حکم جلب بعد از اجراییه نفقه

اگه بعد از اینکه حکم نفقه رو گرفتید و اجراییه هم صادر شد، هنوز هم از نفقه خبری نیست، اینجاست که ممکنه به فکر حکم جلب بعد از اجراییه نفقه بیفتید. وقتی اموالی برای توقیف پیدا نمی شه یا زوج دادخواست اعسار نداده و یا رد شده، شما می توانید از دادگاه درخواست حکم جلب حقوقی کنید. این راهکار قانونی که بر اساس ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی هست، حق شما رو برای دریافت نفقه تضمین می کنه و بهتون کمک می کنه تا توی این مسیر پیچیده حقوقی، گام های بعدی رو با اطمینان بردارید.

معمولاً وقتی زن یا همون زوجه، حکم قطعی نفقه رو می گیره، فکر می کنه دیگه همه چی تموم شده و پولش رو می تونه دریافت کنه. اما خب، همیشه هم اینطوری نیست! گاهی اوقات مرد (محکوم علیه) از پرداخت نفقه خودداری می کنه و اینجا داستان تازه شروع میشه. پرونده می ره تو واحد اجرای احکام، اجراییه صادر میشه، ابلاغ میشه به مرد، و باز هم خبری از پرداخت نیست! اونجاست که آدم واقعاً کلافه میشه و دنبال راه چاره ای می گرده تا حقش رو بگیره. یکی از این راه ها، که خیلی ها هم دنبالشن، حکم جلب بعد از اجراییه نفقه هست. اما این جلب چیه؟ چطور میشه گرفتش؟ با جلب کیفری فرق داره؟ بیاین با هم قدم به قدم پیش بریم تا قلق کار دستتون بیاد.

نفقه، چرا اینقدر مهمه و چالش های بعد از حکم؟

نفقه، اصلاً یه چیز الکی نیست تو زندگی مشترک. قانونگذار اون رو به عنوان یکی از وظایف اصلی مرد در قبال زن و فرزندانش (اگه باشن) قرار داده. یعنی مرد باید هزینه های زندگی، شامل خوراک، پوشاک، مسکن، درمان و حتی تحصیل رو برای زنش تأمین کنه. این حق قانونی رو هم شرع تأیید کرده و هم قانون مدنی ما. پس وقتی صحبت از نفقه میشه، داریم از یه حق اساسی حرف می زنیم که نباید نادیده گرفته بشه.

اغلب اوقات، برای گرفتن نفقه، زن مجبور میشه بره دادگاه و از طریق قانونی اقدام کنه. بعد از کلی دوندگی و سختی، بالاخره یه حکم قطعی از دادگاه خانواده می گیره. بعدش هم می ره دنبال اجراییه نفقه. اجراییه یعنی چی؟ یعنی دادگاه به مرد دستور میده که بر اساس حکمی که صادر شده، مبلغ نفقه رو پرداخت کنه. یه مهلت قانونی هم بهش داده میشه، مثلاً ده روز. اما چالش اصلی اینجاست که گاهی اوقات، با وجود همه این مراحل، مرد باز هم زیر بار پرداخت نمیره. یا میگه پول ندارم، یا اصلاً اهمیتی نمیده و یا سعی می کنه طفره بره. خب، اینجا چیکار باید کرد؟ آیا دست زن بسته ست؟ قطعاً نه! اینجاست که بحث حکم جلب بعد از اجراییه نفقه پیش میاد.

ضمانت اجراهای نفقه: حقوقی یا کیفری؟ قاطی نکنید!

قبل از اینکه سراغ حکم جلب بعد از اجراییه نفقه بریم، لازمه یه نکته خیلی مهم رو روشن کنیم: نفقه دو تا مسیر حقوقی و کیفری داره که خیلیا اینا رو با هم اشتباه می گیرن. هر کدوم شرایط و عواقب خودشون رو دارن و برای همین باید حسابی حواسمون جمع باشه که کدوم مسیر رو برای گرفتن حقمون انتخاب می کنیم.

نفقه چیست؟ یه تعریف ساده و خودمونی

نفقه، اون هزینه هایی هست که مرد باید برای زن و در صورت لزوم برای فرزندان و حتی خویشاوندان نیازمندش پرداخت کنه. این هزینه ها شامل خوراک، پوشاک، مسکن، هزینه های درمانی، اثاث منزل و حتی هزینه های آموزشی میشه که با توجه به شرایط زن یا فرزندان و موقعیت خانوادگی و اجتماعی و البته توان مالی مرد تعیین میشه.

مسیرهای پیگیری نفقه: حقوقی و کیفری

برای گرفتن نفقه، دو تا راه اصلی وجود داره:

مسیر حقوقی: اینجا شما می رید دادگاه خانواده و درخواست نفقه می کنید. دادگاه هم بعد از بررسی، یه حکم برای پرداخت نفقه میده. اگه مرد این حکم رو اجرا نکرد، پای اجراییه به میون میاد و بعد از اون، اگه باز هم پول پرداخت نشد و مالی برای توقیف نبود، می تونید درخواست حکم جلب حقوقی رو بدید. تمرکز اصلی این مقاله دقیقاً روی همین مسیره، یعنی حکم جلب بعد از اجراییه نفقه که حقوقی هست.
مسیر کیفری: این مسیر کاملاً متفاوته. اینجا شما به خاطر جرمی به اسم ترک انفاق از مرد شکایت می کنید. ترک انفاق یعنی مرد با اینکه توانایی مالی داره، عمداً نفقه زن یا فرزندش رو پرداخت نمی کنه. اگه این جرم ثابت بشه، مرد ممکنه مجازات حبس (زندان) بگیره. جلب در این مسیر، همون جلب کیفری هست که برای حضور مرد در دادسرا یا اجرای حکم حبسش صادر میشه و با جلب حقوقی برای وصول نفقه، فرق داره.

پس یادمون باشه، بحث ما در اینجا حکم جلب بعد از اجراییه نفقه هست که یه راهکار حقوقی برای گرفتن پول نفقه است و نباید اون رو با شکایت کیفری ترک انفاق و جلب ناشی از اون قاطی کرد. این دوتا، هرچند ممکنه به بازداشت مرد منجر بشن، اما از ریشه و هدف با هم فرق دارن.

قبل از جلب: فرآیند اجراییه نفقه و داستان های بعدش!

خب، تا اینجا فهمیدیم که نفقه چیه و دو تا مسیر حقوقی و کیفری داره. حالا فرض کنید شما مسیر حقوقی رو انتخاب کردید و تونستید حکم قطعی نفقه رو از دادگاه خانواده بگیرید. قدم بعدی چیه؟ قطعاً گرفتن اجراییه نفقه. این اجراییه، یه کاغذ رسمی از دادگاهه که به مرد میگه باید نفقه رو پرداخت کنه. بیاین ببینیم مراحلش چطوری پیش میره تا به حکم جلب بعد از اجراییه نفقه برسیم.

صدور حکم قطعی نفقه و درخواست اجراییه

بعد از اینکه دادگاه خانواده حکم داد که مرد باید به شما نفقه بده و این حکم دیگه قطعی شد (یعنی مهلت تجدیدنظر و فرجام خواهی تموم شد یا دیگه راهی برای اعتراض قانونی نمونده)، شما می تونید برید سراغ دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و اونجا درخواست صدور اجراییه رو ثبت کنید. این درخواست میره به همون دادگاهی که حکم رو داده (یا شورای حل اختلاف، اگه پرونده اونجا بوده).

ابلاغ اجراییه به زوج و مهلت قانونی

بعد از صدور اجراییه، باید اون رو به مرد (محکوم علیه) ابلاغ کنند. این ابلاغ هم معمولاً از طریق همون سامانه های الکترونیک قضایی انجام میشه. وقتی اجراییه به دست مرد میرسه، اون یه مهلت قانونی داره تا نفقه رو پرداخت کنه. این مهلت معمولاً ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ هست. توی این ده روز، مرد می تونه هم نفقه رو بپردازه و هم اگه فکر می کنه توانایی مالی نداره، بره و دادخواست اعسار از پرداخت نفقه بده.

استعلام و توقیف اموال (وقتی پرداخت نمیشه)

حالا فرض کنید که مهلت ده روزه تموم شده و مرد هیچ اقدامی برای پرداخت نفقه نکرده. اینجا شما می تونید برید به شعبه اجرای احکام و از اونها بخواید که دنبال اموال مرد بگردن. اجرای احکام معمولاً از چند جا استعلام می گیره:

از بانک مرکزی برای موجودی حساب های بانکی مرد.
از اداره ثبت اسناد و املاک برای پیدا کردن ملک به اسمش.
از راهور برای پیدا کردن خودرو.
و حتی اگه شاغل باشه، برای توقیف حقوقش.

اگه با این استعلامات، مالی از مرد پیدا شد که قابل توقیف باشه (یعنی جزو مستثنیات دین نباشه)، اجرای احکام اون مال رو توقیف می کنه تا از محلش نفقه شما پرداخت بشه. مثلاً اگه تو حسابش پول باشه، اون رو توقیف می کنن یا اگه ماشین یا ملکی داره، اون رو به نفع شما توقیف می کنند.

چالش اصلی: وقتی مالی برای توقیف نیست!

خب، همه این مراحل رو رفتید، استعلامات هم انجام شده، ولی هیچی به نام مرد پیدا نشده یا هر چی هم که هست، جزو مستثنیات دینه و نمیشه توقیفش کرد (مثلاً تنها خونه ای که توش زندگی می کنه و پولش از یه حدی کمتره). اینجا چیکار باید کرد؟ آیا باید دست روی دست گذاشت؟ نه! اینجاست که شما می تونید سراغ حکم جلب حقوقی نفقه برید. یعنی بعد از همه این کش و قوس ها، اگه خبری از پول و اموال نشد، میشه درخواست جلب مرد رو داد تا به واسطه بازداشت، مجبور به پرداخت نفقه بشه یا راه حلی برای اون پیدا کنه.

مبنای قانونی و شرایط صدور حکم جلب حقوقی نفقه بعد از اجراییه

بالاخره رسیدیم به اصل مطلب، یعنی اینکه چطور و بر چه اساسی می تونیم بعد از کلی دوندگی و گرفتن اجراییه نفقه، حکم جلب حقوقی بگیریم. این موضوع یه مبنای قانونی محکم داره و برای صدور اون هم باید یه سری شرایط خاص وجود داشته باشه. بدون این شرایط، خبری از جلب نیست!

تکیه بر ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی

ستاره این داستان، ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی هست. این ماده به زبان ساده میگه: اگه کسی به پرداخت یه مبلغ پولی محکوم بشه (مثلاً همین نفقه) و این حکم قطعی بشه، و اون شخص هم (مثلاً شوهر شما) ظرف مدت ۳۰ روز از زمانی که اجراییه بهش ابلاغ شده، اون پول رو پرداخت نکنه یا مالی رو برای توقیف معرفی نکنه (به جز مستثنیات دین)، شما می تونید از دادگاه بخواید که مرد رو بازداشت کنه. هدف از این بازداشت، اینه که مرد مجبور بشه یا بدهیش رو پرداخت کنه یا مالی رو معرفی کنه، وگرنه ممکنه تا زمانی که نفقه رو نده، تو زندان بمونه.

ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی بیان می دارد: اگر محکوم علیه، جز مستثنیات دین، مالی نداشته باشد یا اموال وی تکافوی بدهی را نکند و دین را نپردازد و ظرف ۳۰ روز از تاریخ ابلاغ اجراییه، دادخواست اعسار تقدیم نکرده باشد یا اعسار او رد شده باشد، به درخواست محکوم له تا زمان اجرای حکم یا اثبات اعسار، حبس خواهد شد.

شرایط ضروری برای صدور حکم جلب بر اساس ماده ۳

حالا که فهمیدیم مبنای قانونی کجاست، باید ببینیم چه شرایطی باید کنار هم جمع بشن تا اجرای احکام بتونه دستور جلب حقوقی نفقه رو بده. این ها رو مثل چراغ راهنما در نظر بگیرید که اگه یکی شون هم نباشه، مسیر بسته ست:

حکم قطعی نفقه و صدور اجراییه: اول از همه، باید یه حکم قطعی از دادگاه خانواده داشته باشید که مرد رو به پرداخت نفقه محکوم کرده باشه. بعدش هم باید برای اون حکم، اجراییه صادر شده باشه.
گذشت مهلت قانونی از ابلاغ اجراییه: مرد بعد از ابلاغ اجراییه، یه مهلت داره. اگه توی این مهلت (معمولاً ۱۰ روز برای پرداخت و ۳۰ روز برای ثبت دادخواست اعسار) نه پول رو پرداخت کنه و نه دادخواست اعسار بده، اون وقته که مسیر جلب باز میشه.
عدم پرداخت کامل مبلغ نفقه: واضح و مبرهنه که اگه مرد نفقه رو کامل پرداخت کرده باشه، دیگه جلب معنایی نداره.
عدم معرفی اموال توسط محکوم علیه و عدم کشف مال توسط اجرای احکام: این خیلی مهمه! یعنی بعد از اینکه اجراییه ابلاغ شد و مرد هم پول رو نداد، اجرای احکام باید همه استعلامات لازم رو انجام بده و مطمئن بشه که مرد هیچ مالی (به جز مستثنیات دین) برای توقیف نداره. اگر مالی پیدا بشه، اولویت با توقیف اون ماله، نه جلب.
عدم اثبات اعسار توسط محکوم علیه (یا رد شدن دادخواست اعسار او): اگه مرد توی مهلت قانونی (۳۰ روز بعد از ابلاغ اجراییه) دادخواست اعسار بده و این اعسارش هم تو دادگاه ثابت بشه (یعنی واقعاً پول نداشته باشه)، دیگه حکم جلب صادر نمیشه. اما اگه دادخواست اعسار نداده باشه، یا اگه داده و تو دادگاه رد شده باشه، اون وقته که میشه سراغ جلب رفت.
درخواست صریح و کتبی محکوم له (شما یا وکیلتون) برای صدور حکم جلب: این مرحله رو فراموش نکنید! خود به خود که حکم جلب صادر نمیشه. باید شما یا وکیلتون برید شعبه اجرای احکام و یه درخواست کتبی بدید که می خواید مرد به خاطر عدم پرداخت نفقه جلب بشه.

پس، اگه همه این شرایط رو دارید، می تونید با خیال راحت تر به شعبه اجرای احکام مراجعه کنید و درخواست حکم جلب بعد از اجراییه نفقه رو مطرح کنید. این دیگه آخرین تیر ترکش شما برای گرفتن حقتون به صورت حقوقی هست.

قدم به قدم: چطور درخواست جلب نفقه بدیم و اجراش کنیم؟

فرض کنیم که تمام شرایطی که گفتیم، یعنی حکم قطعی نفقه، صدور اجراییه، عدم پرداخت مرد و نبود مال برای توقیف، مهیاست. حالا وقتشه که آستین ها رو بالا بزنیم و برای گرفتن حکم جلب بعد از اجراییه نفقه اقدام کنیم. این مراحل رو دقیق و با حوصله انجام بدید تا به نتیجه برسید:

مراجعه به شعبه اجرای احکام:

وقتی مطمئن شدید که همه شرایط لازم برای جلب حقوقی فراهمه، باید به شعبه اجرای احکامی مراجعه کنید که پرونده نفقه شما در اونجا در حال پیگیریه. اینجا نقطه شروع عملیاتی شماست.
ارائه درخواست کتبی جلب:

شما یا وکیلتون باید یه درخواست کتبی به شعبه اجرای احکام بدید. معمولاً فرم های خاصی برای این کار وجود داره که باید اونا رو پر کنید. توی این درخواست، باید به صراحت بخواید که به خاطر عدم پرداخت نفقه و نبود مال، دستور جلب محکوم علیه صادر بشه. این قسمت خیلی مهمه چون بدون درخواست شما، اجرای احکام کاری نمی کنه.
بررسی پرونده توسط اجرای احکام:

مسئولین شعبه اجرای احکام، پرونده شما رو دقیق بررسی می کنن تا مطمئن بشن واقعاً مالی از مرد برای توقیف پیدا نشده و دادخواست اعسارش هم رد شده یا اصلاً ثبت نشده. این بررسی برای تأیید صحت درخواست شماست.
صدور دستور جلب:

اگه اجرای احکام همه شرایط رو تأیید کنه، دستور جلب مرد رو صادر می کنه. این دستور شامل مشخصات کامل مرد، علت جلب (عدم پرداخت نفقه بر اساس اجراییه) و مدت اعتبار حکم جلب هست. معمولاً این احکام جلب تا سه ماه اعتبار دارن.
تحویل حکم جلب به شما یا وکیل:

بعد از صدور، حکم جلب به شما یا وکیلتون تحویل داده میشه. این حکم رو باید حسابی مواظب باشید و گم نکنید، چون بدون اون نمی تونید کاری از پیش ببرید.
اجرای حکم جلب توسط ضابطین قضایی:

حالا نوبت مرحله اجراییه! شما با اون برگه جلب می تونید به کلانتری یا پلیس آگاهی محل زندگی مرد مراجعه کنید و ازشون بخواید که بر اساس این حکم، مرد رو جلب کنن. البته گاهی اوقات خود ضابطین قضایی هم اگه نشانی از مرد داشته باشن، ممکنه برای جلب اقدام کنن. این بخش کمی حساسه و ممکنه نیاز به پیگیری و همکاری شما با نیروی انتظامی داشته باشه تا مرد پیدا و جلب بشه.
انتقال محکوم علیه به بازداشتگاه یا دادگاه:

بعد از اینکه مرد جلب شد، اون رو به بازداشتگاه یا مستقیماً به دادگاه می برن. هدف از این بازداشت، اینه که مرد تحت فشار قرار بگیره تا بدهی نفقه رو پرداخت کنه یا حداقل یه راه حل برای اون پیدا کنه. اگه بدهی رو پرداخت کنه یا راه حلی مثل معرفی مال یا توافق با شما پیدا بشه، از بازداشت آزاد میشه.

پس، با طی کردن این مراحل، شما می تونید حق قانونی خودتون رو در مورد نفقه از طریق حکم جلب حقوقی پیگیری کنید. این مسیر ممکنه طولانی و سخت باشه، اما با پیگیری و آگاهی، شدنیه.

تفاوت زمین تا آسمان: جلب حقوقی (بعد از اجراییه) با جلب کیفری (ترک انفاق)

همونطور که قبل تر هم گفتیم، یکی از بزرگترین اشتباهات رایج، قاطی کردن جلب حقوقی نفقه با جلب کیفری ترک انفاق هست. هر دو ممکنه به بازداشت مرد منجر بشن، اما زمین تا آسمون با هم فرق دارن. بیاین تفاوت هاشون رو تو یه جدول ببینیم تا دیگه هیچ وقت دچار این اشتباه نشید:

ویژگی	حکم جلب حقوقی نفقه (بر اساس ماده ۳ ق.ن.ا.م)	حکم جلب کیفری ترک انفاق (بر اساس ماده ۶۴۲ ق.م.ا)
مبنای قانونی	ماده ۳ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی	ماده ۶۴۲ قانون مجازات اسلامی
ماهیت	الزام به پرداخت یک دین مالی (نفقه)	مجازات برای ارتکاب یک جرم (ترک انفاق)
مرجع صادرکننده	شعبه اجرای احکام دادگاه حقوقی (خانواده)	دادسرا یا دادگاه کیفری
شرایط صدور	عدم پرداخت نفقه بعد از اجراییه، عدم وجود مال برای توقیف (به جز مستثنیات دین)، عدم اثبات اعسار	عدم پرداخت نفقه با وجود استطاعت مالی و تمکین زن، به قصد اضرار و به عنوان جرم
هدف بازداشت	اجبار محکوم علیه به پرداخت بدهی یا معرفی مال برای توقیف	اجرای مجازات حبس یا تحقیق و محاکمه متهم
امکان آزادی	با پرداخت کامل دین، معرفی مال کافی، توافق با محکوم له، یا اثبات اعسار	با قرار وثیقه یا کفالت، یا اتمام مدت حبس (در صورت صدور حکم قطعی)
سابقه کیفری	ایجاد سابقه کیفری نمی کند، فقط یک ضمانت اجرای حقوقی است	ایجاد سابقه کیفری می کند و در سجل کیفری فرد ثبت می شود

می بینید که این دو چقدر با هم فرق دارن! پس اگه هدف شما صرفاً گرفتن پول نفقه هست و مرد واقعاً مالی برای پرداخت نداره، جلب حقوقی بعد از اجراییه مناسب تره. اما اگه مرد عمداً و با وجود داشتن پول، از پرداخت نفقه خودداری می کنه و شما می خواید مجازات هم بشه، اون وقته که باید سراغ شکایت کیفری ترک انفاق برید. حتماً حواستون باشه که این دو مسیر رو قاطی نکنید تا بتونید بهترین تصمیم رو برای پرونده خودتون بگیرید.

مدارک لازم برای درخواست حکم جلب نفقه بعد از اجراییه

وقتی تصمیم گرفتید برای حکم جلب بعد از اجراییه نفقه اقدام کنید، مثل هر کار اداری و حقوقی دیگه ای، باید یه سری مدارک رو آماده و ارائه کنید. بدون این مدارک، فرآیند شما با مشکل روبرو میشه. پس قبل از اینکه به شعبه اجرای احکام برید، این لیست رو چک کنید تا همه چیز آماده باشه:

مدارک هویتی:
- اصل و کپی کارت ملی
- اصل و کپی شناسنامه
رونوشت مصدق حکم قطعی نفقه:
شما باید یه کپی تأیید شده (مصدق) از همون حکمی که دادگاه خانواده برای پرداخت نفقه صادر کرده و قطعی شده، داشته باشید. این حکم نشون میده که دادگاه، مرد رو به پرداخت نفقه محکوم کرده.
رونوشت مصدق اجراییه نفقه:
همینطور که گفتیم، قبل از جلب، باید اجراییه صادر و ابلاغ شده باشه. پس باید کپی تأیید شده اجراییه ای که به مرد ابلاغ شده رو هم همراه داشته باشید. این مدرک نشون میده که مرد از وجود بدهیش و لزوم پرداخت اون مطلع بوده.
درخواست کتبی جلب:
این درخواست رو خودتون یا وکیلتون می نویسید و توش از دادگاه (شعبه اجرای احکام) می خواید که به خاطر عدم پرداخت نفقه و نبود مال قابل توقیف، دستور جلب مرد رو صادر کنه. معمولاً فرم های آماده ای هم تو اجرای احکام وجود داره که می تونید از اونا استفاده کنید.
وکالت نامه (در صورت اقدام توسط وکیل):
اگه شما خودتون شخصاً پیگیر کار نیستید و وکیلتون این کار رو انجام میده، وکیل باید وکالت نامه رسمی و تأیید شده خودش رو ارائه بده.

داشتن همه این مدارک به صورت کامل و آماده، کار شما رو تو شعبه اجرای احکام خیلی راحت تر و سریع تر می کنه. پس قبل از رفتن، حتماً لیست رو دوباره مرور کنید.

نکات تکمیلی و سوالات مهمی که ممکنه پیش بیاد

تا اینجا حسابی در مورد حکم جلب بعد از اجراییه نفقه صحبت کردیم، اما هنوز یه سری سوالات هست که ممکنه تو ذهن شما باشه یا نکاتی که دونستنشون می تونه حسابی بهتون کمک کنه. بیاین به چند تا از این ها بپردازیم:

مدت زمان صدور و اجرای حکم جلب چقدر طول می کشه؟

این سوال خیلی از آدماست و خب، جوابش دقیق نیست! چون به عوامل مختلفی بستگی داره. از زمانی که شما درخواست کتبی جلب رو میدید تا وقتی که دستور جلب صادر میشه، اگه پرونده تکمیل باشه و مشکلی نباشه، ممکنه چند روز تا چند هفته طول بکشه. اما بخش اصلی و چالش برانگیز، اجرای حکم جلبه. اینکه نیروی انتظامی چقدر سریع می تونه فرد رو پیدا کنه و جلبش کنه، به خیلی چیزها بستگی داره: مثلاً اینکه آدرسش مشخص باشه، در دسترس باشه، و نیروی انتظامی هم فرصت لازم برای پیگیری رو داشته باشه. ممکنه چند روز طول بکشه یا گاهی اوقات چند ماه!

آیا برای نفقه فرزند هم میشه حکم جلب حقوقی گرفت؟

بله، برای نفقه فرزند هم میشه حکم جلب حقوقی گرفت! درست مثل نفقه زوجه. اگه پدر یا جد پدری (در صورت نبود پدر) از پرداخت نفقه جاری فرزند خودداری کنه و بعد از صدور حکم قطعی و اجراییه، باز هم پول رو نده و مالی هم نداشته باشه، میشه درخواست جلبش رو داد. فقط یه تفاوت مهم هست: نفقه معوقه (یعنی نفقه گذشته) فقط به زن تعلق می گیره و فرزندان نفقه معوقه ندارن. پس اگه برای فرزندتون نفقه معوقه طلب دارید، باید بدونید که این موضوع از نظر قانونی جایگاهی نداره.

چه زمانی حکم جلب منتفی یا لغو میشه؟

حکم جلب نفقه تا ابد اعتبار نداره و با تحقق برخی شرایط، لغو میشه:

پرداخت کامل نفقه: اگه مرد کل مبلغ نفقه رو پرداخت کنه، جلبش منتفی میشه.
توافق با زوجه: اگه شما و مرد به یه توافق برسید (مثلاً تقسیط نفقه یا هر راه حل دیگه) و این توافق رو به اجرای احکام اطلاع بدید، جلب لغو میشه.
اثبات اعسار: اگه مرد بتونه توی دادگاه ثابت کنه که واقعاً توانایی مالی برای پرداخت نفقه رو نداره (اعسارش ثابت بشه)، حکم جلبش لغو میشه.
معرفی مال کافی: اگه مرد مالی رو معرفی کنه که بشه از طریق توقیف اون مال، نفقه رو پرداخت کرد، جلبش برداشته میشه.
پایان اعتبار حکم جلب: همونطور که گفتیم، حکم جلب معمولاً یه مدت اعتبار مشخص (مثلاً ۳ ماه) داره. اگه تو این مدت اجرا نشه، باید دوباره درخواست تمدید یا صدور حکم جلب جدید بدید.

نقش مستثنیات دین در توقیف اموال و صدور حکم جلب چیست؟

مستثنیات دین یعنی یه سری اموال که قانونگذار اون ها رو برای زندگی حداقلی فرد لازم دونسته و حتی اگه کسی بدهکار باشه، نمیشه اونا رو توقیف کرد. مثل چی؟ مثلاً تنها خونه ای که توش زندگی می کنه و نیاز ضروری خانوادشه (اگه ارزشش از یه حدی بیشتر نباشه)، لوازم ضروری زندگی، مقداری از پول نقد برای مایحتاج ضروری، ابزار کار و … . پس اگه مرد فقط اینجور اموال رو داشته باشه، نمیشه اونا رو برای نفقه توقیف کرد و در این صورت، میشه به سراغ حکم جلب رفت.

آیا میشه همزمان با درخواست جلب، ممنوع الخروجی هم درخواست کرد؟

بله، شما می تونید همزمان با پیگیری حکم جلب، درخواست ممنوع الخروجی مرد رو هم مطرح کنید. این درخواست مخصوصاً وقتی مفیده که احتمال میدید مرد بخواد از کشور خارج بشه تا از پرداخت نفقه فرار کنه. ممنوع الخروجی، مرد رو از خروج از مرزها منع می کنه و فشار بیشتری برای پرداخت نفقه بهش وارد میاره. این درخواست هم از طریق شعبه اجرای احکام قابل پیگیریه.

هزینه درخواست حکم جلب چقدره؟

خوشبختانه، برای درخواست صدور حکم جلب حقوقی نفقه، معمولاً نیاز به پرداخت هزینه دادرسی جدیدی نیست. چون شما قبلاً هزینه های مربوط به مطالبه نفقه و اجراییه رو پرداخت کردید، این مرحله عموماً بدون هزینه جدید انجام میشه. فقط ممکنه برای کپی مدارک یا هزینه های جانبی اندکی نیاز به پرداخت باشه که اون هم مبلغ زیادی نیست.

آیا در زمان کرونا یا شرایط خاص، صدور حکم جلب متفاوت بود؟

بله، در زمان شیوع بیماری کرونا، به دلیل ملاحظات بهداشتی و کاهش جمعیت در بازداشتگاه ها، در برخی مقاطع صدور دستورات جلب، خصوصاً برای مسائل مالی مثل نفقه، با سخت گیری بیشتری همراه بود یا حتی موقتاً محدود شده بود. اما در حال حاضر، با فروکش کردن این بیماری، رویه عادی تقریباً به حالت قبل برگشته و صدور حکم جلب در صورت وجود شرایط، انجام می شود. البته همیشه رویه های قضایی ممکنه با بخشنامه های جدید تغییر کنه.

توصیه به مراجعه به وکیل متخصص:

مسیر مطالبه نفقه و به خصوص پیگیری حکم جلب بعد از اجراییه نفقه، پیچیدگی های حقوقی خاص خودش رو داره. اگه با این مراحل آشنایی کافی ندارید یا وقت و حوصله کافی برای پیگیری های اداری و قضایی رو ندارید، به شدت توصیه میشه که از یک وکیل متخصص در امور خانواده کمک بگیرید. وکیل نه تنها میتونه راهنمای خوبی براتون باشه، بلکه تمام مراحل رو از طرف شما پیگیری می کنه و شانس موفقیت شما رو هم بالاتر میبره. یک وکیل خوب، از جزئیات قانونی و رویه های اجرایی آگاهه و میتونه جلوی اشتباهات احتمالی رو بگیره.

نتیجه گیری

همونطور که دیدید، گرفتن نفقه همیشه به راحتی نیست و گاهی اوقات باید مسیرهای پر پیچ و خمی رو طی کرد. حکم جلب بعد از اجراییه نفقه یکی از آخرین ابزارهای حقوقی شما برای گرفتن حقتون هست، زمانی که مرد از پرداخت نفقه خودداری می کنه و اموالی هم برای توقیف وجود نداره یا دادخواست اعسارش رد شده. یاد گرفتیم که این جلب، با جلب کیفری ترک انفاق فرق داره و هر کدوم مبنای قانونی و شرایط خاص خودشون رو دارن. با آگاهی از ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و طی کردن دقیق مراحل، از مراجعه به اجرای احکام و ارائه درخواست کتبی گرفته تا تحویل حکم جلب به ضابطین قضایی، می تونید قدم های مؤثری برای احقاق حق خودتون بردارید.

این مسیر ممکنه خسته کننده به نظر برسه، اما فراموش نکنید که نفقه، حق قانونی و شرعی شماست و پیگیری اون، نشان دهنده اراده شما برای حفظ حقوق خودتونه. امیدواریم این راهنما بهتون کمک کرده باشه تا با دید بازتر و اطلاعات کامل تر، توی این مسیر گام بردارید و به نتیجه دلخواهتون برسید. به یاد داشته باشید که در مواجهه با این مسائل، آگاهی حقوقی و در صورت لزوم، کمک گرفتن از متخصصین، بهترین راه چاره است.

دسته های هم موضوع