نمونه لایحه تعدیل اقساط مهریه

نمونه لایحه تعدیل اقساط مهریه، در واقع درخواست قانونی برای تغییر میزان یا شرایط پرداخت مهریه ای است که قبلاً به صورت قسطی تعیین شده. این درخواست هم از طرف مرد و هم از طرف زن قابل طرحه؛ مثلاً اگه وضعیت مالی مرد بدتر بشه، میتونه از دادگاه بخواد اقساطش کم بشه، و اگه وضعش بهتر بشه، زن میتونه بخواد که اقساط بیشتر بشن. این فرآیند پیچیدگی های خاص خودش رو داره و آشنایی با قوانین و نحوه تنظیم درست دادخواست یا لایحه، حسابی به کارتون میاد.

تعدیل اقساط مهریه یکی از اون موضوعات حقوقی پرکاربرده که خیلی ها باهاش درگیر میشن. زندگی بالا و پایین زیاد داره؛ یه روز اوضاع مالی آدم روبه راهه، یه روز خدایی نکرده شرایط سخت میشه. این تغییرات، چه برای مرد و چه برای زن، میتونه روی توانایی پرداخت یا دریافت اقساط مهریه تاثیر بذاره. فرض کنید مردی که قبلاً محکوم به پرداخت مثلاً ماهی دو سکه شده، حالا به هر دلیلی شغلش رو از دست داده یا هزینه های زندگیش چند برابر شده. خب طبیعیه که دیگه نمیتونه همون اقساط رو پرداخت کنه. از اون طرف، ممکنه یه مردی که قبلاً ادعای اعسار کرده و به سختی اقساط رو میپرداخته، حالا موقعیت مالیش خیلی بهتر شده باشه و مثلاً یه ارث بزرگ بهش رسیده یا شغل پردرآمدی پیدا کرده باشه. در این صورت، زن حق داره درخواست بده که اقساط مهریه اش بیشتر بشه تا زودتر به حقش برسه.

هدف اصلی این مقاله اینه که بهتون یه راهنمای کامل و جامع بدیم. میخوایم مرحله به مرحله بگیم چطور میتونید برای تعدیل اقساط مهریه اقدام کنید، چه مدارکی لازمه، کدوم قوانین به دردتون میخوره و حتی نمونه های کاربردی از دادخواست و لایحه رو هم باهاتون به اشتراک بذاریم. پس اگه شما هم درگیر این موضوع هستید، یا فقط دوست دارید اطلاعات حقوقی تون رو بیشتر کنید، با ما همراه باشید تا همه ابعاد این قضیه رو با زبانی ساده و خودمونی بررسی کنیم.

مبانی قانونی و شرایط تعدیل اقساط مهریه

خب، قبل از اینکه بریم سراغ نمونه دادخواست و لایحه، لازمه که یه دور هم شده باهم ببینیم اصلاً پشت پرده این تعدیل اقساط، چه قوانینی قرار داره و چه شرایطی باید وجود داشته باشه تا دادگاه به درخواست ما رسیدگی کنه. چون اگه بدون دونستن این مبانی اقدام کنیم، ممکنه کارمون گره بخوره یا اصلاً دادگاه به حرفمون گوش نده.

قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی

یکی از مهم ترین قوانینی که تو بحث تعدیل اقساط مهریه حسابی به کار میاد، قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی هست. این قانون به محکوم علیه (یعنی کسی که باید پولی رو بده، اینجا معمولاً مرد) و محکوم له (یعنی کسی که باید پول رو بگیره، اینجا معمولاً زن) اجازه میده که تحت شرایطی، درخواست تعدیل اقساط رو بدن.

ماده ۱۱ این قانون میگه: در صورت ثبوت اعسار، چنانچه مدیون متمکن از پرداخت به نحو اقساط شناخته شود، دادگاه ضمن صدور حکم اعسار با ملاحظه وضعیت او مهلت مناسبی برای پرداخت می دهد یا حکم تقسیط بدهی را صادر می کند. در تعیین اقساط باید میزان درآمد مدیون و معیشت ضروری او لحاظ شده و به نحوی باشد که او توانایی پرداخت آن را داشته باشد.

این ماده به وضوح میگه که دادگاه باید توانایی مالی و هزینه های ضروری زندگی فرد رو در نظر بگیره تا اقساط جوری تعیین بشه که قابل پرداخت باشه. حالا بخش مهم تر، تبصره ۲ همین ماده ۱۱ هست که دقیقاً راجع به تعدیل اقساط حرف میزنه:

هر یک از محکوم له یا محکوم علیه می توانند با تقدیم دادخواست، تعدیل اقساط را از دادگاه بخواهند. دادگاه با عنایت به نرخ تورم براساس اعلام مراجع رسمی قانونی کشور یا تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه نسبت به تعدیل میزان اقساط اقدام می کند.

ببینید، این تبصره مثل چراغ راهنما عمل میکنه. یعنی هم مرد میتونه درخواست کاهش اقساط رو بده، هم زن میتونه درخواست افزایش رو داشته باشه. مهم اینه که تغییر وضعیت مالی (کم و زیاد شدن درآمد، هزینه ها) یا تغییر نرخ تورم (که معمولاً خودشو تو قیمت سکه نشون میده) اثبات بشه. دادگاه هم موظفه که این تغییرات رو در نظر بگیره.

قانون مدنی

حالا بریم سراغ قانون مدنی، اون هم حرفی برای گفتن داره. ماده ۲۷۷ قانون مدنی میگه: متعهد نمی تواند متعهدله را مجبور به قبول قسمتی از موضوع تعهد کند، لیکن حاکم می تواند نظر به وضعیت مدیون، مهلت یا اقساطی برای او قرار دهد.

این ماده بیشتر روی این موضوع تاکید داره که قاضی میتونه با توجه به وضعیت مالی کسی که بدهکاره (یعنی مدیون)، براش مهلت یا اقساط تعیین کنه. درسته که مستقیماً به تعدیل اشاره نداره، اما به قاضی این اختیار رو میده که در صورت لزوم، با بررسی شرایط، در نحوه پرداخت دخالت کنه. پس این ماده هم به نوعی پشتوانه حقوقی برای اختیار دادگاه در تعیین و تغییر اقساط محسوب میشه.

بخشنامه رئیس قوه قضائیه در خصوص تعدیل مهریه

گاهی اوقات، بخشنامه هایی از طرف رئیس قوه قضائیه صادر میشه که هدفشون شفاف سازی یا هدایت روند رسیدگی در دادگاه هاست. یکی از این بخشنامه های مهم، بخشنامه شماره ۹۰۰۰/۳۴۸۵۹/۱۰۰ مورخ ۱۳۹۷/۷/۲۲ هست (البته ممکنه بخشنامه های جدیدتری هم اومده باشه که باید از مراجع ذی صلاح پرس و جو کنید). این بخشنامه به دلیل افزایش غیرمتعارف قیمت سکه و مشکلات پیش اومده برای محکومین مهریه که به همین خاطر به زندان میفتادن، صادر شد.

هدف اصلی این بخشنامه این بود که دادگاه ها به صورت خارج از نوبت و حتی بدون تعیین وقت قبلی، به درخواست تعدیل اقساط مهریه رسیدگی کنند و مهلت ها رو متناسب با وضعیت مالی محکوم علیه (مرد) افزایش بدن تا جلوی زندانی شدن افراد گرفته بشه. این بخشنامه نشون میده که سیستم قضایی هم به این موضوع اهمیت میده که شرایط مالی افراد میتونه تغییر کنه و نباید به خاطر ناتوانی موقت از پرداخت، حقوق اساسی افراد نادیده گرفته بشه.

شرایط عمومی برای درخواست تعدیل اقساط

حالا که قوانین رو میدونیم، بیاید ببینیم چه شرط هایی باید وجود داشته باشه تا اصلاً بشه همچین درخواستی رو مطرح کرد:

وجود حکم قطعی تقسیط مهریه: یعنی اول باید یه حکم از دادگاه داشته باشید که مهریه رو قسطی کرده. تا وقتی حکم تقسیط نباشه، نمیشه درخواست تعدیل داد.
اثبات تغییر فاحش و اساسی در وضعیت مالی: این مهم ترین شرطه. باید بتونید به دادگاه ثابت کنید که وضعیت مالی تون (چه درآمد، چه هزینه ها) به طور قابل توجهی تغییر کرده. مثلاً اگه درآمدتون کم شده یا هزینه های زندگیتون بالا رفته. صرفاً کم شدن جزئی درآمد یا یه مقدار افزایش خرج، معمولاً از نظر دادگاه تغییر فاحش محسوب نمیشه.
اثبات تأثیر تورم و تغییر قیمت ها: مخصوصاً وقتی بحث سکه مطرحه، افزایش شدید قیمت سکه میتونه دلیلی برای تعدیل باشه. دادگاه نرخ تورم اعلام شده توسط مراجع رسمی رو هم در نظر میگیره.

خلاصه کلام اینکه، برای درخواست تعدیل اقساط، باید دست پر به دادگاه برید و مدارک و مستندات قوی ای داشته باشید که حرفتون رو ثابت کنه. صرف ادعا کافی نیست و قاضی بر اساس مستندات موجود تصمیم میگیره.

نمونه دادخواست و لایحه تعدیل اقساط مهریه از جانب مرد (زوج / محکوم علیه)

حالا که حسابی با مبانی قانونی و شرایط کلی آشنا شدیم، وقتشه که بریم سراغ اصل مطلب، یعنی نمونه ها! اول از همه سراغ شرایطی میریم که مرد (زوج یا همون محکوم علیه) درخواست تعدیل اقساط مهریه رو داره. معمولاً این درخواست برای کاهش اقساط هست.

چه زمانی مرد درخواست تعدیل (کاهش) اقساط مهریه را مطرح می کند؟

معمولاً مردها وقتی درخواست کاهش اقساط مهریه رو میدن که یکی از این اتفاقات براشون افتاده باشه:

کاهش درآمد: مثلاً خدایی نکرده کارشون رو از دست دادن (بیکاری)، یا شغلشون رو تغییر دادن و درآمد کمتری دارن، یا وضعیت بازار کساد شده و کسب و کارشون دیگه مثل قبل سودآور نیست.
افزایش ناگهانی و غیرمتعارف هزینه های زندگی: یه بیماری سخت و پرهزینه برای خودشون یا یکی از اعضای خونواده پیش اومده، مسئولیت های خانوادگی جدیدی دارن (مثلاً پدر و مادرشون رو تحت تکفل گرفتن)، یا اجاره خونه شون سر به فلک کشیده و دیگه با اون درآمد نمیتونن از پس اجاره و اقساط بربیان.
افزایش شدید قیمت سکه و تورم عمومی: میدونیم که قیمت سکه تو کشور ما نوسانات زیادی داره. اگه مثلاً قبلاً مهریه بر اساس سکه تعیین شده و قیمت سکه یکدفعه خیلی بالا رفته، پرداخت اون تعداد سکه با درآمد ثابت، دیگه ممکن نیست و واقعاً فشار زیادی رو به مرد میاره.

اگه شما هم تو یکی از این شرایط هستید، باید بدونید که قانون این حق رو بهتون داده که درخواست تعدیل بدید. اما مهم اینه که بتونید این تغییرات رو به دادگاه ثابت کنید.

مراحل تنظیم و تقدیم درخواست تعدیل (کاهش) از جانب مرد

برای اینکه درخواستتون به نتیجه برسه، باید یه سری مراحل رو طی کنید:

جمع آوری و آماده سازی مستندات: این مرحله از همه مهم تره. باید هر مدرکی که میتونه ادعای شما رو ثابت کنه، جمع آوری کنید. مثلاً:
- فیش حقوقی جدید (اگه درآمدتون کم شده).
- نامه اتمام همکاری یا گواهی بیکاری از بیمه (اگه بیکار شدید).
- گواهی بانک از موجودی حساب یا گردش مالی (برای اثبات کاهش درآمد یا عدم وجود دارایی).
- اسناد بدهی (اگه وام دارید یا به کسی بدهکارید).
- اجاره نامه جدید با مبلغ بالاتر.
- مدارک پزشکی (اگه هزینه درمان سنگین دارید).
- استشهادیه محلی (گواهی چند نفر از همسایه ها یا دوستان که وضعیت مالی جدید شما رو تایید کنند).
- گزارش کارشناسی (اگه دادگاه لازم بدونه و برای بررسی وضعیت مالی شما کارشناس تعیین کنه).
انتخاب نوع درخواست: اینجا دو تا گزینه دارید: دادخواست یا لایحه دفاعیه. اگه برای اولین باره که میخواید درخواست تعدیل بدید یا پرونده جدیدی رو شروع کنید، باید دادخواست بدید. اما اگه قبلاً دادخواست تعدیل دادید و پرونده در حال رسیدگیه یا مثلاً در جواب درخواست طرف مقابل میخواید دفاع کنید، باید لایحه دفاعیه تنظیم کنید و به دادگاه ارائه بدید.
تقدیم به دادگاه خانواده صالح: بعد از آماده کردن دادخواست یا لایحه و مدارک، باید اون رو از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادگاه خانواده ای که قبلاً حکم تقسیط مهریه رو صادر کرده یا دادگاه خانواده محل اقامت زوجه تقدیم کنید.

نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه (کاهش اقساط از جانب مرد)

همونطور که گفتیم، اگه برای اولین بار هست که میخواید درخواست تعدیل بدید یا پرونده جدیدی رو شروع کنید، باید از دادخواست استفاده کنید. این یه نمونه کلی هست که میتونید با اطلاعات خودتون تکمیلش کنید:


بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

موضوع: دادخواست تعدیل و کاهش اقساط مهریه

خواهان:
نام: [نام کامل زوج]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوج]
نام پدر: [نام پدر زوج]
کد ملی: [کدملی زوج]
اقامتگاه: [آدرس دقیق محل سکونت زوج]
شماره تماس: [شماره تماس زوج]

خوانده:
نام: [نام کامل زوجه]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوجه]
نام پدر: [نام پدر زوجه]
کد ملی: [کدملی زوجه]
اقامتگاه: [آدرس دقیق محل سکونت زوجه]
شماره تماس: [شماره تماس زوجه]

خواسته:
تعدیل و کاهش میزان اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره [شماره دادنامه تقسیط] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] مورخ [تاریخ صدور دادنامه].

دلایل و مستندات:
۱. رونوشت سند رسمی ازدواج شماره [شماره سند] دفترخانه [شماره دفترخانه] مورخ [تاریخ ازدواج].
۲. رونوشت دادنامه شماره [شماره دادنامه تقسیط] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] مورخ [تاریخ صدور دادنامه] مبنی بر محکومیت اینجانب به پرداخت [مثلاً ۱۱۰ سکه بهار آزادی] به صورت [مثلاً ماهیانه یک سکه].
۳. گواهی [نوع گواهی، مثلاً گواهی عدم اشتغال به کار، فیش حقوقی با درآمد کاهش یافته، گواهی بیماری، اجاره نامه جدید و ...] پیوست می باشد.
۴. (اختیاری) استشهادیه محلی مبنی بر تغییر وضعیت مالی اینجانب پیوست می باشد.
۵. تصویر گردش حساب بانکی [در صورت لزوم].

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار آن مقام محترم می رساند:
اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان] به موجب سند ازدواج مذکور در تاریخ [تاریخ ازدواج] با خوانده محترمه خانم [نام و نام خانوادگی خوانده] عقد دائم نموده ام. مهریه ایشان به تعداد [تعداد سکه یا مبلغ مهریه] تعیین گردیده است.
پس از مطالبه مهریه توسط خوانده و طرح دعوای اعسار از جانب اینجانب، طی دادنامه شماره [شماره دادنامه تقسیط] مورخ [تاریخ صدور دادنامه] از شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]، محکوم به پرداخت مهریه به صورت اقساط [مثلاً ماهیانه یک سکه بهار آزادی] گردیده ام.
متاسفانه، از تاریخ صدور دادنامه و تعیین اقساط تاکنون، وضعیت مالی و معیشتی اینجانب به طور قابل توجهی تغییر کرده و توانایی پرداخت اقساط قبلی را ندارم. [در این قسمت، به تفصیل و با جزئیات کامل، علت تغییر وضعیت مالی خود را شرح دهید. هرچه دقیق تر و مستدل تر باشد، بهتر است. مثلاً:]
اینجانب که پیش از این در شرکت [نام شرکت قبلی] مشغول به کار بودم و حقوق ثابت مناسبی داشتم، متاسفانه در تاریخ [تاریخ بیکاری] به دلیل [علت بیکاری، مثلاً تعدیل نیرو یا ورشکستگی شرکت] شغل خود را از دست داده ام. در حال حاضر پس از تلاش های فراوان، تنها توانسته ام کاری با درآمد بسیار پایین تر در [نام شغل جدید یا فعالیت کنونی] پیدا کنم که فیش حقوقی یا گواهی درآمد بنده ضمیمه این دادخواست می باشد و نشان دهنده کاهش [مثلاً ۷۰ درصدی] درآمد ماهیانه ام است. علاوه بر این، هزینه های زندگی نیز به شکل سرسام آوری افزایش یافته است. [مثلاً] اجاره بهای منزل مسکونی بنده از مبلغ [مبلغ قبلی] به [مبلغ جدید] افزایش یافته که مدارک آن نیز پیوست می باشد. همچنین، به دلیل [مثلاً بیماری پدر/مادر یا فرزند]، مجبور به پرداخت هزینه های درمانی سنگینی هستم که توان مالی بنده را به شدت تحلیل برده است. (مدارک مربوطه پیوست است).
با توجه به افزایش بی سابقه نرخ تورم و بالا رفتن شدید قیمت سکه بهار آزادی که در زمان تعیین اقساط [قیمت هر سکه در آن زمان] بود و اکنون به [قیمت فعلی سکه] رسیده است، پرداخت ماهیانه [تعداد سکه یا مبلغ قسط قبلی] برای اینجانب عملاً غیرممکن گردیده و بنده را تحت فشار مالی شدید قرار داده است.
با عنایت به مراتب فوق الذکر و مستنداً به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و همچنین ماده ۲۷۷ قانون مدنی، از محضر عالی درخواست رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر تعدیل و کاهش اقساط مهریه متناسب با توانایی مالی فعلی اینجانب مورد استدعاست.

با احترام و تجدید مراتب ادب
[نام و نام خانوادگی خواهان]
امضاء و تاریخ

نکات مهم در تکمیل این نمونه دادخواست:

صداقت و شفافیت: هرچی واقعیت رو شفاف تر و صادقانه تر بیان کنید، دادگاه راحت تر میتونه تصمیم بگیره.
جزئیات دقیق: اطلاعات رو کامل و دقیق بنویسید؛ از شماره پرونده و تاریخ دادنامه تا مشخصات خودتون و طرف مقابل.
مستندات کافی: حتماً مدارکی که تو بخش دلایل و مستندات گفتید رو ضمیمه دادخواست کنید. بدون مدرک، حرف شما اعتبار کافی نداره.
رعایت ادب: لحن نامه باید محترمانه و رسمی باشه، حتی اگه مشکل مالی دارید.
درخواست مشخص: در پایان درخواستتون رو واضح و مشخص بنویسید (مثلاً درخواست کاهش قسط از ماهی یک سکه به هر سه ماه یک سکه یا هر مبلغ و تعداد دیگری که توان پرداخت آن را دارید).

نمونه لایحه دفاعیه تعدیل اقساط مهریه (از جانب مرد، در تکمیل دادخواست یا دفاع از خود)

حالا فرض کنید قبلاً دادخواست تعدیل رو تقدیم کردید و پرونده در جریان رسیدگیه، یا طرف مقابل درخواستی داده و شما میخواید در مقابل اون دفاع کنید. اینجا باید از لایحه دفاعیه استفاده کنید. لایحه، معمولاً تکمیل کننده اطلاعات داده شده در دادخواست یا پاسخی به ادعاهای طرف مقابله.


بسمه تعالی
لایحه دفاعیه

موضوع: دفاع در خصوص درخواست تعدیل اقساط مهریه (کاهش اقساط)

شماره پرونده: [شماره پرونده جاری در دادگاه]
شماره بایگانی شعبه: [شماره بایگانی شعبه]
مرجع رسیدگی: شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]
تاریخ جلسه رسیدگی: [تاریخ جلسه دادگاه، در صورت وجود]

ریاست محترم شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]

با سلام و احترام،
اینجانب [نام و نام خانوادگی زوج]، در خصوص پرونده کلاسه [شماره پرونده] مطروحه در آن شعبه محترم که موضوع آن درخواست تعدیل اقساط مهریه می باشد، دفاعیات و توضیحات تکمیلی خود را به شرح ذیل به استحضار عالی می رسانم:
۱. بازخوانی وضعیت پیشین و کنونی:
همانطور که قبلاً نیز در دادخواست تقدیمی شماره [شماره دادخواست اول] مورخ [تاریخ دادخواست اول] به تفصیل شرح داده شد، اینجانب به موجب دادنامه شماره [شماره دادنامه تقسیط] محکوم به پرداخت مهریه به صورت [مثلاً ماهیانه یک سکه] گردیده ام. در زمان صدور آن حکم، وضعیت مالی بنده [مثلاً وضعیت شغلی و درآمدی خود را مختصراً شرح دهید].
اما متأسفانه، پس از گذشت [مدت زمان، مثلاً ۶ ماه] از آن تاریخ، شرایط اقتصادی و معیشتی اینجانب به کلی دگرگون شده است. [در این بخش، مجدداً و با تأکید بیشتر، دلایل تغییر وضعیت مالی خود را تکرار کرده و بر مستندات موجود اشاره کنید. مثلاً]:
بنده در حال حاضر به دلیل [ذکر دلیل دقیق، مثلاً بیماری، از کارافتادگی، اخراج از کار یا کاهش شدید درآمد از شغل آزاد] با مشکلات عدیده مالی مواجه شده ام. درآمد ماهیانه ام از مبلغ [مبلغ قبلی] به [مبلغ جدید] کاهش یافته که فیش حقوقی جدید/گواهی درآمد پیوست می گردد. همچنین، هزینه های ضروری زندگی، از جمله اجاره بها، هزینه های درمانی و معیشتی، به شدت افزایش یافته و امکان پرداخت اقساط قبلی مهریه به هیچ عنوان برای اینجانب وجود ندارد. [اشاره به مدارک جدید یا تکمیلی].
افزایش نرخ تورم و جهش قیمت سکه نیز فشار مضاعفی بر دوش اینجانب وارد کرده است. در حالی که در زمان تعیین اقساط، قیمت هر سکه [مبلغ آن زمان] بود، اکنون این مبلغ به [مبلغ فعلی] رسیده و توان پرداخت بنده را کاملاً از بین برده است.
۲. استنادات قانونی:
از آن مقام محترم تقاضا دارم با عنایت ویژه به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی، که صراحتاً به امکان تعدیل اقساط بر اساس نرخ تورم و تغییر در وضعیت معیشت و درآمد محکوم علیه اشاره دارد، و همچنین ماده ۲۷۷ قانون مدنی که اختیار تعیین مهلت و اقساط را به حاکم می دهد، در خصوص درخواست اینجانب تصمیم مقتضی اتخاذ فرمایید. بخشنامه رئیس محترم قوه قضائیه به شماره ۹۰۰۰/۳۴۸۵۹/۱۰۰ نیز مؤید همین رویکرد قانونی مبنی بر لزوم تعدیل اقساط در شرایط مشابه است.
۳. درخواست ارجاع به کارشناسی (در صورت لزوم):
جهت احراز و تشخیص دقیق وضعیت مالی فعلی اینجانب، در صورت صلاحدید آن مرجع محترم، تقاضای ارجاع موضوع به کارشناسی جهت بررسی میزان درآمد، هزینه ها و توانایی پرداخت بنده مورد استدعاست.

در نهایت، با توجه به دلایل و مستندات ارائه شده و شرایط کاملاً تغییر یافته مالی اینجانب، از محضر عالی قدر دادگاه محترم استدعا دارم با صدور حکم بر تعدیل و کاهش عادلانه اقساط مهریه، موجبات رهایی اینجانب از فشار مالی طاقت فرسا و ایفای دین خود را فراهم فرمایید.

با تجدید احترام و سپاس فراوان
[نام و نام خانوادگی زوج]
امضاء و تاریخ

نکات مهم در تکمیل این نمونه لایحه:

ارجاع به پرونده: حتماً شماره پرونده و شماره بایگانی رو دقیق بنویسید تا لایحه به پرونده درست پیوست بشه.
تکرار مستدل: اگه مطلبی رو قبلاً تو دادخواست گفتید، اینجا میتونید با بیانی شیواتر و استدلالی قوی تر، دوباره بهش اشاره کنید و بر اون تاکید کنید.
تمرکز بر تغییرات: هسته اصلی لایحه باید روی اثبات تغییرات مالی شما باشه و اینکه چرا دیگه نمیتونید مثل قبل اقساط رو بپردازید.
مدارک پیوست: اگه مدرک جدیدی دارید، حتماً همراه لایحه ارائه بدید.
درخواست کارشناسی: اگه فکر میکنید کارشناسی میتونه به نفع شما باشه، حتماً تو لایحه درخواست بدید.

نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه از جانب زن (زوجه / محکوم له)

تا اینجا بیشتر روی شرایطی که مرد درخواست تعدیل میده صحبت کردیم. اما اینطور نیست که فقط مرد بتونه این درخواست رو داشته باشه. زن (زوجه یا همون محکوم له) هم میتونه درخواست تعدیل بده؛ البته درخواست او معمولاً برای افزایش اقساط مهریه است.

چه زمانی زن درخواست تعدیل (افزایش) اقساط مهریه را مطرح می کند؟

زن ها معمولاً وقتی درخواست افزایش اقساط رو مطرح میکنن که یکی از این اتفاقات افتاده باشه:

بهبود چشمگیر و قابل اثبات در وضعیت مالی زوج: این مهم ترین دلیل برای درخواست افزایش اقساطه. اگه زن بتونه ثابت کنه که وضعیت مالی همسر سابقش خیلی بهتر شده (مثلاً شغل جدید و پردرآمدی پیدا کرده، یه ارث بزرگ بهش رسیده، یا اموال جدید و زیادی خریده)، میتونه درخواست تعدیل بده.
تغییر شرایط به نفع زوجه: این مورد کمتر پیش میاد ولی مثلاً اگه دادگاه تشخیص بده که تسریع در پرداخت مهریه معوقه به نفع زن هست، ممکنه تصمیم به افزایش اقساط بگیره.

باید یادمون باشه که ادعای صرفاً افزایش درآمد، به درد دادگاه نمیخوره. باید مدرک و سند محکمه پسند داشته باشید که حرفتون رو ثابت کنه.

مراحل تنظیم و تقدیم درخواست تعدیل (افزایش) از جانب زن

مراحل برای زن هم شبیه مرد هست، با این تفاوت که تمرکز روی اثبات بهبود وضعیت مالی مرد هست:

جمع آوری مستندات قوی برای اثبات بهبود وضعیت مالی زوج: این قسمت چالش برانگیزترین بخش کاره. شما باید مدارکی پیدا کنید که نشون بده مرد وضع مالیش بهتر شده. مثلاً:
- اطلاعات مربوط به شغل جدید پردرآمد (مثلاً اگه میدونید کجا کار میکنه یا چه کسب و کاری راه انداخته).
- اسناد خرید اموال جدید (ملک، خودروی لوکس و…).
- تراکنش های بانکی مشکوک یا مبالغ بالا (اگه به این اطلاعات دسترسی دارید یا میتونید از طریق دادگاه استعلام بگیرید).
- گزارش استعلام دارایی (از طریق دادگاه میشه درخواست استعلام از بانک ها، اداره ثبت اسناد و املاک، اداره راهور و … رو داد تا دارایی های مرد مشخص بشه).
- اظهارنامه مالیاتی (اگه بهش دسترسی داشته باشید).
اگه مدارک کافی ندارید، میتونید درخواست کارشناسی از دادگاه کنید تا وضعیت مالی مرد رو بررسی کنن.
تنظیم دادخواست: از اونجایی که معمولاً درخواست افزایش اقساط، شروع یک پرونده جدید محسوب میشه، باید دادخواست تنظیم کنید.
تقدیم به دادگاه خانواده صالح: دادخواست رو از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادگاه خانواده ای که حکم تقسیط مهریه رو صادر کرده یا دادگاه خانواده محل اقامت زوج تقدیم کنید.

نمونه دادخواست تعدیل اقساط مهریه (افزایش اقساط از جانب زن)

این هم یه نمونه دادخواست برای زنانی که میخوان درخواست افزایش اقساط مهریه رو بدن:


بسمه تعالی
ریاست محترم دادگاه خانواده [نام شهرستان]

موضوع: دادخواست تعدیل و افزایش اقساط مهریه

خواهان:
نام: [نام کامل زوجه]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوجه]
نام پدر: [نام پدر زوجه]
کد ملی: [کدملی زوجه]
اقامتگاه: [آدرس دقیق محل سکونت زوجه]
شماره تماس: [شماره تماس زوجه]

خوانده:
نام: [نام کامل زوج سابق]
نام خانوادگی: [نام خانوادگی زوج سابق]
نام پدر: [نام پدر زوج سابق]
کد ملی: [کدملی زوج سابق]
اقامتگاه: [آدرس دقیق محل سکونت زوج سابق]
شماره تماس: [شماره تماس زوج سابق]

خواسته:
تعدیل و افزایش میزان اقساط مهریه موضوع دادنامه شماره [شماره دادنامه تقسیط] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] مورخ [تاریخ صدور دادنامه] به دلیل بهبود وضعیت مالی خوانده.

دلایل و مستندات:
۱. رونوشت سند رسمی ازدواج شماره [شماره سند] دفترخانه [شماره دفترخانه] مورخ [تاریخ ازدواج].
۲. رونوشت دادنامه شماره [شماره دادنامه تقسیط] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] مورخ [تاریخ صدور دادنامه] مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت مهریه به صورت [مثلاً ماهیانه یک سکه].
۳. مدارک اثبات بهبود وضعیت مالی خوانده (مثل: گزارش استعلام دارایی، اطلاعات مربوط به شغل جدید/افزایش درآمد، اسناد خرید اموال جدید و ...).
۴. (اختیاری) درخواست کارشناسی جهت بررسی وضعیت مالی خوانده.

شرح دادخواست:
احتراماً به استحضار آن مقام محترم می رساند:
اینجانبه [نام و نام خانوادگی خواهان] به موجب سند ازدواج مذکور در تاریخ [تاریخ ازدواج] با خوانده محترم آقای [نام و نام خانوادگی خوانده] عقد دائم نموده ام. مهریه اینجانبه به تعداد [تعداد سکه یا مبلغ مهریه] تعیین گردیده است.
پس از مطالبه مهریه و طرح دعوای اعسار از جانب خوانده، طی دادنامه شماره [شماره دادنامه تقسیط] مورخ [تاریخ صدور دادنامه] از شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان]، خوانده محکوم به پرداخت مهریه به صورت اقساط [مثلاً ماهیانه یک سکه بهار آزادی] گردید.
متاسفانه، از زمان صدور دادنامه و تعیین اقساط تاکنون، وضعیت مالی خوانده محترم به طور چشمگیری بهبود یافته است. [در این قسمت، به تفصیل و با جزئیات کامل، دلایل و شواهد بهبود وضعیت مالی زوج را شرح دهید. هرچه مستندات قوی تر و دقیق تر باشند، شانس موفقیت شما بیشتر است. مثلاً:]
خوانده که پیش از این در شغل [شغل قبلی] با درآمد محدود فعالیت داشت، در حال حاضر [مثلاً شغل خود را تغییر داده و در شرکت [نام شرکت جدید] با سمت [سمت جدید] مشغول به کار شده است که حقوق و مزایای بسیار بالاتری دارد، یا کسب و کار شخصی جدید و پررونقی راه اندازی کرده است]. همچنین، اطلاعات واصله حاکی از آن است که ایشان اقدام به خرید [مثلاً یک دستگاه خودروی مدل بالا یا یک واحد آپارتمان] نموده است که این امر نشان دهنده توانایی مالی بالاتر از زمان صدور حکم اعسار می باشد.
با توجه به بهبود وضعیت مالی خوانده، اقساط فعلی مهریه به هیچ عنوان متناسب با توانایی مالی ایشان نبوده و پرداخت این میزان اقساط، موجب طولانی شدن زمان وصول مهریه اینجانبه و تضییع حقوق مسلم اینجانبه می گردد. مستندات مربوط به بهبود وضعیت مالی خوانده (در صورت وجود، به تفصیل ذکر شود) به پیوست این دادخواست تقدیم می گردد. همچنین، در صورت لزوم، اینجانبه درخواست استعلام از مراجع ذیربط و ارجاع موضوع به کارشناسی جهت تعیین دقیق وضعیت مالی خوانده را دارم.
با عنایت به مراتب فوق الذکر و مستنداً به تبصره ۲ ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و همچنین ماده ۲۷۷ قانون مدنی، از محضر عالی درخواست رسیدگی و صدور حکم شایسته مبنی بر تعدیل و افزایش اقساط مهریه به شرحی که دادگاه محترم مصلحت بداند، مورد استدعاست تا اینجانبه زودتر به حقوق قانونی خود نائل آیم.

با احترام و تجدید مراتب ادب
[نام و نام خانوادگی خواهان]
امضاء و تاریخ

نکات مهم در تکمیل این نمونه دادخواست:

مدارک مستدل: برای اثبات بهبود وضعیت مالی مرد، باید مدارک و مستندات قوی داشته باشید. صرف ادعا کافی نیست.
درخواست استعلام یا کارشناسی: اگه مدارک مستقیم ندارید، میتونید از دادگاه بخواید که از طریق استعلام از بانک ها، اداره ثبت، اداره مالیات و… وضعیت مالی مرد رو بررسی کنه یا موضوع رو به کارشناسی ارجاع بده.
صبر و پیگیری: پرونده های این چنینی ممکنه زمان بر باشن و نیاز به پیگیری مداوم دارن.
رعایت ادب و صداقت: همونطور که قبلاً هم گفتیم، این اصول در همه مراحل حقوقی لازمه.

نکات حقوقی مهم در پرونده های تعدیل مهریه

تا اینجا هم با قوانین آشنا شدیم و هم نمونه دادخواست و لایحه رو دیدیم. اما چند تا نکته مهم حقوقی هست که دونستنشون میتونه تو مسیر پرونده حسابی به کارتون بیاد و جلوی سوءتفاهم ها و مشکلات احتمالی رو بگیره.

آیا تقدیم دادخواست تعدیل، مانع از حبس یا بازداشت محکوم علیه می شود؟

یکی از سوالات رایج و دغدغه اصلی مردان، اینه که اگه درخواست تعدیل اقساط مهریه رو بدن، آیا جلوی زندانی شدن یا بازداشتشون به دلیل عدم پرداخت مهریه گرفته میشه؟

پاسخ این سوال معمولاً خیر هست. بر اساس نظریه اداره کل حقوقی قوه قضاییه (مثلاً نظریه شماره ۷/۱۴۰۱/۴۷۵ مورخ ۱۴۰۱/۰۶/۰۷)، صرف تقدیم دادخواست تعدیل اقساط، مانع از حبس یا بازداشت محکوم علیه نمی شه. یعنی تا وقتی دادگاه در مورد درخواست تعدیل شما رأی نده و میزان اقساط رو تغییر نده، حکم قبلی به قوت خودش باقیه و شما همچنان موظف به پرداخت اقساط قبلی هستید. اگه نتونید اقساط قبلی رو بپردازید و زن درخواست جلب رو بده، ممکنه بازداشت بشید.

پس، چیزی که ملاکه، رأی قطعی دادگاه در خصوص تعدیله، نه صرف تقدیم دادخواست. البته دادگاه ها معمولاً در رسیدگی به این درخواست ها تسریع میکنن، ولی تا قبل از صدور رأی جدید، خطر بازداشت وجود داره.

نقش کارشناسی در پرونده های تعدیل مهریه

کارشناسی یکی از ابزارهای مهم دادگاه برای رسیدگی دقیق به پرونده هاست، مخصوصاً وقتی بحث مالی و درآمد مطرحه. نقش کارشناسی تو پرونده های تعدیل مهریه چیه؟

چه زمانی نیاز به کارشناسی است؟ اگه وضعیت مالی یکی از طرفین (چه مرد برای اثبات کاهش درآمد، چه زن برای اثبات افزایش درآمد مرد) محل اختلاف باشه و مدارک موجود برای دادگاه کافی نباشه، دادگاه میتونه موضوع رو به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع بده. کارشناس، بر اساس مدارک موجود، استعلامات لازم، و گاهی حتی تحقیقات میدانی، وضعیت مالی، میزان درآمد، هزینه های زندگی و توانایی پرداخت فرد رو بررسی و گزارش میده.
نحوه اعتراض به نظر کارشناس: اگه هر کدوم از طرفین به نظر کارشناس اعتراض داشته باشن، میتونن در مهلت قانونی (که معمولاً یک هفته از تاریخ ابلاغ نظریه کارشناسیه) اعتراض خودشون رو کتباً به دادگاه تقدیم کنن و دلایل اعتراضشون رو هم توضیح بدن. در صورت موجه بودن اعتراض، ممکنه دادگاه موضوع رو به هیئت کارشناسان (مثلاً سه نفره) ارجاع بده.

پس، اگه فکر میکنید بدون کارشناسی، نمیتونید حرفتون رو ثابت کنید یا ادعای طرف مقابل غیرواقعیه، درخواست کارشناسی رو فراموش نکنید.

مدت زمان رسیدگی به پرونده های تعدیل اقساط

مدت زمان رسیدگی به این پرونده ها بستگی به عوامل مختلفی داره، از جمله:

حجم کاری شعبه: بعضی از شعب دادگاه ها شلوغ ترن و ممکنه زمان بیشتری طول بکشه.
کامل بودن مدارک: اگه مدارک شما از اول کامل و بدون نقص باشه، روند رسیدگی سریع تر پیش میره.
نیاز به کارشناسی یا استعلام: اگه پرونده به کارشناسی یا استعلام از مراجع مختلف نیاز داشته باشه، طبیعتاً زمان بیشتری میبره.
نحوه دفاع طرفین: اگه طرفین لایحه های متعدد بدن یا درخواست های مختلفی داشته باشن، ممکنه پرونده طولانی تر بشه.

به طور کلی، نمیشه زمان دقیقی رو تعیین کرد، اما معمولاً این پرونده ها ممکنه از چند ماه تا حتی بیشتر هم طول بکشن. بخشنامه رئیس قوه قضاییه که بالاتر بهش اشاره کردیم، البته بر رسیدگی خارج از نوبت تاکید داره که میتونه سرعت کار رو بیشتر کنه.

تفاوت اصلی لایحه و دادخواست در این زمینه و کاربرد هر یک

اینجا خیلی خلاصه تفاوت رو میگیم، چون قبلاً تو نمونه ها بهشون اشاره کردیم:

دادخواست: مثل شروع یک دعوای جدید میمونه. وقتی میخواهید برای اولین بار درخواست تعدیل اقساط رو مطرح کنید و پرونده ای در این خصوص وجود نداره، باید دادخواست تنظیم کنید و از طریق دفاتر خدمات قضایی به دادگاه تقدیم کنید.
لایحه: در واقع یه نامه دفاعی یا توضیحی هست که در طول روند رسیدگی به پرونده ای که قبلاً شروع شده، به دادگاه تقدیم میشه. مثلاً اگه قبلاً دادخواست تعدیل رو دادید و حالا جلسه رسیدگیه، میتونید یه لایحه دفاعیه بنویسید و توضیحات تکمیلی یا دفاعیات خودتون رو ارائه بدید. همچنین در پاسخ به دادخواست تعدیل طرف مقابل، از لایحه استفاده می شود.

اهمیت مشاوره با وکیل متخصص خانواده

در پرونده های حقوقی، مخصوصاً دعاوی خانواده که حساسیت های خاص خودشون رو دارن، حضور یک وکیل متخصص میتونه تفاوت بزرگی ایجاد کنه. وکیل مهریه که تجربه کافی تو این زمینه رو داره، میتونه:

اسناد رو به درستی تنظیم کنه: وکیل میدونه که دادخواست و لایحه باید چطور نوشته بشه تا موثر باشه و تمام نکات حقوقی رعایت بشه.
مدارک رو جمع آوری کنه: برای اثبات ادعاهاتون نیاز به مدارک قوی دارید و وکیل میتونه راهنمایی تون کنه که چه مدارکی لازمه و چطور باید اونا رو تهیه کنید.
پرونده رو پیگیری کنه: پیگیری پرونده تو دادگاه خودش یه کار زمان بر و پر دردسره. وکیل میتونه این کار رو به نحو احسن انجام بده.
از حقوق شما دفاع کنه: وکیل با تسلط به قوانین و رویه های قضایی، میتونه بهترین دفاع رو از حقوق شما تو جلسات دادگاه داشته باشه.

خلاصه که سپردن کار به کاردون، همیشه به نفعتونه. اگه میخواید خیالتون از بابت پرونده تعدیل مهریه راحت باشه و بهترین نتیجه رو بگیرید، حتماً با یک وکیل متخصص مشورت کنید.

سوالات متداول

چه مدارکی برای تعدیل اقساط مهریه باید ارائه دهم؟

مدارک مورد نیاز بستگی به این داره که شما (زوج یا زوجه) درخواست تعدیل رو میدید و برای کاهش یا افزایش اقساط. اما به طور کلی، شامل رونوشت سند ازدواج، رونوشت دادنامه تقسیط مهریه، و مدارکی برای اثبات تغییر وضعیت مالی میشه. برای زوج (کاهش اقساط)، این مدارک میتونه شامل فیش حقوقی جدید (با درآمد کمتر)، گواهی بیکاری، مدارک بیماری های پرهزینه، اجاره نامه جدید، و استشهادیه محلی باشه. برای زوجه (افزایش اقساط)، این مدارک میتونه شامل اطلاعات و مدارکی باشه که بهبود وضعیت مالی زوج (مثل شغل جدید پردرآمد، اسناد خرید اموال جدید، تراکنش های بانکی) رو ثابت کنه. در هر دو حالت، میتونید درخواست کارشناسی برای بررسی دقیق وضعیت مالی رو هم به دادگاه بدید.

آیا تعدیل اقساط مهریه به گذشته (اقساط معوق) نیز سرایت می کند؟

نه، معمولاً حکم تعدیل اقساط مهریه به گذشته (اقساط معوقه ای که قبل از صدور حکم تعدیل، سررسیدشون گذشته و پرداخت نشده) سرایت نمیکنه. دادگاه وضعیت فعلی محکوم علیه رو بررسی میکنه و بر اساس اون، اقساط رو از تاریخ صدور حکم تعدیل به بعد تغییر میده. اقساط معوق همچنان به قوت خودشون باقی هستن و مرد موظف به پرداخت اونهاست. مگر اینکه دادگاه به صراحت در رأی خود برای اقساط معوق هم تعیین تکلیف کرده باشه که این مورد بسیار نادره. پس اگه اقساط معوق دارید، حتی با تعدیل اقساط آتی، همچنان مسئول پرداخت اونها هستید.

اگر زوج عمداً وضعیت مالی خود را برای فرار از پرداخت بدتر کند، چه سرنوشتی خواهد داشت؟

اگه زوج عمداً و با هدف فرار از پرداخت مهریه، وضعیت مالی خودش رو بدتر نشون بده (مثلاً شغلش رو ترک کنه یا اموالش رو به نام دیگران بزنه)، این کار به عنوان معامله به قصد فرار از دین شناخته میشه و جرمه. در این صورت، دادگاه نه تنها درخواست تعدیل اقساط رو رد میکنه، بلکه زوجه میتونه با طرح دعوا، بطلان اون معاملات رو درخواست کنه و مجازات هایی هم برای زوج در پی خواهد داشت. دادگاه ها به راحتی میتونن نیت اصلی افراد رو از طریق بررسی شواهد، مستندات و تحقیقات محلی تشخیص بدن. پس هرگز به فکر چنین راه هایی نیفتید چون نتیجه عکس میده و وضعیت رو بدتر میکنه.

آیا در صورت تعدیل، مبلغ کل مهریه تغییر می کند یا فقط اقساط؟

خیر، در صورت تعدیل اقساط مهریه، مبلغ کل مهریه هیچ تغییری نمیکنه. تعدیل فقط روی نحوه و شرایط پرداخت (یعنی میزان و تعداد اقساط) اثر میذاره، نه روی اصل دین. مهریه مبلغی ثابت هست که در سند ازدواج ثبت شده و فقط دادگاه میتونه نحوه پرداختش رو با توجه به توانایی مالی و شرایط اقتصادی تغییر بده. مثلاً اگه قبلاً قرار بوده ماهی یک سکه پرداخت بشه و حالا به ماهی نیم سکه تغییر میکنه، این به معنی کاهش کل مهریه نیست، بلکه فقط سرعت پرداخت کمتر میشه تا فرد بتونه از پسش بربیاد.

هزینه دادرسی برای درخواست تعدیل اقساط چقدر است؟

هزینه دادرسی برای درخواست تعدیل اقساط مهریه، برخلاف مطالبه اصل مهریه که بر اساس مبلغ خواسته تعیین میشه، معمولاً هزینه دادرسی دعاوی غیرمالی رو داره. این یعنی هزینه ثابت و مشخصی داره و مثل دعاوی مالی، درصدی از مبلغ مهریه نیست. البته مبلغ دقیق این هزینه هر ساله توسط قوه قضاییه اعلام میشه و بهتره قبل از اقدام، از دفاتر خدمات قضایی یا یک وکیل در مورد مبلغ روز استعلام بگیرید. علاوه بر هزینه دادرسی، اگه پرونده نیاز به کارشناسی داشته باشه، هزینه کارشناسی هم به عهده کسی هست که درخواست کارشناسی داده یا دادگاه تعیین میکنه.

نتیجه گیری

رسیدیم به پایان این راهنمای جامع! همونطور که با هم دیدیم، تعدیل اقساط مهریه یه فرآیند حقوقی مهم و کاربردیه که هم برای مرد و هم برای زن، راهی برای مدیریت بهتر شرایط مالی و ایفای حقوق قانونی به وجود میاره. چه شما مردی باشید که به دلیل مشکلات اقتصادی نیازمند کاهش اقساطید، و چه زنی باشید که با بهبود وضعیت مالی همسر سابقش، به دنبال افزایش اقساط مهریه است، این حق برای شما در قانون پیش بینی شده.

نکات اصلی که باید همیشه یادتون باشه اینه که: اولاً، باید تغییر فاحش و اساسی در وضعیت مالی رو بتونید به دادگاه ثابت کنید؛ دوماً، برای اثبات ادعاتون حتماً مدارک و مستندات قوی داشته باشید؛ سوماً، از قوانین و بخشنامه های مربوطه مثل ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و ماده ۲۷۷ قانون مدنی آگاه باشید.

فراموش نکنید که پیچیدگی های حقوقی این پرونده ها کم نیست و حتی یه اشتباه کوچک تو تنظیم دادخواست یا لایحه، یا عدم ارائه مدارک کافی، میتونه روند پرونده رو حسابی طولانی و حتی نتیجه رو به ضرر شما تغییر بده. پس، برای اینکه خیالتون از بابت تمام این مراحل راحت باشه و با اطمینان خاطر بیشتری قدم بردارید، اکیداً توصیه میکنیم که قبل از هر اقدامی، حتماً با یک وکیل متخصص خانواده مشورت کنید. وکیل میتونه بهترین راهنمایی ها رو بهتون بده، اسناد حقوقی رو به درستی براتون تنظیم کنه و از حقوق شما به بهترین شکل ممکن دفاع کنه.

برای مشاوره تخصصی و اطمینان از صحت اقدامات حقوقی خود، همین حالا با وکلای مجرب ما تماس بگیرید.

دسته های هم موضوع