نشانه های خرابی اویل پمپ که نباید نادیده بگیرید!

پیشرانه خودرو مجموعه ای پیچیده از قطعات و سیستم های مختلف است که برای عملکرد صحیح و روان به روغن کاری دقیق و مداوم نیاز دارد.

در این میان اویل پمپ نقش حیاتی ایفا می کند و به مثابه قلب تپنده روغن موتور را با فشار مناسب به تمامی اجزای متحرک پیشرانه پمپاژ می کند. هرگونه اختلال در عملکرد اویل پمپ می تواند منجر به عواقب جبران ناپذیری برای موتور خودرو شود. آگاهی از نشانه های خرابی اویل پمپ و اقدام به موقع برای رفع آن از بروز فاجعه های پرهزینه جلوگیری می کند.

وظایف حیاتی اویل پمپ در پیشرانه

اویل پمپ روغن را از کارتل (مخزن روغن) مکیده و با فشار مناسب به مسیرهای روغن کاری هدایت می کند. این مسیرها شامل فیلتر روغن یاتاقان های ثابت و متحرک میل لنگ میل بادامک پیستون ها و سایر اجزای متحرک می شود. وظیفه اصلی اویل پمپ ایجاد فشار کافی برای رساندن روغن به تمام این نقاط و تشکیل یک لایه نازک روغن بین سطوح متحرک است. این لایه روغن اصطکاک را به حداقل رسانده از سایش و خوردگی قطعات جلوگیری کرده و گرمای تولید شده را نیز جذب می کند.

انواع اویل پمپ در خودروهای مدرن

اویل پمپ ها در انواع مختلفی طراحی و تولید می شوند که رایج ترین آن ها عبارتند از :

اویل پمپ دنده ای (Gear Pump)

اویل پمپ روتوری (Rotor Pump)

اویل پمپ با جابجایی متغیر (Variable Displacement Pump)

نشانه های هشداردهنده خرابی اویل پمپ

خرابی اویل پمپ می تواند به صورت تدریجی یا ناگهانی رخ دهد. در هر دو حالت نشانه هایی وجود دارند که می توانند شما را از بروز مشکل آگاه کنند.

روشن شدن چراغ هشدار فشار روغن

این مهم ترین و واضح ترین نشانه خرابی اویل پمپ است. چراغ هشدار فشار روغن معمولاً به شکل یک قوری روغن در صفحه کیلومتر نمایش داده می شود. روشن شدن این چراغ به معنای افت فشار روغن به زیر حد مجاز است و باید فوراً خودرو را متوقف کرده و علت را بررسی کنید.

افزایش دمای موتور

روغن موتور علاوه بر روانکاری نقش خنک کنندگی نیز دارد. اگر اویل پمپ به درستی کار نکند دمای موتور به سرعت افزایش می یابد. بالا رفتن غیرعادی آمپر آب می تواند نشانه ای از کمبود فشار روغن و خرابی اویل پمپ باشد.

صدای غیرعادی از موتور

کاهش فشار روغن باعث می شود لایه روغن بین قطعات متحرک به درستی تشکیل نشود و اصطکاک افزایش یابد. این امر می تواند منجر به ایجاد صدای تق تق یا ضربه از داخل موتور شود به خصوص در دورهای بالا.

کاهش قدرت موتور

با افت فشار روغن روانکاری قطعات متحرک به درستی انجام نمی شود و اصطکاک افزایش می یابد. این امر می تواند منجر به کاهش قدرت و شتاب خودرو شود.

دود آبی از اگزوز

در موارد شدید خرابی اویل پمپ ممکن است روغن به داخل محفظه احتراق نشت کرده و بسوزد. این امر باعث ایجاد دود آبی رنگ در اگزوز می شود.

علل شایع خرابی اویل پمپ

عوامل مختلفی می توانند منجر به خرابی اویل پمپ شوند از جمله :

کثیف شدن یا گرفتگی فیلتر روغن

فیلتر روغن وظیفه تصفیه روغن موتور و حذف ذرات معلق را بر عهده دارد. اگر فیلتر روغن کثیف یا مسدود شود جریان روغن به اویل پمپ کاهش یافته و فشار روغن افت می کند.

پایین بودن سطح روغن

اگر سطح روغن موتور از حد مجاز پایین تر باشد اویل پمپ نمی تواند به اندازه کافی روغن را مکیده و پمپاژ کند.

استفاده از روغن نامناسب

استفاده از روغن با ویسکوزیته (گرانروی) نامناسب می تواند عملکرد اویل پمپ را مختل کند. روغن خیلی غلیظ به سختی پمپاژ می شود و روغن خیلی رقیق نمی تواند فشار لازم را ایجاد کند.

فرسودگی و خرابی قطعات داخلی اویل پمپ

با گذشت زمان و کارکرد زیاد قطعات داخلی اویل پمپ مانند چرخ دنده ها روتورها و کاسه نمدها دچار فرسودگی و سایش می شوند. این امر می تواند منجر به کاهش فشار روغن و در نهایت خرابی کامل اویل پمپ شود.

خرابی رگولاتور فشار روغن

رگولاتور فشار روغن وظیفه تنظیم فشار روغن در مدار را بر عهده دارد. خرابی این قطعه می تواند منجر به افزایش یا کاهش بیش از حد فشار روغن شود.

عواقب نادیده گرفتن نشانه های خرابی اویل پمپ

نادیده گرفتن نشانه های خرابی اویل پمپ می تواند عواقب جبران ناپذیری برای موتور خودرو به دنبال داشته باشد.

آسیب جدی به یاتاقان ها

یاتاقان ها از جمله قطعاتی هستند که بیشترین وابستگی را به روغن کاری دارند. کمبود فشار روغن می تواند منجر به سایش شدید و ذوب شدن یاتاقان ها شود که در نهایت منجر به قفل شدن موتور می شود.

سایش و خوردگی میل لنگ و میل بادامک

میل لنگ و میل بادامک از جمله قطعات گران قیمت و حساس موتور هستند که در صورت کمبود روغن کاری دچار سایش و خوردگی شدید می شوند.

آسیب به پیستون ها و رینگ ها

کمبود روغن کاری می تواند منجر به گیرپاژ کردن پیستون ها در سیلندر و شکستن رینگ ها شود.

قفل شدن موتور

در بدترین حالت کمبود روغن کاری می تواند منجر به قفل شدن کامل موتور شود که تعمیر آن بسیار پرهزینه و زمان بر خواهد بود.

روش های تشخیص و رفع عیب اویل پمپ

تشخیص دقیق خرابی اویل پمپ نیاز به ابزار و تخصص دارد.

استفاده از دستگاه فشارسنج روغن

با استفاده از دستگاه فشارسنج روغن می توان فشار روغن را در نقاط مختلف مدار اندازه گیری کرد. افت فشار در هر نقطه نشان دهنده وجود مشکل در آن بخش است.

بررسی ظاهری اویل پمپ

در صورت باز کردن اویل پمپ می توان قطعات داخلی آن را از نظر سایش خوردگی و شکستگی بررسی کرد.

تست رگولاتور فشار روغن

با استفاده از ابزار مخصوص می توان عملکرد رگولاتور فشار روغن را تست کرد.

تعویض فیلتر روغن

در بسیاری از موارد تعویض فیلتر روغن می تواند مشکل افت فشار روغن را حل کند.

تعویض اویل پمپ

اگر اویل پمپ دچار خرابی شده باشد باید آن را با یک نمونه نو تعویض کرد.

پیشگیری از خرابی اویل پمپ

با رعایت نکات ساده ای می توان از بروز خرابی اویل پمپ جلوگیری کرد :

استفاده از روغن موتور با کیفیت و مناسب

استفاده از روغن موتور با کیفیت و مطابق با توصیه های سازنده خودرو عمر مفید اویل پمپ و سایر قطعات موتور را افزایش می دهد.

تعویض به موقع روغن و فیلتر روغن

تعویض روغن و فیلتر روغن در فواصل زمانی تعیین شده توسط سازنده خودرو از تجمع آلودگی ها در روغن و گرفتگی فیلتر جلوگیری می کند.

بررسی منظم سطح روغن

سطح روغن موتور را به طور منظم بررسی کرده و در صورت کمبود آن را به حد مجاز برسانید.

توجه به نشانه های هشداردهنده

در صورت مشاهده هر یک از نشانه های خرابی اویل پمپ فوراً خودرو را متوقف کرده و به یک تعمیرگاه مجاز مراجعه کنید.

نتیجه گیری

پرسش و پاسخ

آیا می توان با روشن شدن چراغ هشدار فشار روغن به رانندگی ادامه داد؟

خیر به هیچ وجه. روشن شدن چراغ هشدار فشار روغن یک وضعیت اضطراری است و باید فوراً خودرو را متوقف کرده و علت را بررسی کنید. ادامه رانندگی با چراغ روشن می تواند منجر به قفل شدن موتور و آسیب های جدی شود.

آیا تعویض اویل پمپ کار پیچیده ای است؟

بله تعویض اویل پمپ معمولاً کار پیچیده ای است و نیاز به ابزار و تخصص دارد. در بیشتر موارد برای تعویض اویل پمپ باید کارتل روغن باز شود و در برخی خودروها حتی نیاز به پیاده کردن موتور است. بنابراین توصیه می شود این کار را به تعمیرکاران مجرب بسپارید.

آیا استفاده از مکمل های روغن می تواند از خرابی اویل پمپ جلوگیری کند؟

استفاده از مکمل های روغن می تواند در برخی موارد مفید باشد اما نمی تواند جایگزین تعمیر یا تعویض اویل پمپ خراب شود. در واقع استفاده از مکمل های نامناسب می تواند به اویل پمپ و سایر قطعات موتور آسیب برساند. بنابراین قبل از استفاده از هرگونه مکمل با یک تعمیرکار مجاز مشورت کنید.