اقتصاد ضعیف دندان پزشکی؛ تشدید مشکلات سلامت دهان و دندان

به گزارش اکسیداک خدمات دندان پزشکی اولیه در ایران در حال تبدیل به یک خدمت لاکچری است اگر قبلا مردم خدمات زیبایی دندان مانند کامپوزیت لمینت و حتی ارتودنسی را با هزینه بسیار زیادی دریافت می کردند امروزه خدمات پایه ای مانند درمان ریشه رفع پوسیدگی جراحی دندان عقل و روت کانال و روکش دندان نیز با هزینه های بسیار زیادی در حال انجام است.

از آن سو دریافت برخی خدمات مانند ارتودنسی ایمپلنت و یا سایر پروتز های ثابت و متحرک نیز در حال تبدیل به یک رویا برای اقشار ضعیف است و برای اقشار متوسط نیز این خدمات که بعضا بخشی از آن از سوی بیمه های تکمیلی پوشش داده می شود به صورت اقساطی در حال انجام است.

اگرچه بیمه ‎های پایه برخی از خدمات ابتدایی و ضروری دندان پزشکی را ارائه می دهند اما به نظر می رسد که این موضوع هنوز نتوانسته شاخص های سلامت دهان و دندان را بهبود بخشیده و از آن سو دندان پزشکان نیز از یک سو به دلیل عدم همخوانی تعرفه های موجود با هزینه تمام شده خدمات و گران شدن مواد و تجهیزات مصرفی نسبت به این وضعیت انتقاد دارند.

بر همین اساس به نظر می رسد اقتصاد دندانپزشکی ایران یک اقتصاد بیمار است چرا که نه خدمت دهنده و نه خدمت گیرنده از آن رضایت نداشته و همچنین بیمه ها نیز در این رابطه ضعیف عمل می کنند.

ضعف بیمه ها در پوشش خدمات دندان پزشکی

بهزاد فرخ زاد رئیس هیئت مدیره جامعه دندان پزشکی ایران در گفت و گو با اکسیداک با بیان اینکه تغییر قیمت ارز قیمت وسایل و مواد مصرفی دندان پزشکی را افزایش داده است در رابطه با حمایت بیمه ها از این تغییرات گفت: مفهوم بیمه را باید تعریف کرد بیمه به معنی این است که خدمات درمانی را درست پوشش داده بیمار از خدمات بالا و با کیفیت بهره مند شده و ارائه دهنده خدمت نیز به نحو احسن خدمت را ارائه داده و دستمزد و هزینه تمام شده خدمت را کامل بگیرد. متأسفانه بیمه های موجود این کار را انجام نمی دهند. بیمه تأمین اجتماعی خدمات تحت پوشش دندانپزشکی را در مراکز ملکی خود تحت پوشش دارد و یکسری خدمات ابتدایی را ارائه می دهد. از سوی دیگر بیمه سلامت تنها ۱۷ خدمت را با تعرفه بسیار پایین را تحت پوشش قرار داده است و تنها بیمه نیرو های مسلح است که یک بیمه مکمل را برای بیمه شده های خود تا یک سطح خاص و با تعرفه مصوب دولت تحت پوشش قرار می دهد.

وی افزود: با توجه به اینکه دانش اقتصادی مناسبی پشت تعرفه گذاری و بیمه مناسب نیست داشتتن بیمه یا نداشتن آن کمکی به خدمت گیرنده و خدمت دهنده ارائه نمی دهد. نبود این دانش اقتصادی نادرست در تعرفه گذاری موجب شده تا پوشش بیمه ها با بازار خدمات همخوانی نداشته باشد. نمونه واضح آن را در تغییرات نرخ ارز مشاهده می کنیم. حذف ارز ترجیحی دارو و برخی از تجهیزات پزشکی در چند وقت اخیر منجر به تغییر قیمت زیادی شده است در حالی که تعرفه ها در اوایل سال تصویب و ابلاغ شده است؛ در نتیجه منجر به این شده که تعرفه ها با تغییرات قیمت همخوانی نداشته و بیمه ها هم پوشش مناسبی نداشته و مردم هم خدمت مناسبی اخذ کنند.

فرخزاد تأکید کرد: اگر دولت می خواهد کاری انجام دهد باید متناسب با تورم موجود و تغییرات نرخ ارز تعرفه را واقعی کرده و بیمه ها پشتوانه پیدا کرده و به درستی خدمات را پوشش دهند تا مردم هم خدمات کافی و با کیفیت را اخذ کنند.

رئیس هیئت مدیره جامعه دندانپزشکی ایران در رابطه با بیمه های مکمل و تجاری نیز اظهار کرد: متأسفانه این بیمه ها هم بر اساس تعرفه های مصوب و حتی با تأخیر خدمات را پوشش می دهند. از ابتدای سال تعرفه اعلام شده اما چهارماه بعد آن را اعمال کرده و به روز مطالبات را تسویه نمی کنند. وقتی با این سرعت تورم پس از شش ماه پول را به پزشک یا دندانپزشکی پرداخت می کنند به آنها ضرر می زنند. در واقع بیمه ها به جای تکمیل کننده بودن سیستم درمانی به آن آسیب می زند.

تأثیر منفی بر سلامت دهان و دندان

فرخ زاد با بیان اینکه این سیستم پوشش دهی خدمات در وضعیت سلامت دهان و دندان ایرانیان تأثیر منفی می گذارد گفت: نخست ما نسبت به آگاهی رسانی سلامت بسیار ضعیف هستیم. متولی سلامت در کشور وزارت بهداشت است که به همراه سایر اجزای نظام سلامت موظف هستند افراد را سالم نگهدارند. آگاهی سلامت باید آموزش داده شود. وقتی در برخی رسانه ها مواد غذایی آسیب رسان که موجب پوسیدگی دندان ها می شود به صورت مرتب تبلیغ می ‎شود؛ نباید انتظار داشته باشیم که وضعیت دهان و دندان به سمت سلامت برود؛ لذا وقتی مردم دانش کافی در رابطه با سلامت را نداشته و از آن سو مواد غذایی آسیب رسان تبلیغ می شود روند پوسیدگی و بیماری های دهان و دندان خود به خود افزایش پیدا می کند.

وی ادامه داد: وقتی بیماری ایجاد شد نیاز به مداخله به موقع وجود دارد. اما دو مشکل عمده وجود دارد نخست اینکه بسیاری از مردم توان پرداخت هزینه درمان خود را نداشته و در نتیجه روند بیماری آنها تشدید شده و به درمان های پیشرفته پیچیده و پر هزینه تر نیاز پیدا می کنند و در نهایت به مرحله از دست دادن دندان می رسند. از سوی دیگر افرادی هم هستند که تمکن مالی دارند به دلیل اینکه سلامت دهان و دندان به درستی آموزش داده نشده درمان به موقع انجام نشده و آنها هم به مرحله درمان های پیچیده تر یا از دست دادن دندان می رسند تعرفه ها موجود و عدم پوشش بیمه هم این وضعیت را تشدید می کنند. تا زمانی که سیستم اقتصادی مناسبی تعریف نشود انتظار افزایش شاخص سلامت دهان و دندان انتظار بی جایی است.

وی بیان کرد: یکی از شاخص های سلامت و رفاه اجتماعی در جهان میزان پوسیدگی دندان ها است یعنی در هر کشوری سلامت دهان و دندان افزایش پیدا می کند یعنی شاخص های اقتصادی و رفاهی افزایش پیدا کرده است. شاخص پوسیدگی دندان ها در جهان بین ۱.۵ تا ۲ است در ایران آمار دقیقی وجود ندارد یکسری بررسی های کلی مانند مدارس انجام شده است که نشان می دهد که ۳ تا ۴ دندان پوسیده یا کشیده شده دارند.

ورود افراد غیر پزشک به کلینیک داری

او همچنین در رابطه با قسطی شدن برخی از خدمات دندانپزشکی در ایران نیز گفت: این امر از جانب دندانپزشک صورت نمی گیرد بلکه برخی افراد غیر پزشک و دندانپزشک مراکز درمان تأسیس کرده اند و از همکاران دندانپزشکی به عنوان کارمندان آن مجموعه بهره می برند و گاه خدمات را قسطی ارائه می دهند. اگر هم از سوی دندانپزشک در مطب این امر انجام شود به دلیل عدم چرخش اقتصادی مطب و جذب بیمار است. در هیچ جای جهان درمان قسطی ارائه نمی شود. وقتی چنین اتفاقی رخ می دهد همانطور که گفتم مطب چرخش اقتصادی نداشته و در نتیجه به دلیل عدم وجود پول کافی نمی تواند به موقع مواد و تجهیزات مصرفی خریداری کند و تأمین کننده باشد. مراکزی هم از این طریق بیمار جذب می کنند تعداد افراد پذیرش شده در واحد زمان را بالا می برند. وقتی این اتفاق رخ دهد سرعت ویزیت و درمان بیمار بالا رفته از آن سو کیفیت کاهش پیدا می کند. در حالی که جان افراد «سری دوزی» نبوده باید برای او زمان کافی صرف کرد تا خدمت با کیفیت را ارائه داد.

وی بیان کرد: یکی از آسیب هایی که به سیستم سلامت کشور وارد شده تأسیس مراکز درمانی توسط افراد غیر پزشک است که سرمایه گذاری کرده تا از خدمات پزشکی سود به دست آورند و نتیجه آن عدم ارائه خدمات بی کیفیت است.