیگ برتر از سواد رسانه‌ای استفاده نمی‌کنند. در واقع علم روانشناسی در ارتباط با مخاطبین را رعایت نمی‌کنند. جو سنگینی در گفتمان، حرف‌ها و رقابت ناسالمی که تیم‌ها به وجود آوردند، ابراز می‌کنند که این موارد باعث استناد تماشاچی به رفتار‌های عوامل تیم و باشگاه می‌شود. دلیل غیرفوتبالی برای تیم‌ها ببینند و در حقیقت خود فوتبالی‌ها هستند که هواداران را به سمت رفتار‌های خشن هل می‌دهند. باشگاه‌ها کلاس سواد رسانه برگزار نمی‌کنند و آنهایی که به عنوان روانشناس در تیم‌ها هستند هم کلاسی نمی‌گذارند تا بازیکنان، مربیان و حتی مدیران را مطلع کنند که چه رفتاری باید با تماشاگران و طرفداران تیم داشته باشند تا آنها به دنبال یک شکست یا یک تساوی رفتار‌های ناپسندی نداشته باشند. در حالی که تمامی مدیران و مربیان فوتبال دلایل ناکامی تیم‌شان را مسائلی غیرفوتبالی و خارج از مستطیل سبز عنوان می‌کنند و هواداران هم حرف عوامل تیم‌شان را می‌پذیرند. عدم سواد رسانه در تیم‌ها جرقه اول را در رفتار‌های خشونت بازی فیزیکی یا کلامی تماشاگران می‌زند. انتهایی‌ترین حلقه زنجیره برخورد‌های خشن تماشاگران زمان بروز آن است و باید از رخ دادن اتفاقات قبلی جلوگیری کرد. 

به ظاهر باشگاه‌ها کانون هواداران دارند

دکتر ملانوروزی یادآور شد: باشگاه‌ها با وجود هزینه‌های بالایی که می‌کنند غافل از این هستند که باید چه آموزش‌هایی را به عوامل تیم‌ها بدهند تا آنها در زمان ناکامی بدانند چه رفتار‌هایی را از خود نشان دهند تا منجر به درگیر‌های لفظی و فیزیکی نشود و شعار‌های تند و زننده به همراه آسیب به یکدیگر و اموال و وسائل ورزشگاه و تیم‌ها شکل نگیرد. سومین مورد کانون هواداران باشگاه‌ها هستند که در ایران به ظاهر داریم ولی در عمل کارآیی لازم را ندارد. کانون هواداران موظف است تا کلاس‌های آموزشی برای تماشاگران برگزار کند و نکات لازم را برای تشویق تیم به آنها آموزش دهد. در واقع ارتباط دو سویه‌ای را ایجاد کند که تماشاگران یاد بگیرند چه رفتار‌هایی از خود نشان دهند و اینکه گفته می‌شود ورزشگاه‌ها دارای صندلی باشد و بلیت فروشی براساس شماره صندلی انجام شود برای شناسایی تماشاگران است تا از رفتار‌های نادرست آنها جلوگیری شود. وقتی آموزش داده نشده و بیشتر شواف را در باشگاه‌ها دیدیم، طبیعتاً انتظار نداشته باشیم تا تماشاگران ارتباط عاطفی برقرار کنند و حرمت تیم مورد علاقه‌شان را نگه دارند. سهل‌انگاری در تربیت تماشاگران منجر به رخ دادن حوادث و حتی فجایعی می‌شود که نمونه‌های آنها را بار‌ها و بار‌ها دیده‌ایم و اگر تغییر نکنیم باز هم خواهیم دید. در صورتی که تمامی موارد را برای تماشاگران فراهم کردیم و باز هم تکرار کردند آن وقت باید انگشت اشاره را به سوی تماشاگران بگیریم و آنها را مسبب اتفاقات تلخ و ناگوار ورزشگاه‌ها و دیگر اماکن ورزشی بدانیم.